Shaxsiy kompetentlik – izchil ravishda kasbiy o‘sishga erishish,
malaka darajasini oshirib borish, kasbiy faoliyatda o‘z ichki imkoniyatlarini namoyon qilish.
Texnologik kompetentlik – kasbiy-pedagogik BKMni boyitadigan ilg‘or texnologiyalarni o‘zlashtirish, zamonaviy vosita, texnika va texnologiyalardan foydalana olish.
Ektremal kompetentlik – favqulotda vaziyatlar (tabiiy ofatlar, texnologik jarayon ishdan chiqqan)da, pedagogik nizolar yuzaga kelganda oqilona qaror qabul qilish, to‘g‘ri harakatlanish malakasiga egalik.
11-jadval. Kasbiy rivojlanish shkalasi
|
Kasbiy kompetentlik sifatlari
|
Shkala ko‘rsatkichlari
|
|
|
10
|
9
|
8
|
7
|
6
|
5
|
4
|
3
|
2
|
1
|
|
1. Ijtimoiy kompetentlik
|
|
|
1)
|
ijtimoiy tashkilotlar va
sub’ektlar bilan o‘zaro munosabatda bo‘la olish ko‘nikma, malakalariga egalik
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
)
|
kasbiy muloqot va xatti-
harakat uslublarini o‘zlashtira olganlik
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. Shaxsiy kompetentlik
|
|
|
|
doimiy ravishda kasbiy
o‘sishga erishish va kasbiy malakani oshirib borish
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
kasbiy faoliyatda o‘z
ichki imkoniyatlarini ro‘yobga chiqara olish
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. Maxsus kompetent lik
|
|
|
|
mustaqil ravishda
kasbiy-pedagogik faoliyatni tashkil etishga tayyorlanish
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
odatiy kasbiypedagogik vazifalarni to‘g‘ri hal
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
qilish va o‘z mehnatining natijalarini real baholash malakasiga egalik
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
mutaxassisligi
bo‘yicha yangi bilim va ko‘nikmalarni mustaqil ravishda izchil o‘zlashtirib borish qobiliyatiga egalik
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 . Texnologik kompetentlik
|
|
kasbiy-pedagogik
bilim, ko‘nikma va malakalarni boyitadigan ilg‘or texnologiyalarni o‘zlashtirish qobiliyatiga egalik
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
zamonaviy didaktik
vositalar (texnik vositalar, o‘quv qurollari)dan foydalanish malakasiga egalik
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5. Ekstrem al kompetentlik
|
|
favqulotda
holatlarda (tabiiy ofatlar sodir bo‘lganda, texnologik jarayon ishdan chiqqanda) oqilona qaror qabul qilish, to‘g‘ri harakatlanish malakasiga egalik
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
muammoli vaziyatlarda (pedagogik ziddiyatlar yuzaga kelganda) oqilona qaror qabul qilish, to‘g‘ri harakatlanish malakasiga egalik
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Bir qator, xususan, A.K.Markova hamda B.Nazarovalarning tadqiqotlarida pedagogik kompetentlikning tarkibiy asoslari qayd etib o‘tilgan. Pedagogning kasbiy kompetensiyasi pedagogik (o‘quv va tarbiya) jarayonni samarali, muvaffaqiyatli tashkil etilishini ta’minlaydi. Kasbiy kompetensiyaga ega bo‘lish uchun pedagog o‘z-o‘zini izchil rivojlantirib borishga e’tiborni qaratishi zarur. O‘z-o‘zini rivojlantirishda pedagogga “Individual rivojlanish dasturi” qo‘l keladi. Zero, ushbu dasturda pedagogda mavjud bo‘lgan kompetentlik sifatlari va rivojlantirish zarur bo‘lgan sifat, BKMni aniq, xolis ifodalash mumkin.
Nazorat savollari.
1. Deontologiya so`zining lug`aviy ma`nosini tushuntiring.
2.O`qituvchining odobi-axloqi haqida Sharq va G`arb mutafakkirlarining g`oyalarini tahlil qilish.
3. Deontologiya fanining asoschilari kimlar.
4. Deontologiya fani qaysi asrdan boshlab shakllana boshladi.
5.Deontologiya etika fanining tarkibiy qism sifatida o`qituvchidagi qaysi sifatlarni o`z ichiga oladi.
6. O`qituvchi odobi haqida o`z fikrlaringizni bayon eting.
7. ”Burch”, “vijdon”, “ma`suliyat” kabi insoniy fazilatlarni o`zingizdagi sifatlar orqali ifodalang.
8.O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida o`qituvchi burchi, odobi haqida fikrlarni izohlang.
9.Pedagogik kompetentlikning pedagogika fanlari tizimidagi o‘rni.
10. Fanning predmeti, ob`ekti, maqsadi va vazifalari.
11.Pedagogik kompetentlikning boshqa pedagogik fanlaridan farqi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati.
1.O‘zbekiston Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi qonuni. //'Barkamol avlod – O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori. -Toshkent; “Sharq”.2020 yil, 20-29 betlar.
2.O‘zbekiston Respublikasining “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi to‘g‘risida”gi qonuni. //Barkamol avlod - O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori. -Toshkent; “Sharq”, 1997, 31-61 betlar,
3. 2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947 sonli Farmoni.
4.Sh.Mirziyoyev Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. Toshkent –“O‘zbekiston” -2016.56 B.
5.Sh.Mirziyoyev Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. Toshkent –“O‘zbekiston” -2016.488 B.
6.Sh.Mirziyoyev Qonun ustuvorligi va inson manfaatlari ta’minlash-yurt taraq qiyoti va xalq farovonligining garovi. Toshkent –“O‘zbekiston” -2016.488 B.
7.Sh.Mirziyoyev Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik-har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. Toshkent –“O‘zbekiston” -2017.104 B. .2009.-176 b.
8.Abdullayev H. Yashil daftar hikmati. -Toshkent, 0‘qituvchi, 2000.
9.Ochilov M., Ochilova N. 0‘qituvchi odobi. //Saylanma. - T.: 0‘qituvchi, 1997. - 118 b.
10.Sultonova G.A. Pedagogik mahorat. - T.: Nizomiy nomli TDPU, 2005,-149 b.
11.Tarbiyaviy ish metodikasi. //Pedagogika institutlari uchun o‘quv qo‘Hanma (L. I. Ruvinskiy tahriri ostida). - T.: “O'qituvchi”, 1991. - 376 b.
12.Bozorov A.B universitet o`qituvchilari uchun kasbiy etika qoidalari kerakmi?
13.Ochilov M. Muallim qalb memori “O`qituvchi” 2001 yil.
14.www.pedagog.uz
Dostları ilə paylaş: |