Reja: Qattiq jism aylanma harakati dinamikasi

Qattiq jism aylanma harakati dinamikasi

Mustaqil ish

Qattiq jism aylanma harakati dinamikasi.

Reja:

Qattiq jism aylanma harakati dinamikasi.
Kuch momenti, aylanish o’qiga nisbatan impuls momenti.
Aylanma harakat dinamikasining asosiy qonuni.Impuls o’zgarish va saqlanish qouni. Impuls momentining o’zgarish va saqlanish qouni.


Qattiq jism aylanma harakat mexanikasi. Moddiy nuqtaning aylanish o’qiga nisbatan inertsiya momenti deb shu nuqta massasining o’qdan nuqtagacha masofa kvadrati ko’paytmasiga aytiladi. Tizim (jism)ning aylanish o’qiga nisbatan inertsiya momenti deb, tizimning nta moddiy nuqtasi massalarining aylanish radiusi kvadrati ko’paytmasi yig’indisiga aytiladi.Bosh inertsiya momenti – massalar markazidan o’tuvchi asosiy aylanish o’qiga nisbatan inertsiya momenti.

Shteyner teoremasi

agar jismning uning massa markazidan o’tuvhi o’qqa nisbatan inertsiya momenti ma’lum bo’lsa, boshqa istalgan parallel o’qqa nisbatan inertsiya momenti Shteyner teoremasidantopiladi:

jismning ixtiyoriy zo’qiga nisbatan Jinertsiya momenti massa markazidan o’tuvchi parallel o’qqa nisbatan inertsiya momenti va jism mmassasining radius kvadrati ko’paytmasining yig’indisiga teng :

Kuch momenti

Kuchning ixtiyoriy qo’zg’almas Oo’qqa nisbatan kuch momentideb, radius vektorning kuchga vektor ko’paytmasiga aytiladi:

Kuch momentining moduli

Kuch elkasi

Qattiq jism aylanma harakat dinamikasining asosiy tenglamasi

Agar aylanish o’qi inertsiyaning massalar markazidan o’tuvchi bosh o’qiga mos tushsa,quyidagi vektor tenglik o’rinli bo’ladi:

Bu erda J– jismning bosh inertsiya momenti (bosh o’qqa nisbatan inertsiya momenti).

Impuls momenti

A moddiy nuqtaning Oqo’zgalmas nuqtaga nisbatan impuls momenti (harakat miqdori) deb, radius vektorning moddiy nuqta impulsiga vektor ko’paytmasi bilan aniqlanadigan fizik kattalikka aytiladi:

Qattiq jismning o’qqa nisbatan impuls momenti alohida zarralar impuls momentlari yig’indisiga teng:

Impuls momentining saqlanish qonuni

Yopiq tizim impuls momenti saqlanadi, ya’ni vaqt o’tishi bilan o’zgarmaydi: Bu – tabiatning fundamental qonuni. U fazoning izotroplik xususiyatining natijasidir. Sanoq tizimi koordinatalar o’qi yo’nalishiga nisbatan fizik qonunlarning invariantligi.Qattiq jismning biror z o’qiga nisbatan tekis aylanishida impuls momentining saqlanish qonuni: