Reja: Soғliqni saqlashtizimixarajatlarinimoliyalashtirishmanbalari. Soғliqni saqlash soҳasidagidavlatmajburiyatlari

Tibbiyxizmatlarning sifat standartlarinijoriyqilishvaulargarioyaetilishininazoratqilish;

Ijtimoiyjiҳatdan ҳimoyagamuҳtojaҳoliqatlamlarigatibbiyxizmatlarko’rsatishvaularnimoliyalashvash.k.

Jaҳontajribasidanshunikuzatishmumkinki, tibbiyxizmatlarnimoliyalashxarajatlaribirqanchamanbalardanqoplanishimumkin, ya’ni soғliqni saqlash sektorinimoliyalashtirishningasosiymanbalariquyidagilar:
1. Davlatbyudjeti:
− Byudjetdanmoliyalashtirishtibbiyotmuassasalariningishlabchiqarishquvvatlariasosidaamalgaoshiriladi;
− Ijtimoiyadolatta’minlanadi;
− Barchaaҳoliuchunbirxil ҳajmdagixizmatlarkafolatlanadi;
− Boshqarishvanazoratqilishuchunnisbatanoddiyvaarzon;
− Moliyalashtirishtizimimaqbulvaqulay.
2. Majburiyijtimoiy (tibbiy) suғurta:
− Ijtimoiyadolatningta’minlanishi;
− Barchaaҳoliuchunbirxilҳajmdagixizmatlarningkafolatlanishi;
− Mablaғlarnito’plashvamijozlarni ҳimoyaqilishuchunxarajatlarningortibborishi;
− Ishberuvchilartomonidannorozilikkelibchiqishiningmumkinligi.
3. Xususiytibbiy suғurta:
− ajratmalarningaksariyat ҳollardaiste’molchilarningto’lashqobiliyatigaemas, ularningeҳtiyojigaboғliqligi;
− tabaqalashgantibbiyyordamdasturlariningamalqilishi;
− xarajatlar ҳajminingoshibborishi;
− butun soғliqni saqlashtiziminiqo’llab-quvvatlashuchunmablaғlarningetarliemasligi;
4. To’ғridan-to’ғrito’lovlar:
− adolatliemasligi;
− risklarniumumlashtirmasligivakengtaqsimlashimkoniyatigaegaemasligi;
− butuntizimnietarliresurslarbilanta’minlayolmasligi.


2-savolbayoni. O’zbekistonda soғliqni saqlashxarajatlari ҳozirgikungaqadarasosandavlatbyudjeti ҳisobidanmoliyalashtirilibkelinmoqda. Bumablaғlarning ҳamqariyb 65-70 foizixodimlarningish ҳaqiga sarfetilmoqda. Shungaqaramasdan, soҳaxodimlarinimoddiyraғbatlantirish, soҳaningmoddiy-texnikbazasinimustaҳkamlash, yangitexnikavatexnologiyalarnijoriyqilishuchunasosanbyudjetmablaғlariningo’zi, davlatresurslariningchegaralanganligibois, etarliemasliginiamaliyotisbotlabturibdi. Shuninguchun ҳam soғliqni saqlashniisloҳ qilishningdolzarbyo’nalishlaridanbiri – tarmoqnimoliyalashningko’pkanallitiziminijoriyetishekanligie’tirofetildi.
Uzoqyillarmobaynidadavlatbyudjetiningijtimoiy soҳalarnimoliyalashtirishdayagonamanbabo’libkelganligi ҳechkimga siremas. Soғliqni saqlashtizimi ҳamklassikijtimoiy soҳa sifatidabirnechao’nyilliklardavomidato’liғichabyudjetgaqaram soҳabo’libkelgan. Ҳozirgikunda ҳamdavlat soғliqni saqlashtizimixarajatlariningaksariyatqisminimoliyalashgabyudjetmablaғlari safarbaretilmoqda. Xususan, soliqni saqlash soҳasigaajratilganbyudjetmablaғlaridavlatbyudjetidanamalgaoshirilganjamixarajatlarning: