Tavakkalchilikning turlari
|
Tarkibi
|
Tabiiy jarayonlar bilan bog‘liq tavakkalchilik
|
favqulodda yuz beradigan tabiiy ofatlarning (yer qimirlashi, yong‘in, suv toshqini, jala, do‘l, dovul, qurg‘oqchilik va boshqa) xavfi;
tabiiy-iqlimiy sharoitlar, ob-havoning keskin o‘zgarishi bilan bog‘liq xavf-xatarlar va boshqalar.
|
Ishlab chiqarishga oid tavakkalchilik
|
ishlab chiqarish jarayonining izdan chiqishi yoki to‘xtab qolishi xavfi;
moddiy resurslar bo‘yicha ta’minotdagi uzilishlarning xavfi;
texnologik asbob-uskunalarning jismoniy va ma’naviy eskirishi, ishdan chiqishi va buzilish xavfi;
bino-inshootlarning yemirilishi, cho‘kishi va qulashi bilan bog‘liq xavflar;
sifatsiz xom ashyo oqibatida yaroqsiz mahsulot ishlab chiqarish xavfi;
mehnat xavfsizligiga rioya etmaslik oqibatida xodimlarning jarohat olishi xavfi va boshqalar.
|
Mahsulotlarni asrash va tashishga oid tavakkalchilik
|
transport vositalarida yuklarni tashish jarayonida ro‘y berishi mumkin bo‘lgan yo‘qotishlar va nobudgarchiliklar;
mahsulotlarni asrash jarayonida yuz berishi mumkin tabiiy me’yordagi va undan yuqori bo‘lgan buzilishlar va nobudgarchiliklar xavfi;
tovar-moddiy qiymatliklarni o‘g‘irlash va talon-taroj qilish oqibatida ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlar.
|
Tijorat faoliyatiga oid tavakkalchilik
|
bozor konyukturasidagi o‘zgarishlar xavfi;
iste’molchilar talabining tushib ketishi xavfi;
bozorda taklif hajmining keskin oshib ketishi xavfi;
mahsulotning sotilmay qolishi xavfi;
raqobat ko‘rashiga bardosh berolmaslik xavfi;
mahsulot bahosining keskin pasayishi xavfi va boshqalar.
|
Moliyaviy faoliyatga oid tavakkalchilik
|
pulning qadrsizlanishi va inflyatsiya xavfi;
valyuta hisob rao‘amidagi mablag‘larning salbiy farqlanishi xavfi;
investitsion sarflarning o‘zini o‘oplamasligi xavfi;
pul oo‘imlari va aylanma mablag‘larning yetishmasligi xavfi;
debitor va kreditor o‘arzlarning ko‘payib ketishi xavfi;
noto‘lovlar xavfi;
qimmatli qog‘ozlar qiymatining tushib ketishi xavfi;
o‘arzga olingan mablag‘larni qaytarolmaslik xavfi va boshqalar.
|
Siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy harakterdagi tavakkalchilik
|
milliy mojarolar, harbiy to‘qnashuvlar, g‘alayonlar, terrorizm xavfi;
ish tashlashlar, korrupsiya va jinoyatchilik xavfi;
kutilmaganda solio‘, bojxona va boshqa me’g‘riy qonunchilik hujjatlarining o‘zgarishi;
iqtisodiy beqarorlik va o‘sish sur’atlarining pasayishi;
eksport va import tartibini murakkablashtirish xavfi.
|
