Reja: Test topshiriklariga qo’yiladigan didaktik talablar

Fan bo’limlari bo’yicha
t ye s t r ye j a s i.
8-jadval.

O’quv fani bo’limlari	Topshiriqlar soni	Umumiy songa nisbatan foiz hisobida
1.	12	10
2.	36	30
3.	48	40
4.	24	20
J a m i :		120–100%

O’quv materialini o’zlashtirish darajalari bo’yicha
t ye s t r ye j a s i.
9-jadval

Bo’limlar va ularni tekshirish bo’yicha topshiriqlar foizi.	Bo’limlar, o’zlashtirish darajalari bo’yicha topshiriqlar sonining taqsimlanishi.												Baholash uchun jami topshiriqlar soni.
	1-10%			2-30%			3-40%			4-20%
	1	2	3	1	2	3	1	2	3	1	2	3
A-5%	1			2			2			1			6
B-15%		2			6			7			3		18
V-30%	1	1	2		5	5		9	10			3	36
G-10%		1			4			5			2		12
D-5%		1			2			2			1		6
Ye-15%		1		2	3	1		5	3		1	1	18
J-10%			1			4			4			3	12
Z-10%		1				2			1				12
Jami	12			36			48			24			120

₁, ₂, ₃ - o’zlashtirish darajalari (bilish, reproduktiv, samaradorik). Bu misolda o’zlashtirishning eng yuqori darajasi-ijodiy fikrlashga oid test topshiriqlarni tuzish nazarda tutilmagan.
Ishlab chiqiladigan test topshiriqlari soni, rejalashtirilgan sondan taxminan ikki-uch marta ko’proq bo’lishi kerak. Bu, bir xil o’quv fani bo’yicha testlarning bir necha turli variantlarini yaratishda zarur bo’ladi. Tajriba ko’rsatishicha, topshiriqlarning taxminan yarmidan ko’prog’i birinchi sinovdan keyin, boshqalaridan esa keyingi chuqur tahlil jarayonida yaroqsiz deb topilishi mumkin.

Xulosa

O’zbekiston Respublikasi Kadrlar tayyorlash milliy dasturi va «Ta’lim to’g’risida»gi qonunda o’quv jarayoniga ilg’or pedagogik texnologiyalarni joriy etish mamlakatimiz ta’lim tizimini isloh qilishning asosiy ko’rsatkichlaridan biri sifatida e’tirof etilishi bejiz emas. Chunki, pedagogik texnologiya ta’lim jarayonini inqirozdan holi etish, uni bozor iqtisodi sharoitiga mos holda takomillashtirish va Davlat ta’lim standarti talablariga muvofiq kadrlar tayyorlashning muhim omillaridan biri bo’lib hisoblanadi.

Mamlakatimiz Prezidenti Islom Karimov ta’kidlaganlaridek, «Yeng yangi zamonaviy o’quv vositalari bilan ta’minlangan kollejlarda eskidan qolgan o’qitish uslublarining davom etishiga mutlaqo yo’l qo’yib bo’lmaydi».
Zero pedagogik texnologiyadan foydalanayotgan ko’pgina rivojlangan mamlakatlar o’quv jarayonini sifat jihatdan yangi bosqichga ko’tarishga erishayotganliklari hayotda o’z tasdig’ini topmoqda. Ushbu qo’llanmada bayon etilgan ma’lumotlar esa bu pedagogik texnologiyaning didaktik salohiyati to’g’risida fikr yuritishga asos bo’ladi. Ayniqsa, tashhizlanuvchan o’quv maqsadlarini belgilash, joriy va yakuniy mezoniy baholash, reproduktiv o’qtishni algoritm bo’yicha olib borish, talabalarni mustaqil bilim olishga undash, o’quv jarayonini doimo rivojlanib boruvchi dinamik tizim sifatida loyihalash kabi tashkiliy-uslubiy ishlarni amalga oshirishda pedagogik texnologiya katta imkoniyatlarga ega.
Pedagogik texnologiyani joriy etish tajribasini o’rganish va unga ijodiy yondashish, o’quv jarayonini insonparvarlashtirish, bunda talabani sust obyektdan faol subyektga aylantirish, bilish faoliyatining aniq maqsadlarga yo’nalganligini hamda o’quv jarayonini ishlab chiqarish jarayoni kabi takrorlanuvchanligini ta’minlashda muhim ahamiyatga ega bo’ladi. Shuningdek, pedagoglarda turli shakldagi test topshiriqlari tuzish, ularni sinash malakalari shakllanadi va takomillashadi.
Pedagogik texnologiya doirasida yaratilgan turli xil didaktik konstruksiyalarga murojaat qilish esa, o’quv jarayonini tashkil qilishga oqilona va ijodiy yondashishga, bunda o’qituvchi o’z erkinligiga ega bo’lishi, darsda qo’llanilgan turli shakl, uslub va vositalar samaradorligini o’zi baholashiga imkoniyat yaratadi. Shuni ta’kidlash lozimki, pedagogik texnologiya tamoyillari va qoidalariga amal qilish, o’quv jarayoni mazmunini talaba shaxsiga, uning qiziqishlari, intilishlari, yosh davrlari xususiyatlariga va individual o’zlashtirish sur’atlariga muvofiq holda olib borilishini ta’minlaydi.

Foydalanilgan adabiyotlar


a) asosiy adabiyotlar

1. 
   Farberman B.L. Progressivnыye pedagogicheskiye texnologii. T.:IPVSSSh. 1999. -84 s.
   
2. 
   Farberman B.L., Asomov D.K. Pedagogik testlar va talabalar bilimini nazorat qilish va baholashning reyting usuli. T.: RO’UI. 1995. -102 b.
   
3. 
   Mixaylыchev Ye.A., Norov Sh.K. Didakticheskiye testi v sisteme mnogo etapnogo kontrolya znaniy studentov Buxara. Bux.TIPLP. 1995.-36 s.
   

b) qo’shimcha adabiyotlar

4. 
   Farberman B.L. Didaktik talablar. // Ma’rifat. 1995. 21 iyun.
   
5. 
   Farberman B.L. Osenki-tolko obosnovannыye. // Narodnoye slovo. 1996 g. 20 noyabr.