Results of National Scientific Research Volume 1| Issue 6 2022 SJIF- 4.431 ISSN: 2181-3639 https://academicsresearch.com/index.php/rnsr/index
605 iqtisodiy qonunlari tizimidan yangi xususiyatlari bilan farq qiladi (masalan,
imperializm davrida monopoliya foyda qonuni).
Sotsialistik
fazaning
iqtisodiy
qonunlari
tizimi
asta-sekin
to'liq
kommunizmning iqtisodiy qonunlari tizimiga, ya'ni uning ikkinchi (eng yuqori)
bosqichiga aylanadi. Masalan, mehnatga ko'ra taqsimlash qonuni asta-sekin
ehtiyojlarga ko'ra taqsimlash qonuniga aylanadi.
Tarixan belgilab qo‘yilgan ishlab chiqarish munosabatlari ishlab chiqaruvchi
kuchlar bilan birlikda shakllanib, rivojlanib borishi natijasida o‘ziga xos iqtisodiy
qonunlar vujudga keladi va o‘z harakatini kuchaytiradi. Muayyan ishlab chiqarish
usulining iqtisodiy qonunlari tizimi bu ishlab chiqarish usulining zaruriy va muhim
ichki aloqalari va bog'liqliklarining yaxlit tizimi bo'lib, uning mohiyati va rivojlanish
yo'nalishini eng to'liq tavsiflaydi. U quyidagilarni o'z ichiga oladi: ijtimoiy ishlab
chiqarishning aniq maqsadi va unga erishishning tegishli vositalarini belgilovchi
muayyan ishlab chiqarish usulining asosiy iqtisodiy qonuni.
Ijtimoiy mehnat va ishlab chiqarish vositalarini ishlab chiqarish va faoliyatning
turli tarmoqlari o'rtasida taqsimlashning o'ziga xos xususiyatlarini aks ettiruvchi
iqtisodiy qonunlar; ishlab chiqarish vositalarini ishlab chiqarish va iste'mol tovarlari
ishlab chiqarish, ijtimoiy ishlab chiqarish bo'linmalari, shuningdek, ushbu
bo'linmalarning har biri doirasidagi munosabatlarni ko'rsatadigan takror ishlab
chiqarishning iqtisodiy qonuniyatlari; iste'mol tovarlarining bevosita ishlab
chiqaruvchilar o'rtasida taqsimlanishini tavsiflovchi iqtisodiy qonunlar; ikkilamchi
yoki ko'chirilgan ishlab chiqarish munosabatlarining mohiyatini ifodalovchi
iqtisodiy qonunlar, masalan, xalqaro iqtisodiy munosabatlar; ijtimoiy ishlab
chiqarishning alohida sohalarining iqtisodiy qonuniyatlari; muayyan ishlab
chiqarish usuli sharoitida amal qiluvchi umumiy iqtisodiy qonunlar.
Bir qancha iqtisodiy qonunlar mavjud:
-qiymat qonuni har bir alohida tovar ishlab chiqaruvchi uchun mehnat va
resurslarning individual xarajatlarini shakllantirishni va shunga mos ravishda