Rəyçilər: Yeganə Qəhrəmanova

İzahat məktubu
İzahat məktubu şirkət daxilində yazışmaların növlərindən biridir. Yuxarı rəhbərə əmrin yerinə yetirilməməsinin səbəblərini, əməyin və ya texnoloji intizamın pozulması faktını izah edən sənəddir. İzahat qeydini tərtib edərkən inandırıcı və məlumatlandırıcı bir mətn hazırlamalısınız.

İzahat məktubu işgüzar məktubların tərtib edilməsinin əsas tələblərinə uyğun qurulur və ona bunlar daxildir:

• alıcının rekvizitləri (göndərildiyi şəxsi göstərməklə);
• sənədin adı (İzahat məktubu);
• yaradılması tarixi, sənəd nömrəsi;
• mətnin başlığı ("Haqqında ...", "Gələcək ...");
• izahlı notun əsas mətni (izahat yazmasının səbəbi olan pozuntu faktı və bu faktın izahı);
• təşəbbüskarın imzası.
“İzahat” ərəb mənşəli sözdür. İzah sözünün cəmində işlənir. Bir məsələni ətraflı surətdə aydınlaşdırma, şərh etmə, bəyan etmə mənalarını özündə ehtiva edir. İzahat yazılı və şifahi, sadə və müfəssəl olur.


İzahata nümunə
35 nömrəli məktəbin direktoru
Sevinc Əliyevaya
həmin məktəbin X^a sinif şagirdi
Seymur Vəliyevdən
İzahat
Evdə vacib işim olduğundan icazəsiz bir gün dərsdə iştirak etməmişəm. Sinif nümayəndəsi məni dərsə buraxmır. Məni üzrlü hesab edərək dərsə buraxılmağım üçün göstəriş verməyinizi xahiş edirəm.


İmza: Seymur Vəliyev
10 may 2020-ci il

Mövzu 14
Təşkilati və inzibati sənədlər

Xidməti sənədlər bütövlükdə müəssisə və ya təşkilatın maraqlarına təsir göstərir. Funksional məqsədi ilə onlar təşkilati və inzibati olur: məlumat və arayış, maliyyə və mühasibat, rəsmi məktublar. Təşkilati və inzibati sənədlər həm dövlətin daxilində, həm də ayrı bir təşkilatda obyektlərin idarə olunmasını təmin edir. Təşkilati və inzibati sənədlərin janr orijinallığı aşağıdakı kimidir:
• ciddi forma – təfərrüatların və mətnin əhəmiyyətli hissələrinin yerləşdirilməsinin məcmusu və ardıcıllığı;
• sənədin mərkəzi ifadəsinin dizaynını təyin edən dəstəkləyici sözlərin olması (təklif, məcburi, sifariş, fərman və s.);
• nizamnamənin müddəalarını, plan və hesabatın müddəalarını, müqavilənin öhdəlikləri və hüquqlarını sadalayarkən tələb olunan rubrikanın olması.
Mətnləri təsnif edərkən mətni bölmək üçün aşağıdakı qaydalara əməl olunmalıdır:
• bölmə işarəsi dəyişməz qalmalıdır;
• bölmənin məzmunu əlaqəli bölmələrin (bəndlərin) ümumi məzmununa bərabər olmalıdır;
• hissənin adı bütövün adı ilə üst-üstə düşməməlidir;
• bölmə üzvləri bir-birini qarşılıqlı şəkildə xaric etməlidir;
• bölmə məntiqli və yığcam olmalıdır.
Mətnlərə toxunarkən mətnlərin qrafik və durğu işarələrinin formalaşdırılmasının üstün qaydalarını da nəzərə almaq lazımdır.
1. Siyahının hissələrini göstərmək üçün bölünmənin ən yüksək səviyyəsi kimi böyük hərflər (A, B, C və s.) və rum rəqəmləri (I, II, III) istifadə olunur. Ərəb rəqəmləri (1, 2, 3) – orta bölgü səviyyəsi kimi; ərəb rəqəmləri mötərizələrlə –(1), 2) və s.; o cümlədən kiçik hərflərlə mötərizədə – (a), b) və digər. İşgüzar və akademik mətnlərdə bülletenli siyahılar qəbul edilmir.
2. Kiçik hərflərdən sonra mötərizə və böyük hərflərdən və Roma rəqəmlərindən sonra isə nöqtə qoyulur.
3. Mötərizədən sonra mətn hissələri ya vergül və ya da nöqtəli vergul ilə ayrılır. Mötərizəsiz başlıqların sonunda bir nöqtə qoyulur.
4. Hərflərdə və nöqtələrdəki başlıqlardan sonra böyük hərf yazılır, nömrələrdə başlıqlar və mötərizədə olan hərflərdən sonra kiçik hərflər yazılır.
Təşkilati və inzibati sənədlər plan, nizamnamə, hesabat, müqavilə və digər janrları əhatə edir. Müqavilə nümunəsindən istifadə edərək təşkilati və inzibati sənədlərin tərtibinin xüsusiyyətlərini nəzərdən keçirəcəyik.