Rim sonlari

RIM RAQAMLARI — qad. rimliklar qoʻllagan raqamlar. P.p. 7 ta: I, X, S, M, V, L, D. R. r. aslida lotin harflari boʻlib, ularning son kiymatlari quyidagicha: I = 1, X =10, S = 100, M = 1000, V = 5, L= 50, D = 500. Har qanday natural sonni Rim raqamlari yordamida yozish mumkin, bunda quyidagi qoidaga rioya qilinadi: 1) katta raqam kichigidan oldin yozilsa, raqamlar qoʻshiladi. Mac, LI = 50 + 1 = 51; CI = 100 + 1 = 101; XI = 10 + 1 = 11. 2) kichik raqam kattasidan oldin yozilsa, katta raqamdan kichigi ayriladi. Mac, IL = 50 — 1 = 49; 1S = 100 — 1 = 99; IX = 10 — 1 = 9. Soshtarni yoziщda ayni bir P.p. ketmaket 3-martadan koʻp qatnashmaydi. Mac, XXX = 30, ammo 40 urniga XXXX emas, balki XL = 50 — 10 = 40 yoziladi. P.p. yordamida sonlar ustida arifmetik amallar bajarish nokulay. P.p. endilikda asrlar, asar boblari, oylarning raqamlari, tartib sonlarini belgilashda qoʻllaniladi. Mac, XXI asr, VII bob, sentyabr — IX oy, III chorak.