Robototexnika fanining kelib chiqish tarixi

Mexatronika tizimlarining ko`rinishi.
Bilamizki, mexatronik tizimlar avtomobillarda anchagina oldin qo`llanila
boshlagan. Germaniya, yaponiya, koreya va AQSH firmalariga tegishli firmalar 5-10 yil ilgari o`z avtomobillariga Elektron boshqaruv tizimini qo`llay boshlaganlar. Avvaliga faqatgina o`t oldirish tizimi va ta`minot tizimlarida qo`llanila boshlagan elektronik qurilmalar endilikda bunday tizimlar avtomobilning boshqaruv tizimida
– rul va tormoz tizimida qo`lanila boshladi.
Mexatronika tizimiga misol keltirish uchun uzoqqa borish shart emas:
zamonaviy kir yuvish mashinasi, chang yutgich, avtomobillar va boshqalar. Haqiqiy mexatronik tizim - (blokirovkaga qarshi tizim) ABS bilan avtomobil to`rmoz tizimi.
Germaniyaning ilg`or firmalaridan “BOSCH” firmasi “ESP von Bosch”(Das Elektronische Stabilitats-programm von Bosch-Elektron turg`unlik-dasturi) tizimini ishlab chiqdi. Ushbu tizim yo`ldagi harakat vaqtida kelib chiqishi mumkin bo`lgan kritik vaziyatlarda avtomobilning mutlok turg `unlikda manyovr bajarib, xalokatdan saqlashga xizmat qiladi.
Biz kompyuter oldida o`tirganimizda mexatron tizimdan foydalanamiz: bir qancha mexatron tizimni o`z ichiga oluvchi EHM: qattiq disk, CD-drives, magnit lentadagi zamonaviy to`plagichlar (Floppy disk).
Sanoatdagi zamonaviy robotlar, stanoklar, o`lchovchi komplekslar shuningdek geksopodlar mexatron tizim hisoblanadi. Bunday tiziml ar bir qancha o`tkazgichlardan tashkil topgan bo`lib har biri o`z navbatida mexatronika tizimi hisoblanadi. Ayniqsa, ”motor-shpindel” kabi mexatron tizim shubxasiz mexatron stanokning bo`lagi hisoblanadi (3-rasm). Ushbu tizimlarni mustahkamligini oshirishda va ularni og`irlik yuzalarini ko`rsatgichlarini kamaytirishga imkon beradi, xuddi konstruksiyadagi bog`lovchi muftalar va uzatishlar pasayishini cheklaydi. Dvigatel momentini talab qilingan sezilarli ortishi hisobiga og`irligi va o`lchamlari ham ortishi mumkin, ammo bunday tizim afzalliklarida ham kamchiliklar uchrab turadi.

3-rasm. Mexatronikga qo`yiladigan talablar.

4-rasm. Zamonaviy avtomobilning barcha tizimlarida ma`lumotlarni almashinishining funktsional ko`rinishi.