– Safforiylardavlatida (873-900) hukmronlik qilgan sulola. Sulola vakillari aka-uka Yoqub ibn Lays (873-879) va Amir ibn Layslar (879-900)ning kasbi misgarlik (safforiy) bo’lganligi uchun shunday nomlangan. Ular Xurosonda Tohiriylar davlatini ag’darib hokimiyatni egalaganlar. 900-yilda Somoniylar amiri Ismoil Somoniy bilan jangda Amir ibn Lays yengilgach bu sulolaga barham beriladi va butun Xuroson somoniylar qo’liga o’tadi.
SALJUKIDS
СЕЛДЖУКИДЫ
Saljuqiylar
– 1038-1194-yilllarda Yaqin va O’rta Sharqda hukmronlik qilgan sulola. Sulola nomi ko’chmanchi turk-o’g’iz qabilasi boshlig’i Saljuq (922-yilda vafot etgan) nomidan olingan. XI asr boshlarida G’aznaviylar davlatidagi ijtimoiy-siyosiy qarama-qarshilaklardan foydalangan saljuqiylar 1038-1040-yillarda Xurosonni egallab, Saljuqiylar davlatini barpo etadilar. Saljuqiylarni Xuroson va Eron hududlaridan Xorazmshoh Takash (1172-1200) 1194-yilda siqib chiqargach, ular g’arbga chekinib Kichik Osiyoda (xozirgi Turkiya hududarida) yana bir asrdan ko’proq hukmronlik qiladilar (Turkiya tilining bizga tushunarli bo’lishining sababi ham shunda).
KHUTBA
ХУТБА
Xutba
– juma va ulug’ ayyom kunlari masjidda imom-xatib tomonidan aytiladigan oyatu hadislar, pandu nasihatlar. Shuningdek, o’rta asrlarda xalifa va mahalliy hukmdor nomini tilga olib imom tomonidan o’qiladigan duo ham xutba deb atalgan.
