Mushak ishi hususiyatiga ko’ra yuklamalar standart va o’zgaruvchan
bo’ladi.
Yuklama ta’siri
- bu organizmning bajarilgan ishga YUQT ko’rsatkichlari
va toliqishning tashqi belgilari (teri rangi, terlash, nafas olish, diqqat, o’zini his
qilish) bilan reaksiyasidir. Yuklamalarni me’yorlashning metodik asosini
organizmning jismoniy mashqlar ta’siriga moslashishi va yuklamalarni muntazam
hamda izchil oshirib borish sharoitlarida mashqlanganliknging rivojlanishi
qonuniyatlari tashkil etadi.
Jismoniy yuklamalar o’z parametrlari (hajmi, shiddati va dam olish oralig’i)
bo’yicha optimal bo’lishi hamda mashqlantiruvchi samaraga ega bo’lishi kerak.
Etarli bo’lmagan yuklamalar samarali emas va vaqtning yo’qotilishiga olib boradi,
o’ta ko’p yuklamalar esa organizmga zarar keltiradi. Jismoniy yuklamaning asta-
soniyain oshirib borilishi YUQT ning funksional imkoniyatlarini oshirish uchun
zarur talab hisoblanadi va mashqlantiruvchi yuklamaning ostonasiga mos kelishi
kerak: kamida minutiga 130 zarba, o’rtacha minutiga 130-160 zarba va katta -
minutiga 161-175 zarba.
O’zgartirishlar, ya’ni takrorlashlar soni; mashqlarning umumiy soni, bir xil
mashqning bajarilish tezligini; harakat amplitudasini oshirish yoki kamaytirish;
tashqi og’irliklar o’lchamlarini o’zgartirib turish; mashqlarni yengillashtirilgan va
qiyinlashtirilgan sharoitlarda bajarish (tepalikka va pastga qarab, yo’lkada yoki
qumda yugurish), d.h. ni o’zgartirish (yarim o’tirgan holatda yuqoriga sakrash,
masofa uzunligini o’zgartirish), qo’llaniladigan metodlarni ( ravon, o’yin,
musobaqa va h.k. almashtirib turish), mashqlar orasidagi dam olish oraliqlarini
oshirish yoki kamaytirish, shuningdek, dam olish xususiyatini o’zgartirish orqali
yuklamani boshqarish mumkin.
Dostları ilə paylaş: 
