S ə rb əst iş 1 Mövzu

---

S
ə
rb
əst iş 1
 
Mövzu
:L
ogistik anbarların təsnifatı
 
Müasir bazar iqtisadiyyatında «anbar» anlayışı mahiyyətcə müəyyən növ 
material resursları, bitməmiş istehsalın qalığı və hazır məhsulların saxlanıldığı, 
habelə ehtiyatların logistik dövrənin müxtəlif mərhələlərində effektiv idarə edilməsi 
məqsədinə xidmət edən bina və qurğulardan fərqlənir. Praktikada anbarların 
müxtəlif təsnifat əlamətlərinin olmasına baxmayaraq sənayecə inkişaf etmiş xarici 
ölkələrdə firma və şirkətlərin logistik menecerləri tərəfindən aşağıdakı kimi təsnif 
olunur.
Təqdim olunan şəkildən göründüyü kimi logistikada anbarlar adətən beş əsas 
əlamətə görə: logistik aktivliyə münasibətinə, məhsulların növlərinə, mülkiyyət 
formasına, logistik vasitəçilərə münasibətinə, funksional təyinatına və ixtisaslaşma 
səviyyəsinə görə təsnif olunur. Ümumiyyətlə, sənaye müəssisələrinə məxsus olan 
anbarlar aşağıdakı əlamətlər üzrə təsnif olunur: 
a) fəaliyyət xarakterinə görə - material (təjhizat) anbarları, istehsaldaxili 
(sexlərarası və sexdaxili) anbarlar, satış - əmtəəlik anbarlar; 
b) saxlanılan materialın növünə və xarakterinə görə - universal və 
ixtisaslaşdırılmış anbarlar; 
c) binanın quruluşu və konstruksiyasına görə – bağlı, yarımbağlı, açıq, xüsusi 
(məsələn, bunker xarakterli qurğular, rezervuarlar) anbarlar; 
ç) məkanca yerləşməsi və fəaliyyət miqyasına görə – mərkəzləşdirilmiş, sahəvi, 
sexyanı anbarlar;
d) odadavamlılıq dərəcəsinə görə - yanmayan, çətin yanan və tez alışan 
anbarlar. 
Material anbarları bilavasitə istehsal sahələrinin və yerlərinin zəruri material 
resursları ilə təminatını həyata keçirir. Belə növ anbarların spesifik xüsusiyyəti 
ondan ibarətdir ki, onlar əsas istehsalla bağlı sənaye müəssisələrinin anbar 
təsərrüfatı sisteminə daxil olmaqla yanaşı eyni zamanda regional anbar sistemləri ilə 
də əlaqələr qurmaq imkanına malikdir. İstehsaldaxili anbarların yaradılmasının əsas 
məqsədi istehsal tsikllərində qeyri-bərabərliyi aradan qaldırmaq və müxtəlif istehsal 
sahələrində ahəngdarlığı təmin etməkdən ibarətdir. İstehsaldaxili anbarlar əsasən 
nisbətən qısa zaman ərzində hazır məhsul istehsalı üçün lazım olan xammal, 
material və yarımfabrikatların saxlanılmasına xidmət göstərir və yığım konveyerinə 
yaxın yerləşdirilir. Bu tip anbarların əsas funksiyası məhsul buraxılışı tempi ilə 
bölüşdürmə mərkəzlərində məhsullara tələbat arasında ümumi harmoniyanı tə'min 
etməkdən ibarətdir. İstehsaldaxili anbarlar son-yığım sahəsində istifadə olunan hissə 
və qovşaqların saxlanıldığı yeganə yerdir. Bu anbarlarda hissələr (qovşaqlar), ehtiyat 
hissələri ilə yanaşı qablaşdırıcı materiallar və yarlıqlarda saxlanılır.