SAĞlamliq və GÖZƏLLİk jurnali sayı: 14. 2012 həyat -lə

-Həkim, zəhmət olmasa,

uşaqlıq boynu haqqında

ümumi məlumat verərdi-

niz?

Uşaqlıq boynu uşaqlığın uşaqlıq

yoluna baxan aşağı hissəsidir. Bu

orqanın xüsusiyyəti ondan ibarət-

dir ki, uşaqlığın daxili təbəqəsinin

xarici təbəqəyə keçən yeri özünə-

məxsus quruluşdadır. Keçid zona-

sı adlanan bu hissə həm infeksi-

yaya həm də xərçəngə meylli na-

hiyədir. Buna görə də cinsi fəaliy-

yətə başlamış bütün qadınlarda

uşaqlıq boynunun iltihabi xəstə-

liklərinə rast gəlmək mümkündür. 

-Bəs erroziya nədir və nə-

dən əmələ gəlir?

Geniş mənada erroziya epitel

qatının ölməsi– defekti deməkdir.

Uşaqlıq boynunun həqiqi erro-

ziyalarına az hallarda rast gəlinir.

“Erroziya” diaqnozu qoyulan xəs-

tələrin çoxunda isə biz “yalançı er-

roziya” dediyimiz ektropionla

qarşılaşırıq. Yəni, xəstələrin çox-

unda uşaqlıq boynunun xarici

qişasında əslində defekt olmur.

Sadəcə, uşaqlıq boynunun iltihab

nəticəsində xaricə doğru böyümüş

daxili qişası müayinədə erroziya

kimi görünür. Qeyd etdiyimiz

kimi, erroziya iltihab nəticəsində

əmələ gəlir. Uşaqlıq boynunun

iltihabına səbəb olan mikroblar

hamıya yaxşı tanış olan miko-

plazma, xlamidiya və müxtəlif

bakteriyalardır. Cinsi əlaqə za-

manı uşaqlıq boynuna daxil olan

bu mikroblar xronik iltihaba səbəb

olurlar ki, bu da daxili qatın xaricə

doğru böyüməsinə, yəni er-

roziyaya gətirib çıxarır. 

-Xəstəliyin əlamətləri han-

sılardır?

Çox vaxt xəstələrin heç bir şikayəti

olmur və xəstəlik yalnız kontrol

müayinələrdə təsadüfən aşkar

edilir. Bəzən, xüsusilə, cinsi əlaqə

zamanı meydana çıxan az miqdar-

da qanaxma və ağrı ola bilər. Erro-

ziya diaqnozu qoymaq üçün gine-

koloji müayinə və baxış kifayət

edir. Amma xəstəliyi xərçəngdən

ayırd etmək üçün sitoloji və ya

histoloji analiz lazım ola bilər. Bu

analizlərdən xərçəngönü xəstəlik-

lərdən danışarkən bir daha bəhs

edərik.

-O zaman gəlin xəstəliyin

müalicəsi haqqında danı-

şaq. Amma əvvəlcə deyin,

xəstəlik nə dərəcədə təh-

lükəlidir, müalicə olunmaz-

sa xərçəngə çevrilə bilərmi?

a  is

-lə

Tibb

14

www.avismed.az

Rəşad Sultan

Ginekoloq

HB Güvən klinikası

Uşaqlıq boynunun erroziyası

bəzən öz-özünə, müalicəsiz də

sağalır. Sağalmayan, geniş errozi-

yalarda destruktiv müalicə me-

todlarından istifadə edilir. Başqa

sözlə desək, xaricə doğru böyü-

müş daxili epitel qatı elektroko-

aqulyasiya, dondurma və ya dər-

man maddələri vasitəsilə məhv

edilir, daha sonra xarici qat həmin

nahiyəyə doğru böyüyərək nor-

mal toxuma halını alır. Amma bu

müalicələri tətbiq etməzdən qa-

baq erroziyanın xərçəng olmadı-

ğından əmin olmaq, bu məqsədlə

uşaqlıq boynundan yaxma götü-

rüb sitoloji analizə göndərmək

lazımdır. Yəni, əslində erroziya

xərçəngönü xəstəlik deyil və heç

vaxt xərçəngə keçmir, amma

xərçəng də erroziya şəklində

meydana çıxa bildiyi üçün bun-

ları bir-birindən fərqləndirmək

lazımdır.

-Söylədiklərinizdən elə

başa düşmək olur ki, bütün

erroziyalı xəstələrdən yax-

ma götürmək lazımdır.

Bəli, nəinki erroziyalı xəstələrdən,

əslində ginekoloqa müraciət edən

bütün xəstələrdən yaxma götürüb

sitoloji analiz etmək lazımdır. Xəs-

tənin müraciət səbəbi nə olursa

olsun, şikayəti olmadan, kontrol

müayinəyə gəlmiş xəstələrdən də

uşaqlıq boynundan yaxma götü-

rülməsi məsləhət görülür. Məq-

səd təkcə erroziyanı xərçəngdən

ayırmaqdan ibarət deyil. Məqsəd,

ümumiyyətlə cəmiyyətdə uşaqlıq

boynu xərçəngini hələ gizli mər-

hələdə ikən aşkar edib müalicə et-

məkdən ibarətdir.

-Xərçəngdən söhbət açıl-

mışkən, uşaqlıq boynu xər-

çəngi nədən əmələ gəlir və

bu xəstəlikdən necə qo-

runmaq olar?

Günümüzdə tam sübut olunub ki,

uşaqlıq boynu xərçəngi viruslar

tərəfindən törədilir. İnsan papil-

loma virusu ailəsinin müəyyən

tipləri uşaqlıq boynu xərçənginin

törədiciləri hesab olunur. Bu o de-

mək deyil ki, uşaqlıq boynu xər-

çəngi qrip, qızılca, məxmərək ki-

mi insandan insana yoluxur. Əl-

bə ə ki, xərçəngi törədən viruslar

insandan insana keçir və keçmə

yolu da cinsi əlaqə vasitəsilədir.

Bu yolla uşaqlıq boynunun keçid

zonasına daxil olan viruslar hə-

min toxumada məskən salıb artıb

çoxalırlar. Bu yoluxmanın sonrakı

gedişi isə müxtəlif cür ola bilir.

Xəstələrin çoxunda virus heç bir

əlamət vermir və bir müddətdən

sonra orqanizmin immuniteti sa-

yəsində toxumadan təmizlənir.

Bəzi hallarda isə virus toxumada

uzun illər qala bilir. Toxumada

qaldığı müddətdə özünü hər han-

sı əlamətlə biruzə verməsə də,

hüceyrələrdə yaratdığı dəyişik-

liklər xərçəngin yaranma prose-

sinə başlanğıc verə bilir. Belə hal-

larda virusun orqanizmə daxil ol-

duğu andan xərçəng əmələ gəl-

məsinədək 10 ilə yaxın zaman ke-

çir. Bu zaman aralığında uşaqlıq

boynu toxumasındakı dəyişiklik-

lərə xərçəngönü prosses deyirik.

Belə ki, bu mərhələdə xəstəliyi

tam müalicə etmək, xərçəngə çev-

rilmədən, orqanizmi bu ağır xəs-

təlikdən xilas etmək mümkündür. 

-Yəqin ki, xəstəliyi erkən

mərhələdə aşkar etmək də

məhz uşaqlıq boynundan

yaxma götürməklə müm-

kündür.

Bəli, tamamilə doğrudur. Uşaqlıq

boynundan yaxma götürməkdə

məqsədimiz də xərçəngönü mər-

hələdə xəstəliyi yaxalamaqdan

ibarətdir. Bu metod ilk dəfə Pa-

15

www.avismed.az

panikolau adlı patohistoloq tə-

rəfindən tətbiq olunduğuna görə

alimin adı ilə Pap-test adlanır. Xü-

susi fırça ilə uşaqlıq boynunun xa-

rici səthi və uşaqlıq yolundan yax-

ma götürüldükdən sonra sitoloji

analizdə yaxmadakı hüceyrələr

araşdırılır və xərçəngönü prosesə

cəlb olunmuş hüceyrələr varsa,

qeyd edilir. Bu atipik hüceyrələrin

yaxmada aşkar edilməsi o demək

deyil ki, xəstədə xərçəngönü xəs-

təlik var. Başqa sözlə desək, Pap-

test diaqnostik baxımdan 100% in-

formativ bir test deyil, amma bizə

şübhələnməyə imkan verdiyinə

və sonrakı diaqnostik metodlara

əl atmağa sövq etdiyinə görə çox

qiymətli bir metoddur. 

-Deməli, Pap-test bir şüb-

hələnmə metodudur, bir

xəbərdarlıq testidir. Bəs də-

qiq diaqnoz necə qoyulur?

Pap-test müsbət çıxarsa,

sonrakı müayinə metodları

hansılardır?

Pap-testin nəticəsində atipik hü-

ceyrələr tapılarsa, sonrakı addım

kolposkopiya olmalıdır. Kolpos-

kopiya uşaqlıq boynunun kolpos-

kop adlanan xüsusi optik sistemlə

böyüdülüb nəzərdən keçirilməsi

metodudur. Bu cihaz vasitəsilə

uşaqlıq boynunda xərçəngönü sa-

hələri böyüdülmüş halda gözlə

görə bilirik və bu sahələrdən biop-

siya götürmək imkanı əldə edirik.

Əlbə ə ki, xərçəng diaqnozu an-

caq biopsiya ilə qoyulur. Yəni, to-

xuma parçalarının mikroskop al-

tında tədqiq edilməsi ilə. Xərçəng

kimi xərçəngönü xəstəlik diaq-

nozu da ancaq biopsiya ilə qoyula

bilər. Beləliklə, Pap-test və kolpos-

kopiyadan sonra son söz biopsi-

yanındır. Biopsiya metodları müx-

təlifdir. Uşaqlıq boynu kanalının

xarici dəliyinin 4 ayrı nöqtəsindən

biopsiya götürmək empirik metod

kimi artıq çox da istifadə olunmur.

Kolposkopiya altında zədələnmiş

toxuma sahəsini görərək həmin

nahiyədən biopsiya götürmək ilk

baxışda məntiqli görünən metod-

dur. Amma onu da yaddan çıxar-

maq olmaz ki, xərçəngönü dəyi-

şikliklər çox vaxt nəinki gözlə, heç

kolposkopiya ilə də görünə bilmir.

Buna görə də uşaqlıq boynu kana-

lının xarici dəliyini 360 dərəcə gö-

türmək daha çox tövsiyə olunur.

Bu metoda konizasiya deyilir. 

-Bu metod necə həyata ke-

çirilir?

Konizasiya kiçik bir əməliyyatdır.

Narkoz altında silindrik bir orqan

olan uşaqlıq boynundan konus

şəklində bir parçanın kəsilməsi

şəklində icra edilir. İki cür koniza-

siya metodu vardır: soyuq və isti

konizasiya. Soyuq konizasiya cər-

rah bıçağı ilə edildiyi halda isti

konizasiyada bu məqsədlə xüsusi

olaraq hazırlanmış, ilgək forma-

sında olan elektrokoaqulyasiya

bıçağından istifadə edirik. İsti ko-

nizasiyanın üstün cəhəti odur ki,

elektrokoaqulyasiya bıçağı toxu-

maları kəsərkən eyni zamanda da

yandırır, bu da qanaxmanın mini-

mal olmasına və əməliyyatın daha

qısa sürməsinə imkan verir. Bu-

nun sayəsində əməliyyat 5 də-

qiqədən də qısa müddət ərzində

həyata keçirilir. Əldə etdiyimiz

konus şəklində toxuma parçası

patohistoloji analizə göndərilir və

gələn cavab əsasında da sonrakı

taktika seçilir.

a  is

-lə

Tibb

16

www.avismed.az

qalxanabənzər vəzi xəstəliyi

Bədənin atom bombası

Həkim, UR nədir? 

UR qalxanabənzər vəzinin müx-

təlif səbəblər nəticəsində böyü-

məsinə deyilir. Qalxanabənzər

vəzi boynun ön nahiyəsində yer-

ləşmiş, hormon əmələ gətirən

kəpənəkşəkilli vəzidir. Bu vəzi

əmələ gətirdiyi hormonlarla

orqanizmi sanki element kimi

enerji ilə təmin edir. Qalxana-

bənzər vəzi hormonlarının nor-

madan artıq yarandığı vəziyyətə

hipertireoidizm, normadan az

yarandığı vəziyyətə isə hipoti-

reoidizm deyilir. Hipertireo-

idizmli xəstələrdə həddindən

artıq hərəkətlilik, ürəkdöyün-

mə, əllərdə əsmə, həddindən ar-

tıq iştahanın olmasına baxmaya-

raq çəkidə azalma, əsəbilik, tər-

ləmə kimi şikayətlərə rast

gəlinir. Hipotireoidizm olan

xəstələrdə isə hərəkətliliyin azal-

ması, çəkinin artması, orqa-

nizmdə suyun toplanması, də-

ridə quruluq, qəbizlik kimi şika-

yətlər tez-tez meydana çıxır.

Qalxanabənzər vəzinin funksi-

yasındakı pozğunluqlarla yanaşı

struktur dəyişiklikləri də rast

gəlinir. Bütövlükdə və ya bir qis-

minin böyüməsi ilə  xarakterizə

edilən xəstəliklərə isə düyünlü

UR deyilir.  UR-un yaranmasın-

da müxtəlif faktorlar rol oynasa

da əsas faktorlar bunlardır:

1. Yod çatışmazlığı və digər ətraf

mühit faktorları

2. İrsi faktorlar

3. Orqanizmin fərdi  xüsusiyyət-

ləri

Bunlardan xüsusilə yod çatış-

mazlığının üzərində dayanmaq

lazımdır. Tədqiqatlar  insanların

gündəlik tələb olunan yodun

orta hesabla dörddə bir hissəsini

qəbul etdiyini göstərir. Yod ça-

tışmazlığı olan Mərkəzi Avropa

ölkələrində fabriklərdə bişirilən

çörəklərə və süfrə duzuna yod

əlavə etməklə yod çatışmazlığı

ilə əlaqədar yaranan UR prob-

leminin böyük bir hissəsi həll

edilib.UR xəstəliyi olmayan

fərdlərin profilaktik məqsədlə

yod qəbul etməsi  aktual bir mə-

sələdir. Əks təqdirdə UR xəs-

təliyi olan xəstə bundan xilas ol-

maq məqsədi ilə yod qəbul et-

dikdə bunun xeyirdən çox ziya-

nı olur.

Qalxanabənzər vəzi nədir

və hansı funksiyaları 

Bəşəriyyət yaranandan in-

sanlar üçün qorxu yaradan,

daim fəlakətə, faciəyə səbəb

olan bir çox xəstəliklər

mövcud olub. Bunlardan bir

çoxu tarixə çevrilib, get-

dikcə yerini başqa cür

xəstəliklərə verib. Bu xəstə-

liklərdən biri də UR deyilən

qalxanabənzər vəzi

xəstəliyidir. Bəs, o qədər də

qorxulu görünməyən, lakin

müalicə olunmadığı təqdirdə

bir sıra fəsadlara yol açan

bu xəstəlik haqda nə bilirik?

Məhz bu səbəbdən qalxan-

abənzər vəzi ilə əlaqədar

tez-tez verilən suallarla bağlı

həkimlə söhbətləşdik.  

Yusif Hacıyev

Qulaq, burun, boğaz və

baş beyin cərrahı

HB Güvən klinikası

www.lor.az

17

www.avismed.az

yerinə yetirir? Yaratdığı

xəstəliklər hansı əlamətlər-

lə özünü göstərir?

Qalxanabənzər vəzi boyunda

nəfəs borusunun bilavasitə önün-

də yerləşən və qalxanabənzər vəzi

hormonlarını ifraz edərək  or-

qanizmdə sinir sistemindən həzm

sisteminə qədər demək olar ki, bü-

tün orqan və sistemlərin fəaliyyə-

tini tənzimləyən bir orqandır. Belə

vəzilərə daxili sekresiya vəziləri

deyilir.  Bu vəzilərin xəstəlikləri ilə

məşğul olan sahəyə endokri-

nologiya, cərrahiyəsinə də en-

dokrin cərrahiyə deyilir.

Qalxanabənzər vəzinin böyümə-

sinə UR deyilir. 60-cı illərdəki kimi

boynunda çox böyük şişkinliklərlə

həkimə müraciət edən xəstələrə

indi çox nadir hallarda rast gəlinir.

Müasir dövrdə onların yerinə

ümumi check up zamanı aparıl-

mış ultrasəs müayinəsi və ya pal-

pasiya nəticəsində təsadüfən aş-

karlanmış düyünlərə isə çox tez-

tez rast gəlinir. Bunlardan başqa

bir də funksiya pozğunluqları var.

Qalxanabənzər vəzinin

funksiyasının pozulması

necə hiss edilir?

Qalxanabənzər vəzinin hormon

ifrazını nəzarətsiz olaraq artırması

hipertireoidizm adlanır ki, bu ca-

vanlarda arıqlama (iştahanın art-

masına baxmayaraq), yaşlı xəs-

tələrdə ürək döyünmə, əllərin

əsməsi, tərləmə, istiyə dözümsüz-

lük, əsəbilik, qadınlarda menstru-

asiya pozğunluqları, saçların na-

zikləşməsi və tökülməsi, ishal

şikayətlərinə səbəb olur. Daha çox

rast gəlinən hipotireoidizm, yəni

lazım olduğundan daha az hor-

mon ifrazı zamanı bədəndə, xü-

susilə də üzdə şişkinlik, maye

toplanması, çəkinin artması, qə-

bizlik, menstruasiya pozğunluq-

ları, saçların qalınlaşması və tö-

külməsi, dəridə quruluq,  soyuğa

dözümsüzlük, hərəkətlərdə və

ağır hallarda zehni funksiyalarda

ləngimə müşahidə olunur.

Qalxanabənzər vəzinin ilti-

habının səbəbi nədir?

2000-ci ildən etibarən duzların yo-

dlaşdırılmasına başlamaqla gə-

ləcək nəsilləri UR-dan qorumaq

üçün çox vacib bir addım atıldı.

Lakin bu proqramların tətbiq ol-

unduğu bütün ölkələrdə olduğu

kimi (Argentina, İsveçrə) yodlaş-

dırmağa başladıqdan sonrakı 20

ildə qalxanabənzər vəzi iltihabı

yəni tiroidit və bunun xüsusi bir

növü olan Xaşimoto tiroiditi və

onun fonunda inkişaf edən qalxa-

nabənzər vəzi xərçəngi 4-5 dəfə

artır. Ona görə yodlaşdırılmış

duzdan körpələrin və inkişaf döv-

ründə olan uşaqların istifadə et-

məsi, yaşlıların isə xüsusilə də

qalxanabənzər vəzi xəstəliyi olan-

ların yodsuz duzdan istifadə et-

məsi daha düzgündür. Dolayısı ilə

yemək mətbəxdə duzsuz bişiril-

məli, süfrədə isə iki duzqabı olma-

lıdır; uşaqlar yodlaşdırılmış, bö-

yüklər isə yodlaşdırılmamış duz

istifadə etməlidirlər.

Qalxanabənzər vəzi xəstə-

liyinin erkən aşkarlanması

üçün nə etmək lazımdır?

Bütün check up proqramlarına

qalxanabənzər vəzi hormonları-

nın miqdarının ən həssas göstəri-

cisi olan TSH hormonunun qanda

təyini və qalxanabənzər vəzinin

ultrasəs müayinəsi daxil edilmə-

lidir. Bundan başqa, əhalinin

sağlamlığını yoxlamaq məqsədi

ilə aparılan kütləvi müayinələrə

süd vəzinin xərçəngi üçün mam-

moqrafiya və ya uşaqlıq xərçəngi

üçün yaxma sınağı daxil edildiyi

kimi qalxanabənzər vəzinin ultra-

səs müayinəsi və iynə biopsiyası

da bu müayinələrə daxil edilmə-

lidir.

Qalxanabənzər vəzi xər-

çəngi ilə bağlı son statisti-

kalar nəyi göstərir?

ABŞ-da 2005-ci il qalxanabənzər

vəzi xərçəngi ili elan edilib. ABŞ-

da dərc olunan Thyroid jurnalının

aprel nömrəsində (www.thyro-

id.org) bununla bağlı rəqəmlər be-

lədir:

-2005-ci ildə diaqnoz qoyulacaq

təqribən 25000 qalxanabənzər vəzi

xərçənginə tutulmuş xəstə sayı

1995-ci ildən indiyə kimi hər il di-

aqnoz qoyulmuş xəstə sayından

iki dəfə çoxdur.

a  is

-lə

Sağlamlıq

18

www.avismed.az

-90-cı illərdə bütün xərçəng xəstə-

likləri arasında 14-cü yeri tutan

qalxanabənzər vəzi xərçəngi 2000-

ci illərdə sürətlə artaraq 7-ci yerə

yüksəldi.

- qadınlarda illik 4%, kişilərdə illik

2% artma tempi ilə qalxanabənzər

vəzi xərçəngi bütün xərçənglər

arasında ən sürətli artan xərçəng

növü oldu.

-qadınlarda daha tez-tez rast gə-

linməsinə baxmayaraq kişilərdə

ölümə səbəb olan xərçənglər ara-

sında ən sürətlə artan xərçəng qal-

xanabənzər vəzi xərçəngi olduğu

məlum oldu.

Qalxanabənzər vəzi xər-

çəngi ilə əlaqədar Çernobıl

qəzasından çox bəhs edilir.

Bunun təsirləri hələ də da-

vam edirmi?

Çernobılda sızan maddə radioak-

tiv yod olduğu üçün qalxanabən-

zər vəzi və xüsusilə də inkişaf

dövründəki uşaqlar bundan çox

təsirləndilər. Doza çox yüksək

olduğu üçün xərçəng 4-5 il ər-

zində yarandı və kütləvi müayi-

nələrlə minlərlə uşaq erkən dövr-

də diaqnoz qoyularaq əməliyyat

edildi və xilas edildi. O dövrdəki

uşaqlar indi yetkin insanlar ol-

duğu üçün biz o dövrdə o ərazi-

lərdə yaşamış insanlarda qalxana-

bənzər vəzi xərçəngi aşkarladıqda

xəstəliyin sonradan yarandığını

yoxsa o dövrdə müayinə olunma-

dığı üçün o illərdən qaldığını mü-

əyyənləşdirə bilmirik. Bu möv-

zuya bütün dünyanın əksinə əhə-

miyyət verməyən, hə a əhəmiy-

yət verilməsinə istehza ilə yanaşan

bütün məsul şəxslər əslində bö-

yük bir cinayət işləyiblər.

Qalxanabənzər vəzi xəstə-

liklərində hansı diaqnostik

cihazlardan istifadə edilir?

Əvvəllər qalxanabənzər vəzi hor-

monlarının təyini və qalxanabən-

zər vəzi ssintiqrafiyası istifadə edi-

lirdisə müasir dövrdə ssintiqrafiya

qalxanabənzər vəzinin normadan

az və ya çox çalışdığını müəyyən-

ləşdirmək üçün istifadə edilir.

Düyünlər və qalxanabənzər vəzi

xərçənginin təyini üçünsə daha

həssas metod olan ultrasəs müayi-

nəsinə üstünlük verilir.

Qalxanabənzər vəzidəki tö-

rəmənin xoşxassəli, yoxsa

bədxassəli olduğunu necə

təyin etmək olar?

Heç bir əlavə təsiri olmayan iynə

biopsiyası ilə törəmədən biopsiya

götürülür və patoloq tərəfindən

müayinə olunur. Nəticə xoşxassəli

olarsa bunun düzgün olma eh-

timalı 95%, bədxassəli olarsa düz-

gün olma ehtimalı 99%-dir. Buna

görə xüsusilə də az təcrübəli cər-

rahların əməliyyatdan sonra göz-

lənilməz nəticələrlə qarşılaşma-

maları üçün iynə biopsiyasını hər

yerdə tövsiyə edirik.

İynə biopsiyası təmiz çıxan

xəstələr əməliyyat edilmə-

dən nəzarətə götürülə bilər-

mi?

Çox kiçik risk olsa da nəzarətə

götürülə bilər. Düyün böyüməyə

davam edərsə və təzyiq hissi yara-

dacaq qədər böyüyərsə hər zaman

əməliyyat edilə bilər. Amma en-

dokrin cərrahiyyənin əsas

məqsədi xoşxassəli düyünləri

deyil, bu düyünlərin daxilində

gizlənmiş qalxanabənzər vəzi

xərçəngini tapmaq olmalıdır.

Qalxanabənzər vəzi düyü-

nünün və ya xərçənginin

cərrahi müalicəsi necə apa-

rılır?

Qalxanabənzər vəzi xəstəlikləri-

nin müalicəsi tamamilə komanda

işidir. Endokrin cərrah, endokri-

noloq, radioaktiv təbabət üzrə

mütəxəssis, şüa diaqnostikası hə-

kimi və patoloqdan ibarət koman-

da xəstə haqqında “eyni dildə da-

nışaraq” və daimi ünsiyyətdə ola-

raq ən düzgün qərarları verə bilər-

lər. Qalxanabənzər vəzi xəstəlik-

lərinin mürəkkəbliyi bu sahənin

həkimlərinə başqa bir sahə ilə

məşğul olmağa imkan vermir və

ancaq bu şəkildə xəstəyə və xəs-

təliyə tam diqqət cəlb etmək olur.

Qalxanabənzər vəzi cərrahiyəsi

naxış vurmaq kimi zəriflik, diqqət

və həssasiyyət tələb edir. Xüsusilə

də səs telləri və yaxınlıqda yerləş-

miş qalxanabənzər ətraf vəziləri

qorumaq məqsədi ilə çox diqqətli

işləməklə yanaşı əməliyyatdan

sonra xəstəliyin təkrarlamaq ris-

kini də sıfıra yaxınlaşdırmaq la-

zımdır.

2004-cü ildən etibarən son texno-

logiyaların da köməyi ilə artıq bo-

yunbağı şəklində tikiş izinə səbəb

olan metodun əvəzinə təqribən 2,5

smlik kəsiklə tətbiq etdiyimiz qa-

palı metod qadınlarla yanaşı kişi-

lərin də seçimi olmuşdur. Bu me-

toda istər kosmetik cəhətdən, is-

tərsə də əməliyyatdan sonra bo-

yun hərəkətlərinin tez mümkün

olması və şişin olmaması kimi fak-

torlar səbəbindən üstünlük verilir.

19

www.avismed.az

a  is

-lə

İşgüzar qadın

www.avismed.az