Sahibkarliq fəaliyyətinin məqsədləri, funksiyalari və onlarin reallaşdirilmasi mühitinin makro və mikroiqtisadi səviyyələri

Biznes fəaliyyətinin əsas məsələləri üzrə səmərəli qərarlar qəbul edilməsi sahibkarm özünün də bir sira şəxsi keyfiyyətlərə malik olmasini tələb edir. Bunlara aiddir:
-sahibkarliq fəaliyyəti üzrə tələb edilən ümumi biliyə malik olmaq;
-iqtisadi təfəkkürə və işgüzar mədəniyyətə malik olmaq;
-iqtisadi fəaliyyəti təşkil edə bilmək;
-bazarda iqtisadi vəziyyəti təhlil edə bilmək üzrə praktiki təcrübəyə malik olmaq; -bazarm imkanlarmdan istifadə edə bilmək;
-rəqib müəssisələrin fəaliyyətini təhlil etməyi bacarmaq;
-öz ölkəsində, mövqeyini qoruyub saxlamaq və ya gücləndirmək istədiyi digər ölkələrdə təsərrüfat konyukturasmm, xüsusilə tədiyyə qabiliyyətli tələbin inkişaf meyllərini əvvəlcədən görə bilmək;
-öz imkanlarmi, cəlb edilmiş resurslari və maliyyə vəsaitlərini düzgün qiymətləndirə bilmək və s.


Sahibkarliq mühiti, onun ünsürləri və sahibkarliq funksiyalarmm reallaşdirilmasi üçün onun əhəmiyyəti.
Sahibkarliğm öyrənilən funksiyalarmm həyata keçirilməsi iqtisadi azadliq üzərində formalaşan və onunla müəyyən edilən konkret sahibkarliq mühiti daxilində, onun ünsürlərinin təsiri altmda baş verir. Həm də bu ünsürlər kompleksi sahibkar tərəfindən yerinə yetirilən funksiyalara müxtəlif səviyyədə təsir edirlər. Başqa sözlə desək, bu mühitin bəzi ünsürləri sahibkarliq fəaliyyətinə bilavasitə (əsasən iqtisadi ünsürlər), digərləri isə dolayi yolla, bəziləri müsbət, digərləri isə mənfi cəhətdən təsir göstərirlər.
iqtisadi ədəbiyyatda sahibkarliq mühiti kimi işgüzar fəaliyyətin həyata keçirilməsinə təsir göstərən şəraitin və amillərin məcmusu qəbul edilir. Onun ünsürlərinə gəldikdə isə, bu barədə müxtəlif fikirlərə rast gəlinir. Belə ki, məsələn, A. Xoskinqin fikrincə, sahibkarliq mühitinin ünsürlərinə aşağidakilari aid etmək olar: iqtisadi mühit, texnoloji mühit, sosial şərait, sosial-mədəni mühit, fiziki və coğrafi mühit, institutsional təşkilati-texniki mühit. Müəllifin fikrincə, bu axirinciya əsasən bazar iqtisadiyyatmm infrastruktur elementləri - banklar, birjalar, reklam, lizinq, siğorta kompaniyalari və s. aid edilir.
Sahibkarliq mühitini təşkil edən ünsürlərin qeyd edilən şəkildə səciyyələndirilməsi ümumiyyətlə, düzgün olsa da, lakin fikrimizcə, xeyli mücərrəddir və onlarm hər birinin sahibkarliq fəaliyyətinə təsir göstərmək baximmdan konkretləşdirməyə ehtiyaci vardir.
Göstərilmiş müəllifdən fərqli olaraq, O. Vixanskiy və A. Naumov sahibkarliq mühitinin 3 hissədən: makroəhatədən, rəqabət mühitindən və daxili mühitdən ibarət olduğunu bildirirlər .
Fikrimizcə, bu müəlliflər məsələyə daha doğru yanaşirlar. Bununla belə, bizcə, makroəhatə və rəqabət mühitini makromühit kimi göstərmək düzgün olardi. Həm də makro və mikro mühit birlikdə sahibkarliq fəaliyyətinə təsir edən xarici mühiti təşkil edirlər. Deməli, sahibkarm işgüzar fəaliyyətinə təsir edən mühiti xarici və daxili mühit kimi iki hissəyə bölmək elmi və praktiki cəhətdən doğru və konkretdir.
Öz növbəsində sahibkarliq funksiyalarmm yerinə yetirilməsi özünə xarici mühitin tərkib hissəsi olan makromühitin aşağidaki ünsürlərinin təhlilini tələb edir:

1.