Salom Do’stlar

konfidentsiallik inshonchliligi, tarqatilishi mumkin emasligi, maxfiyligi ka- folati;

yaxlitlik axborot boshlang‘ich ko‘rinishda ekanligi, ya’ni uni saqlash va uzatishda ruxsat etilmagan o‘zgarishlar qilinmaganligi kafolati; bu bandning buzi- lishi axborotni soxtalashtirish deyiladi;

autentifikatsiya axborot zahirasi egasi deb e’lon qilingan shaxs haqiqatan ham axborotning egasi ekanligiga beriladigan kafolat; bu bandning buzilishi xabar muallifini soxtalashtirish deyiladi;

apellyatsiya qilishlik etarlicha murakkab kategoriya, lekin elektron biznes- da keng qo‘llaniladi. Kerak bo‘lganda xabarning muallifi kimligini isbotlash mumkinligi kafolati.

Yuqoridagidek, axborot tizimiga nisbatan quyidagicha tasnifni keltirish mumkin:

• 
  ishonchlilik tizim me’yoriy va g‘ayri tabiiy hollarda rejalashtirilganidek o‘zini tutishlik kafolati;
  
• 
  aniqlilik hamma buyruqlarni aniq va to‘liq bajarish kafolati;
  
• 
  tizimga kirishni nazorat qilish turli shaxs guruhlari axborot manbalariga har xil kirishga egaligi va bunday kirishga cheklashlar doim bajarilishlik kafolati;
  
• 
  nazorat qilinishi istalgan paytda dastur majmuasining xohlagan qismini to‘liq tekshirish mumkinligi kafolati;
  
• 
  identifikatsiyalashni nazorat qilish hozir tizimga ulangan mijoz aniq o‘zi- ni kim deb atagan bo‘lsa, aniq o‘sha ekanligining kafolati;
  
• 
  qasddan buzilishlarga to‘sqinlik oldindan kelishilgan me’yorlar chega- rasida qasddan xato kiritilgan ma’lumotlarga nisbatan tizimning oldindan kelishilgan holda o‘zini tutishi.
  

Axborotni himoyalashning maqsadlari quyidagilardan iborat:

• 
  axborotning kelishuvsiz chiqib ketishi, o‘girlanishi, yuqotilishi, o‘zgar- tirilishi, soxtalashtirilishlarning oldini olish;
  
• 
  shaxs, jamiyat, davlat xavfsizliligiga bo‘lgan xavf – xatarning oldini olish;
  
• 
  axborotni yo‘q qilish, o‘zgartirish, soxtalashtirish, nusxa ko‘chirish, to’siq- lash bo‘yicha ruxsat etilmagan harakatlarning oldini olish;
  
• 
  hujjatlashtirilgan axborotning miqdori sifatida huquqiy tartibini ta’min- lovchi, axborot zaxirasi va axborot tizimiga har qanday noqonuniy aralashuvlar- ning ko‘rinishlarining oldini olish;
  
• 
  axborot tizimida mavjud bo‘lgan shaxsiy ma’lumotlarning shaxsiy maxfiy- ligini va konfidentsialligini saqlovchi fuqarolarning konstituttsion huquqlarini himoyalash;
  
• 
  davlat sirini, qonunchilikka mos hujjatlashtirilgan axborotning konfiden- tsialligini saqlash;
  
• 
  axborot tizimlari, texnologiyalari va ularni ta’minlovchi vositalarni yaratish, ishlab chiqish va qo‘llashda sub’ektlarning huquqlarini ta’minlash.