Samarqand davlat universiteti inson resurslarini boshqarish fakulteti «tasdiqlayman»

Mustaqil ishlash uchun masalalar

1. Uch ishchi resurslarni iqtisod qilish maqsadida o’zlarining ratsionalizatorlik takliflarini kiritdilar. Birinchi ishchining ratsionizatorlik taklifi 35%, 2- ishchiniki 50%, 3- ishchiniki esa 15% resurslarni iqtisod qilishga olib keladi. Uchala ratsionizatorlik taklifi birgalikda necha foiz resurslarni tejashga olib keladi?

2. Talabning chiziqli funktsiyasi Qd=28-3P ko’rinishga ega. Talab miqdori Qd=16 bo’lganda, talab elastigligi koeffitsienti nechaga teng bo’ladi?

3. Taklif chiziqli funktsiyasi berilgan bo’lsin. Qs=-30+3*R Daromad –R=120 bo’lganda, taklifning narxga bog’liq elastiklik koeffitsentini aniqlang

4. Biror A tovarning talab va taklif funktsiyasi quyidagicha: Qd=600-100P Qs=150+50P bozor muvozanati narxi topilsin

5. Firma 1-yilda 8 000 dona ko’ylak, 2-yilda 10 000 dona ko’ylak tikkan. Ishlab chiqarishga sarf-xarajat 1-yilda 2 mln so’m, 2-yilda 1.8 mln so’mni tashkil qildi. Agar narx doimiy qolgan bo’lsa, bir dona ko’ylakdan olinadigan foyda qanchaga oshgan?

6. Tovarning talab va taklif funktsiyalari berilgan Qd = 100-5P va Qs = 20P-200. Tovarning muvozanat narxi va miqdorini toping.

7. Tovarning talab va taklif funktsiyalari Qd = 360-10P va Qs = 100+3P berilgan. Tovarning muvozanat narx va miqdorini toping

8. Kitobning narxi 50% ga o’sgan holda, unga talab 30% ga oshsa, elastiklik koeffitsentini toping.

9. Agar narx 10% ga kamaysa, foyda esa 5.5% ga pasaysa, talabga nisbatan chegaralanmagan taklifda talabning egiluvchanligini toping.

10. Ko’ylak bozori chaqqon bo’lib, uning narxi 10 000 so’m edi. Narx oshib 12 000 so’mga etdi. Shunga yarasha ko’ylakka talab 100 donadan 60 donaga tushdi. Ya’ni 40 donaga qisqardi. Talab elastikligini toping

11. Bahoning 20%ga oshishi hisobiga talab qilinadigan mahsulot miqdori 15% ga kamaysa, talabning baholi egiluvchanlik koeffitsenti qanday miqdorni tashkil qiladi?

12. Bahoning 25%ga oshirilishi hisobiga bozorga chiqariladigan tovar miqdori 15%ga ko’paysa, taklifning baholi egiluvchanlik koeffitsenti qanday miqdorni tashkil qiladi?

13. 1 kg apelsin narxi 900 so’m bo’lganda 4 000 kg apelsin sotilgan. Uning narxi 1000 so’m bo’lganda apelsinga talab qisqarib 2000 kg sotilgan. Ya’ni 1 kg apelsin narxi 1% ga oshsa, unga bo’lgan talab necha foizga kamayadi

14. Elastiklik Ed=5 va chekli xarajat MS=30 bo’lganda mahsulot narxini toping

15. Firma bir yil 1,5 mln. so’m, ikkinchi yil esa 2 mln.so’m foyda qildi. Narxlar 2- yilda 1- yilga nisbatan 1,25 marta oshgan bo’lsa, firmaning 2 – yilda 1-yilga nisbatan real foyda qanchaga o’zgargan.

16. Firma ishlab chiqarishni zamonaviylashtiridi, bunda mahsulot birligiga xarajatlar 10 dollorga kamaydi. Mahsulot ishlab chiqarish 1000 dan 1500 birlikkacha, bir oyda 12 dollargacha pasayishga keltirdi. Natijada daromad qanday bo’ladi.

17.Ikki qator reklama tuman gazetasida 20 000 (gazeta tiraji – 2000), viloyat gazetasida 40 000 (uning tiraji 120 000). Viloyat televideniyasi 2 qator so’z 2 sekund vaqt oladi va bu esa 120 000 so’m turadi. Lekin televizorni 1 mln kishi ko’radi. Bir kishiga reklamani etkazishning eng arzon usulini hisoblab chiqing

18. Fermer har yili 100 t paxta va 300 t bug’doy yetishtiradi. Fermer uchun 1 t paxta yetishtirishning al’ternativ xarajati 4 t bug’doyni yetishtirish xarajatiga teng. Fermer barcha imkoniyatlarini paxta yetishtirishga qaratsa maksimal necha tonna paxta davlatga topshira oladi?

19. Agar 10 ta soat ishlab chiqarish o’rniga bir kunda 20 ta sumka ishlab chiqarish imkoni bo’lsa, sumka ishlab chiqarishning soat ishlab chiqarish bilan bog’liq chekli trancformasiya koeffisenti qanday bo’ladi?

20. Tovarning narxga bog’liq talab elastikligi 0.5 ga teng bo’lsa, bunda

21. Aytaylik, mahsulotning narxi 1500 so’mdan 2000 so’mga ko’tarildi, talab hajmi esa 1000 dan 900 birlikka pasaydi. Shunda, narxga bog’liq talab elastikligi:

22. Ishlab chiqaruvchi o’zining X turdagi mahsulotining narxini 5 foizga tushirdi, oqibatda sotuv hajmi 4 foizga ko’tarildi. X mahsulotga bo’lgan talab:

23. Noelastik bo’lgan tovarning narxi 7 dollardan 8 dollarga ko’tarilganda, daromad

24. Iste’molchi daromadi 500 mingni tashkil etadi. U bu puliga x ta stol va y ta stul sotib olmoqchi. Stol narxi 20 ming, stul narxi 60 ming so’mga teng, Iste’molchining naflik funksiyasi U(X,Y)=Y² bo’lsa, maksimal naflikni ta’minlovchi tanlov aniqlansin

25. Ishchi kuchi narxi 10 ming so’m, kapital narxi esa 30 ming so’mga, ishlab chiqarish funksiyasi Q=2K² teng. Firmaning mablag’i 130 ming bo’lsa, maksimal ishlab chiqarish hajmi aniqlansin

26. Foiz stavkasi 8 dan 10 foizga ko’tarildi. Muddasiz qimmatli qog’ozga ega bo’lgan shaxs har yili 100 dollar daromad ko’radi. Foiz stavkasining o’zgarishi natijasida

27. Birinchi yilda ishlab chiqarish hajmi 20%ga keyingi 2 yilda mos ravishda 5% va 40% ga oshdi. 3 yil ichida ishlab chiqarish hajmi qanchaga oshdi?

28. Birinchi yili fermer 120 gektarlik yeridan 2400 sentner bug’doy, ikkinchi yili esa u 150 gektar yerdan 2250 sentner bug’doy oldi. Shu ikki yil uchun o’rtacha hosildorlikni aniqlang

29. 500 ta ishchi kuchiga ega bo’lgan korxona oyiga 10 ming dona poyabzal ishlab chiqarardi, keyin ishchilarni 100 taga ko’paytirib 15 ming ta poyabzal ishlab chiqara boshladi. Mehnatning chekli mahsuloti aniqlansin

30. Qisqa muddatli oraliqda firma 500 birlik mahsulot ishlab chiqardi. O’rtacha o’zgaruvchan xarajatlar 2 dollarni, o’rtacha o’zgarmas xarajatlar 0,5 dollarni tashkil etadi. Yuqoridagi raqamlardan foydalanib umumiy xarajatlarni hisoblang

31. Agar AVC(10)=5 000; FC=20 000 bo’lsa, AC(10)=?

32. Agar AC(20)=500; MC(21)=11 000bo’lsa AC(21)=?
33. Agar TC(3)=10 000; MC(4)=2 200; MC(5)=2 100 va MC(6)=1 900 bo’lsa, AC(6)=?

34. Agar firma ishlab chiqarayotgan mahsulotini 40 birlikdan 41 birllikka oshirsa, va buning natijasida umumiy xarajatlar miqdori 262 birlikdandan 281 birlikgacha ko’tarilsa, qo’shimcha qo’shilgan bir birlik mahsulotga ketgan chekli xarajat miqdori aniqlansin

35. Umumiy xarajatlar TC=Q³-90Q²+2700Q+75 ko’rinishida berilgan ishlab chiqarish hajmi(Q) qancha bo’lganda chekli xarajat minimal bo’ladi?

36. Aytaylik, ikkita ishchi kuniga 46 dollar haq olishadi. Raqobatlashuvchi firma uchunchi ishchini yollaganda umumiy haq miqdori kuniga 60 dollarni tashkil etadi. Shuni qayd etish lozimki

37. Golland auksionida birinchi e’lon qilingan mahsulot narxining necha foizidan tushib ketsa mahsulot auksiondan chiqarib yuboriladi?

38. Siz 2 yildan keyin 10 mln so’m pul olishingiz uchun bankga 10 % li stavkada qancha pul qo’yishingiz kerak?

39. Korxonani rivojlantirish uchun yo’naltirilgan foyda miqdori (jamg’arish) 10 mln birlikka teng. Mehnatga haq to’lash (iste’mol) uchun yo’naltirilgan foyda miqdori 5 mln birlikka teng. Jamg’arish me’yori qanday?

40. Qimmatli qog’ozlar nominal qiymati 1000 so’mdan 667 so’mga tushsa va foiz to’lovi o’zgarmasdan50 so’mligicha qolsa, foiz stavkasi necha foizga o’sadi?

41. ktsiyadan olinadigan divident 900 so’m ssuda % i 30% bo’lganda, aktsiya kursi qanday summani tashkil qiladi?

42. Firma ma’lum miqdordagi mahsulotning har birini 250 so’mdan sotib, 2 530 so’m foyda qilgan. Agar o’rtacha umumiy xarajat 20so’mni tashkil qilgani ma’lum bo’lsa, firma qancha mahsulot sotgan?

43. Firma 150 dona mahsulot sotgan. Har bir mahsulotdan 300 so’m foyda olib, o’rtacha umumiy xarajat 30 so’mni tashkil qilgan. Firma qancha daromad olgan?

44. Doimiy xarajatlar 72 000 so’m, o’zgaruvchan xarajatlar 188 000so’m bo’lganda, 520 dona mahsulot ishlab chiqarilsa, mahsulot birligiga to’g’ri keladigan umumiy xarajatlar ya’ni tannarxi necha so’mni tashkil qiladi?

45. Korxonada oyiga 1500 dona mahsulot ishlab chiqariladi. Mahsulot bir birligining bahosi 500 so’m, ishlab chiqarish xarajatlari 350 so’m bo’lsa, korxonaning yalpi foydasi qancha?

46. “K” firma 8 yil ishlaydi deb 800 000 so’mga avtomobil sotib oldi. Agar avtomobil har yili 30 000 so’mga arzonlashsa, uning tugash bahosi qancha?

47. Xonadon daromadining 4/5 qismi iste’mol uchun ishlatiladi. Iste’mol etilgan qismining 25% ga teng summasi jamg’ariladi. Buning ¾ qismi investitsiyalangan bo’lib, investitsiya miqdori 15 000 so’m. Oila daromadini toping.

48. Monopolist korxonaning mahsulotiga bo’lgan talab Qd = 200 – 10P formula bilan berilgan.Bu korxonaning qisqa davr ichida harajatlar esa TS = 0,5Q2 +18Q+100 formula bilan berilgan. Aytaylik har bir ishlab chiqarish mahsulotga solingunga qadar va undan so’ng korxonaning maksimal ishlab chiqarish hajmini toping

49. “D” firma 3,8 mln so’mlik tovarga ega va uni sotishdan 1,4 mln so’m foyda oldi. Agar shu tovar bilan bir yilda 5 marta oborot qilsa, firmaning yillik foydasi nimaga teng?

50. Korxonaning sof foydasi 200 000 so’m, ishlab chiqarish xarajatlari 100 000 so’m bo’lganda, foyda normasi necha foizni tashkil qiladi?