Samarqand davlat universiteti isoqjon negmatov ijtimoiy ishning etik-professional qadriyatlari

Axloqiy absolyutizm (lot. absolutus ‒ shartsiz) axloqiy me’yorlarning faqat bitta manbayi borligi haqidagi bayonot bo‘lib, uning ahamiyati umuminsoniy va cheksiz deb tan olingan.
Axloqiy absolyutizm axloqiy masalalarni hal qilishda ishlatilishi mumkin bo‘lgan mutlaq me’yorlar mavjudligiga va ularning kontekstidan qat’iy nazar ba’zi harakatlar to‘g‘ri yoki noto‘g‘ri ekanligiga ishonchga mos keladi.
Axloqiy absolyutizm axloqning nisbiyligi (axloqiy nisbiylik) haqidagi ta’limotga ziddir. Axloqning nisbiyligi axloqiy haqiqatlar ijtimoiy, madaniy, tarixiy yoki shaxsiy kontekstga, shuningdek, vaziyat axloqiga qarab o‘zgarib turishi haqidagi ishonchga mos keladi, bu aslida harakat axloqining uning kontekstiga bog‘liqligini anglatadi.
Axloqiy absolyutistlarning fikriga ko‘ra, axloq qonunlari olam qonunlarining ajralmas qismi, inson tabiati va Xudoning irodasi yoki xarakteri yoki boshqa biron bir asosiy manbadir. Axloqiy absolyutistlar harakatlarni o‘z mohiyatiga ko‘ra axloqiy yoki axloqsiz deb bilishadi. Masalan, axloqiy absolyutist qullik, urush, diktatura yoki o‘lim jazosi yoki ayollar va bolalarga nisbatan zo‘ravonlik, ular paydo bo‘lgan madaniyatning e’tiqodi va maqsadlaridan qat’iy nazar, mutlaqo va inkor etilmaydigan axloqsiz narsalar sifatida qarashi mumkin.
Ba’zi istisnolarda axloqiy absolyutizm, qanday vaziyatlarda bo‘lishidan qat’iy nazar, harakatlar axloqiy yoki axloqsiz ekanligiga ishonish bilan cheklanadi. Masalan, yolg‘on gapirish har doim axloqsiz harakat sifatida qaraladi, hatto yolg‘on boshqa bir yaxshi ish qilish uchun ishlatilgan bo‘lsa ham (masalan, hayotni saqlab qolish). Axloqiy absolyutizmning bu nodir shakli axloqiy izchillik bilan qarama-qarshi bo‘lishi mumkin ‒ xulq-atvor axloqi harakatning mazmuni yoki oqibatlariga bog‘liq.
Zamonaviy inson huquqlari nazariyasi odatda insoniyat mohiyati va uning mohiyati haqidagi fikrlarga asoslangan axloqiy absolyutizm shaklidir. Bunday nazariyalardan birini Jon Rols o‘zining Adolat nazariyasida yaratgan¹⁵³.