Samarqand tuman 37-umumta`lim maktabning boshlang`ich sinf o`qituvchisi Aminova Dilshoda Shavkatovnaning 2-sinf o`quvchilar uchun ona tili va o`qish savodxonligi fanidan “Mustahkamlash” mavzusida tayyorlangan ochiq dars taqdimoti

Qo'qon Universiteti sirtqi shakl Iqtisodiyot fakulteti EKS-6-22-guruh 1- bosqich talabasi Uzoqov Azizbekning Iqtisodiyo ta'limotlar tarixi fanidan tayyorlagan TAQDIMOTI

• Mavzu:Angliya va Fransiyada klassik (mumtoz) maktabning shakllanishi.
• Reja:Anliya va Fransiyada klassik maktabning vujudga kelishi
• 2.Klassik (mumtoz) iqtisodiy maktab paydo bo'lishining tarixiy shart-sharoitlari va
• uning xarakteristikasi
• 3.Klassik maktabning IQTISODIY talimotlari

XVII-XVIII asrlarda Farbiy Evropada sanoatning tez rivojlanishi manufaktura davrasidagi (tashqi
savdo rivojiga to'siq) proteksionizm siyosati va (tadbirkorlik tashabbusini bo'g'uvchi) davlatning
iqtisodiy homiyligiga muhtojlik yo'qoldi. Angliyadagi XVIII asr o'rtalaridagi sanoat inqilobi
jamoatchilik dikqatini savdodan industriyaga jalb etdi. Ishlab chiqarish tadbirkorlarni daromad
olishning asosiy manbai sifatida yanada ko'proq qiziqtira boshladi

Avvaldan ma'lum inqilobiy

• Avvaldan ma'lum inqilobiy
• g'oyalar amaliy talablarga javob bermay qoldi. Iqtisodiy erkinlashtirish konsepsiyasi yangi
• g'oyaning asosi edi.

Klassik (mumtoz) iqtisodiy maktab paydo bo'lishining tarixiy shart-sharoitlari va uning xarakteristikasi

Merkantilizm o'rniga klassik (lot. namunali, haqiqiy) iqtisodiy maktab vujudga keldi. Chunki

avvalgi ta'limot sanoatlashayotgan sohibkorlar talablariga javob bermay qo'ydi

Klassik maktab ishlab chiqarishning yangi usulishakllanayotgan va mustahkamlanayotgan davrda vujudga keldi. Kapitalizm ayrimmamlakatlarda tarixiy shart-sharoitlarga mos ravishda feodal munosabatlarning saqlanganlik

Klassik maktab ishlab chiqarishning yangi usulishakllanayotgan va mustahkamlanayotgan davrda vujudga keldi. Kapitalizm ayrimmamlakatlarda tarixiy shart-sharoitlarga mos ravishda feodal munosabatlarning saqlanganlik

darajasiga qarab turlicha rivojlandi. Bu jarayonlar dastlab XVI asrda Angliyada ro'y bera

boshladi.

Feodalizm emirilib, uning zaminida kapitalistik, ya'ni bozor munosabatlar shakllana

• Feodalizm emirilib, uning zaminida kapitalistik, ya'ni bozor munosabatlar shakllana

bordi. Uy hunarmandchiligi o'rniga manufakturaning kirib kelishi katta ijobiy voqea bo'ldi. Tarix,

xalq xo'jaligi tarixi va boshqa ijtimoiy fanlarni o'qiganda hunarmandchilik, sex va manufaktura

nima ekanligi bayon etiladi, uy hunarmandchiligida hamma asosiy ishlar bir odam yoki oila

tomonidan bajarilgan (xomashyoni tayyorlash, qayta ishlash, sotish...), unda aniq mehnat

taqsimoti yo'q, manufakturada esa (manu - qo'l, facture - tayyorlash) mehnat taqsimoti,

kooperasiya, yollanma ishchi kuchi, demak, kapitalistik ishlab chiqarishning kurtaklari paydo bo'ldi

KLASSIK MAKTABNING IQTISODIY TA'LIMOTLARI

• Merkantilistlardan farqli ravishda (ular iqtisodiyotning faqat muomala sohasinigina tahlil
• etganlar), klassik maktab namoyandalari feodalizm o'rniga kelgan nisbatan progressiv
• kapitalistik munosabatlarning ichki iqtisodiy aloqalarini o'rgandilar va o'z tadqiqotlarini asosan
• ishlab chiqarish sohasiga ko'chirdilar. Klassik iqtisodiy maktab deganda V.Pettidan
• boshlanadigan iqtisodiy tadqiqotlar tan olinadi, bu ta'limot ishlab chiqarishdagi bozor
• munosabatlarining ichki aloqadorligini o'rganadi va tahlil etadi. V.Petti klassik maktab otasi va
• statistikaning kashfiyotchisidir. Angliyada V.Petti, Fransiyada P.Buagilber shu maktabning
• boshlovchilari bo'lsa, Fransiyada shu maktabning bir yo'nalishi bo'lgan fiziokratlar vujudga keldi

Vilyam Petti (1623-1687yy.)

• Romsi shahrida tug'ilgan, Angliya klassik iqtisodiy maktabining
• asoschisidir. Ko'pchilik bu olimning iqtisodiyot fani sohasidagi faoliyatiga yuksak baho berib, uni
• buyuk va takrorlanmas iqtisodchi-tadqiqotchi deb baholagan edi. V.Petti favqulodda har
• tomonlama va yuksak bilimli inson bo'lgan. U mayda hunarmand-matochi oilasida tug'ildi.
• Leyden, Parij va Oksford universitetlarida medisina sohasida tahsil ko'rdi. U juda keng qobiliyatli
• talaba bo'lgan, 1647 yilda nusxa ko'chiradigan mashinani (kseroks) ixtiro qildi, 1649 yilda fizika
• doktori ilmiy darajasiga ega bo'ldi. U dengizchi, vrach sifatida ham ishladi.

1652 yilda Kromvel

• hukumatining topshirigiga ko'ra Irlandiyaning «er obzori» (kadastri)ni
• o'tkazdi.
• U XVII asrdagi Angliya burjuaziya inqiloblaridan keyin kuchaygan ingliz tadbirkorlar mafkurachisi
• sifatida tanildi. U tadbirkorlar mulkini, ya'ni xususiy mulkni «muqaddas» va «dahlsiz» deb bildi
• va uni turlicha yo'llar bilan himoya qildi. Ish haqini cheklash tarafdori sifatida ishchilarga fizik
• jihatdan minimum haq to'lash va shu bilan birga yangi sinfning boyishiga yordam berishni
• qo'lladi.

E'TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT