Sana Mavzu. Lipidlar almashinuvi. Uog’larni to’qimalarda parchalanishi. Glisirining oksidlanishi

ta’siri 
O‘t kislotalar 
xolan
kislotasining hosilasidir. 
Xolan kislotadan quyidagi o‘t kislotalar hosil 
bo‘ladi: 
• xolat (3,7,12 trioksixolan kislotasi); 
• dezoksixolat (3,12 dioksixolan kislotasi); 
• xenodezoksixolat (3,7 dioksixolan kislotasi)
.

---

---

O‘t kislotalarining ta’siri: 
yog‘ va suvning yuzasini (sirtini) 
tarang kuchini pasaytirib yog‘larni 
emulsiya (mayda tomchi shakli)ga 0,5 
mk xilomikronlarga aylantiradi; 
lipaza fermentini faollaydi; 
o‘t kislota yog‘ kislota va 
monoglitserid bilan mitsellalar 
kompleksi hosil qilib ularning 
so‘rilishiga imkoniyat yaratadi

---

Triglitseridlar parchalanish reaksiyasining ketma-ketligi
:
yo‘l bilan yuz beradi: 
Nuklein kislotalar tarkibi 
• a) aerob (kislorodli) parchalanish; 
b) anaerob (kislorodsiz) parchalanish; 
d) pentozofosfat (apotomik) parchalanish.

---

 Bu reaksiya ketma-ketligida ta’sir etuvchi fermentlar har xil 
joylashuvga ega. 
Triglitseridlipaza va diglitseridlipaza
fermenti o‘n 
ikki barmoqli ichakga me’da osti bezidan quyiladi. 
Monoglitseridlipaza esa ichak shilliq qavatida hosil bo‘ladi. 
Fosfolipidlar parchalanishi 
fosfolipazalar ta’sirida roy beradi. 
 Fosfolipaza A1 fosfoglitserid tarkibidagi glitserin birinchi uglerod 
atomidagi yog‘ kislotaning efir bogini uzadi. 
 Fosfolipaza A2 fosfoglitserid molekulasining ikkinchi holatidagi 
yog‘ kislotani uzib lizofosfatid hosil qiladi. Ko‘pincha bunday 
fosfolipaza ilon zahri, qora-qurt zaharida bo‘lib, ularning ta’sirida 
hosil bo‘lgan lizofosfatidilxolin eritrotsitlarning gemoliziga olib 
keladi. 
 Fosfolipaza C fosfoglitserid molekulasi tarkibidagi glitserin 
qoldig‘idagi uchinchi uglerod atomi va fosfat kislota orasidagi 
bog‘ni uzadi.
 Fosfolipaza D fosfoglitseridning fosfat kislota va azotli asosi 
orasidagi bog‘ni uzadi:

---

• Bir molekula glyukoza aerob oksidlanishida 38 molekula ATF 
hosil bo‘ladi. Buning 8 molekulasi – glikolitik (I) bosqichda; 6 
molekula – piruvatning oksidlanish yo‘li bilan 
dekarboksillanish (II) bosqichda; 24 molekulasi 
esa – Krebs sikli (III) bosqichda yuzaga keladi
• Glyukozaning aerob oksidlanishida degidrogenaza fermentlari 
ta’sirida ajralib chiqqan vodorodni (NAD·H2 ni) to‘qima nafas 
olish zanjirida oksidlanishi uchun u avvalo sitoplazmadan 
mitoxondriyaga o‘tish lozim. Bu 2 xil «mokki» mexanizmlar 
yordamida amalga oshiriladi: 
1) Glitserofosfat «mokki» mexanizmi. 
2) Malat «mokki» mexanizmi.

---