Saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi

Uslubiy ta‘minot va mashg‗ulot jihozlanishi:
DF X; XI; dori moddalari, o‘simlik hom
ashyolari, tarozi, tarozi toshlari, o‘lchov kolbalari, har xil o‘lchamdagi shish idishlar, infundir 
apparati, ma‘ruza, darslik, prezentatsiyalar, ma‘lumotnomalar, adabiyotlar, tarqatma materiallar.
Asosiy matn
«Mucilagines» so‘zi lotincha bo‘lib, «mucus» - shilimshiq , «agare» - qilish, ta‘sir qilish 
degan ma‘noni anglatadi.
Shilimshiqlar ximiyaviy tuzilishi jixatidan polisaxaridlarga yaqin azotsiz murakkab 
organik moddalar bo‘lib, liofil kolloidlar tipidagiquyuq va elimshak suyuqlliqdir.
SHilimshiq dori shakli asosan ichishga, ba‘zan tugri ichakka yuborish (klizma) uchun 
qo‘llaniladi. SHilimshiq ichilganda ;
1.Me‘da va ichak shilliq qavatlarini qoplab olib, dorini so‘rilishini sekinlashtiradi , ta‘sir 
vaqtini uzaytiradi .
2.Balgam ko‘chiruvchi sifatida ayniqsa bolalar kasalliklarida ko‘p qo‘llaniladi.

---

3.Dori moddalarining qitiqlovchi ta‘sirini kamaytiradi.
Shilimshiqlar farmatsiyada yana emulgator sifatida xam xab dori va tabletkalar 
tayyorlashda ishlatiladi.
Bu dori turini tayyorlashda shilimshiqlarning kislotalar, asoslar, og‘ir metal tuzlari va 
spirtga zid ekanligini xisobga olinishi kerak, shuningdek xom ashyoning fizik kimyoviy xossalari 
o‘simlik xujayralarining gistologik tuzilishi va ulardagi qo‘shimcha moddalar xususiyatiga 
e‘tibor beriladi.
Tushuntirish matni
Gulxayri ildizi damlamasi – Infusi radicis Althaeae
Shilimshiqlar «
ex tempore
» tayyorlanadi. Dorixona sharoitida eng ko‘p uchraydigan 
Gulxayri ildizi damlamasi hisoblanib, undan doim shilimshiq tayyorlanadi. Gulxayri ildizi 
tarkibida 35 % shilimshiq moddalar va 37 % kraxmal, 10,2 % qand, pektin asparaginat kislota, 
betain saqlaydi. Gulxayri ildizidan damlama tayyorlashda shilimshiq moddalarni maksimal 
darajada ajratib olish bilan birga yordamchi moddalarni (kraxmal) ajralib chiqishini kamaytirish 
lozim CHunki kraxmalni ajralib chiqishi hisobiga ajratma quyuqlashib, mikroorganizmlarni 
ko‘payishi uchun yaxshi muxit xosil kiladi. Gulxayri ildizi damlamasi IX DF da 260 ,262 
makollalarda