Saralash mashinalarning o‘ziga xos turlari 2 nazariy qism 5

Mashinalarning turlari va asosiy ko‘rsatkichlari

Saralanayotgan materialning o‘lchami va zichligicha boliq ‘olda yengil, o‘rta va oir elaklarga bo‘linadi.

Yengil elaklar ko‘mir sanoatida, o‘rta va oir elaklar qurilish materiallari sanoatida foydalaniladi.
Ishlab chiqarishda eng ko‘p tarqalgan elaklardan burchak ostida ishlovchi inersion va gorizontal inersion elaklardir. Burchak ostida ishlovchi inersion elak aylana shaklida tebranadi, gorizontal inersion elak esa ilgarilama-qaytma yo‘nalishda tebranadi (9-rasm).
9-rasm. Elaklarning asosiy kinematik sxemalari
a – aylana shaklida tebranuvchi ;b – ilgarilama – qaytma yo‘nalishida tebranuvchi.
Elakning po‘lat tanasi list va kuvurlardan payvandlash yo‘li bilan tayyorlanadi. Tanaga 2 qator ustma-ust xolatda panjaralar o‘rnatiladi. Tananing o‘rta qismiga titratkich o‘rnatilgan bo‘lib, titratkich vali bir juft rolikli podshipniklarga o‘tiradi. Bu podshipniklar korpusga maxkamlangan. Val chang va zarblardan ximoyalanish uchun unga truba kiygizdirib qo‘yilgan. Valning ikki chekka qismiga simmetrik xolatda debalanslar o‘rnatilgan. Valni xarakatga keltirish uchun esa valning bir tomoniga shkiv ‘am o‘rnatilgan bo‘lib, tasma yordamida elektrmotordan xarakat oladi.
Debalansning val bilan barga aylanishi natijasida markazdan qochma kuch xosil bo‘lib, aylana ko‘rinishdagi tebranma xarakat qiladi. Tebranish natijasida elak yuzasiga tushgan materiallar saralanadi. Elak tanasi prujinalar orqali fundamentga joylashtiriladi yoki prujinalar orqali tayanchga osib qo‘yiladi.
Saralash jarayonini xosil qilish uchun foydalaniladigan elaklarning turlariga ko‘ra ularni xisoblari xam turlicha ko‘rinishda bo‘ladi. Bizni maqsadimiz azotli – fosforli o‘g‘itlarni saralash uchun mashina tanlangan. Bu mashinani texnologik jarayonga ko‘ra nazariy xisoblarni ko‘rib chiqamiz.
Elakni xisoblashda asosiy e’tiborni ekssentrikli valning maqbul aylanishlar soni ish unumdorligi va sarflanayotgan quvvatga e’tibor qaratiladi.