«scientific progress» Scientific Journal issn: 2181-1601 ///// \\\\\ Volume: 1, issue: 6

403
 
avvalgi VIX-VIII asrlar); demotik til miloddan avvalgi VIII- V asri); Kopt tili (III-VII 
asrlar). 
Misr yozuvi mil.avv IV mingyillik oxirida rasm-yozuv, piktografiya asosida kelib 
chiqadi. Misrliklar dunyoda eng qadimgi qiziqarli g’oyalar, badiiy obrazlar bilan 
sug’orilgan boy adabiyotlarni yaratdilar. Adabiyot uchun qulay omil bo’lib xalq og’zaki 
ijodi xizmat qildi. Ilk badiiy asarlar mil.avv IV mingyillikda paydo bo’lgan. 
Nasihatnomalardan eng qadimiysi “Ptaxotep nasihatnomasidir”dir.
Ko’pgina afsonalar, qayta ishlangan diniy madhiyalar Osiris mashaqqatlari,
xudo Raning yer osti podsholigiga sayohati hikoya qilingan sikllari mashhur bo’lgan. 
 
MUHOKAMA
Ma’lumki, Misrda qishloq xo’jaligi ishlari boshlanishidan avval Nil daryosi 
toshgan. Bu voqea ravshan yulduz Sirius ertalabki shafaqda ko’ringandan 2-3 kun keyin 
o’tib sodir bo’lgan edi. Astronomlar Siriusni ko’rishlari bilan Misr aholisini Nilning 
toshishi va ekin ekish mavsumi boshlangani haqida habar topgan.
Misr issiq davlat bo’lgani uchun turli kasalliklar ko’p bo’lgan. Misr tarixida 
ko’pdan ko’p janglar, istilolar va ichki urushlar natijasida ko’plab aholi, jangchilar 
jarohatlangan. Ularni davolash ehtiyoji Misrda tabobatning juda erta shakllanishiga 
sabab bo’ladi. Misr tabiblari mo’miyolash uchun odamning ichki a’zolarini jarrohlik 
yo’li bilan ochganlar. Tabiblar ko’z, bosh, tish, ichki ruhiy kasalliklar, singan-chiqqan 
va boshqalar bo’yicha ixtisoslashgan. Misr tabobati jahon tabobatida alohida o’ringa 
ega bo’lgan. Qadimgi podsholik davrida firavnlar saroyida bo’lajak mirzalarni 
tayyorlaydigan maktablar tashkil qilingan. Keyinchalik ibodatxonalar va yirik davlat 
idoralari qoshida ham maktablar tashkil qilingan. Maktablarda 5 yoshdan 16 yoshgacha 
bo’lgan bolalar ta’lim olgan.12 yoshdan boshlab talabalar idoralarda xizmat qilgan. 
Mashg’ulotlar tong sahardan kechgacha davom etgan. Maktabda qattiq intizom joriy 
etilgan, tan jazosi qo’llanilgan. O’quv, yozuv, hisob asosiy fanlar bo’lgan. O’quv
predmetlaridan tashqari, maktabda gimnastika mashg’ulotlati, suzish va yaxshi 
muomalaga o’rgatilgan. Zodagonlarning bolalari qo’shin boshliqlari tayyorlaydigan 
harbiy maktablarda ta’lim olishgan.
NATIJA
Qadimgi Misrliklar tarixi tarixiy va geografik bilimlarga qiziqib qaragan. Misr 
tarixiga oid dastlabki tarixiy ma’lumotlar, shifer lavhalarga, fil suyagi bo’laklariga, qora 
yog’och taxtachalarga, Polemos toshi, ibodatxona devorlariga bitilgan yozuv lavhalar 
saqlanib qolgan. Bu jihatdan “Tutmos III yilnomasi” qimmatlidir. Qadimgi Misr haqida 
papiruslarga yozilgan har turli ma’lumotlar ham muhimdir. Qadimgi Yunon tarixchisi 

---

www.scientificprogress.uz 
«SCIENTIFIC PROGRESS» Scientific Journal
ISSN: 2181-1601 ///// \\\\\ Volume: 1, ISSUE: 6