Səhralaşmanın fəsadları



Yüklə 1,17 Mb.
səhifə6/6
tarix15.01.2022
ölçüsü1,17 Mb.
#51283
1   2   3   4   5   6
sehralashma

 

Meşə və kol

örtüyü

Quruda meşə və meşə-kol örtüyünün 40-50%-i itirilmişdir. Hər il tropik meşələrin sahəsi 11 mln. ha azalır,

31 mln. ha meşə atmosferdəki zəhərli maddəllərlə (Şimal yarımkürəsində) zədələnmişdir. Dağ landşaftlarındakı meşələrin intensiv dağılması



Düzənliyin

dağ çəmənlərinin ot

bitkiləri

Düzən və dağların ərazisindəki ot florasının 35-40% dağılmış və ya xeyli zəifləmişdir (10-11% - şum, 30-35% otlaq sahələri, o cümlədən hərəkət edən qumlar)

 

 

 

 

 

Dağ və düzənliklərin torpaq örtüyü

Demək olar ki, hər yerdə torpağın və onun münbitliyinin tükənməsi üstünlük təşkil edir. Biosferin yaşayış məntəqələri, yollar, anbarlar və s. altında 2 mlrd. ha-ya qədər torpaq mənimsənilmiş; hər il şum və otlaqlar altındakı torpaqlarnın 40-60% eroziyaya və deflyasiyaya uğrayır.

Dünyanın suvarılan torpaqlarının 40%-ə qədəri şorlaş-maya məruz qalmışdır. Torpaqlarda hər yerdə bioenerji ehtiyatlarının azalması (humusun azalması), həmçinin torpaq faunasının və mikroorqanizmlərin ölməsi (torpağın sterilizə olunması) baş verir. Toksik biosidlər və kübrələrin artığının toplanması baş verir. Quruda tor-pağın duzlaşması (turşu yağışları, qurutma, sulfidlərin oksidləşməsi) xeyli ərazidə baş verir.



Canlı orqanizmlər; planetin canlı

Biosfer üçün qiymətli olan müxtəlif orqanizməlrin növləri (xüsusilə avtotroflar) itirilmişdir. Bir çox bitki növləri, canlı, həşəratlar məhv olmuş, planetin fitobio-

Biosferin komponenti

Dəyişilmənin istiqamətləri

 

 

Atmosfer

Yad aerozollarla, antropogen tozlarla, küllərlə, hislə, qazlarla (CO2, CO, CH4, H2S, SO2, N, O) çirklənmə. Ozon ekranının dağılması ehtimalı, turşu çöküntüləri (H2SO4, NHO3), istixana effekti, rütubətin artması və atmosfer çöküntülərinin qütblərə doğru aparılması. Oksigen çatışmaması təhlükəsi

Planetin Biosferində qlobal dəyişilmələrin xülasəsi

maddələri

kütləsi və zobiokütləsi azalmışdır. Hər il ən azı bir növ canlı itir. Meşələrin məhv edilməsilə əlaqədar şumla-ma, quruda otlaqların sahəsinin artmasını 0,5-1 sırası ilə qiymətləndirmək olar. Bu halda dünya okeanında biokütlənin azalması nəzərə alınmır. Nəticədə qlobal fotosintez və oksigen dövranı zəifləyir. Bu ölçüləri dəqiq qiymətləndirmək lazımdır. Bİogeokimyəvi sikl – O2, N, S, P, Ca, K pozulmuşdur. Ekosistemlərdə aktiv biogen enerji axını və ehtiyatlar zəifləyir.

 

 

Planetin iqlimi

və havası

Qütb zonalarında buz örtüyünün artması ola bilər. Qurunun xeyli hissəsinin səhralaşması, Yer səthinin 40%-ə qədərini əhatə etmişdir. Orta rəqəmlə hər il səhralaşan landşaftların sahəsi 5-7 mln. ha-ya çatır. Quraqlıqlar, sellər (subasma), qeyri-normal qış, fəlakətli qasırğalar çoxalmışdır.

Yüklə 1,17 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin