Səlahəddin Xəlilov

Elm  və onun təşkilati formaları 
 
 
- 23 -
dən, fundamental elmlərə praqmatik münasibət hələ 
formalaşmadığından  çoxları  bu  sahəyə  sadəcə  milli 
imici yüksəldən bir amil kimi baxır.  
Həm  fundamental,  həm  də  tətbiqi  elmlər  iki 
müxtəlif  parametrlə  səciyyələnir.  Sözün  dar  məna-
sında,  həqiqi  mənasında  böyük  elm  –  elmi  yaradı-
cılığın ön cəbhəsi, bilavasitə yeni elmi biliklərin əl-
də  edilməsi,  elmi  nəzəriyyələrin  formalaşması  pro-
sesi  vertikal  ölçüdə,  dərinlik  göstəricisi  ilə  müəy-
yənləşir.  Lakin  elm  piramidası  həm  də  oturacaq 
müstəvisinin  sahəsi  ilə,  artıq  məlum  elmi  biliklərin 
və nəzəriyyələrin mənimsənilməsi və yayılma dərə-
cəsi ilə ölçülür.  
Hər  hansı  bir  ölkədə  əhalinin  maariflənməsi, 
savadlılıq  dərəcəsi,  klassik  elmi  biliklərin  tədris 
proqramlarına  daxil  edilməsi  və  yayılması  prosesi, 
daha geniş kütlələrin müxtəlif çeşidli elmi biliklərlə 
zənginləşməsi, elmi biliklərin əhali arasında paylan-
ması və ya daha doğrusu, elmi biliklərin adi şüurun 
strukturuna daxil olması – bəli, bütün bunlar da gös-
təricidir. Lakin bunun böyük elmlə bilavasitə əlaqə-
si yoxdur.  
Müasir  dövrdə  Azərbaycanda  elmi  potensial-
dan  səmərəli  istifadə  etmək  və  onu  ictimai  tərəqqi-
nin  mühüm  hərəkətverici  qüvvələrindən  birinə  çe-
virmək  üçün  qarşıda  duran  vəzifələrdən  biri  elmin 
təşkilati  strukturunu  yeni  tələblərə  uyğun  surətdə 
optimallaşdırmaqdan  ibarətdir.  Əlbəttə,  biz  bütün 

---