Səlahəddin Xəlilov

Elm  və onun təşkilati formaları 
 
 
- 9 -
məsə  də,  dolayısı  ilə  onlardan  bəhrələnir,  kim  isə 
heç  yeni  informasiyadan  da  istifadə  etmədən,  baş-
qalarının əməyi hesabına kitablar və dissertasiya iş-
ləri yazdırır və s. 
Sual  oluna  bilər  ki,  əgər  indiki  şəraitdə  elmi-
tədqiqat  işinə  heç  kim  maya  qoymaq  istəmirsə,  bəs 
onda  elmi  adlara,  titullara,  müxtəlif  “beynəlxalq” 
psevdoelmi  təşkilatların,  “akademiyaların”  yaradıl-
masına  və  onların  üzvlüyünə  nəyə  görə  pul  sərf 
edənlər  tapılır?  Meşşanlar  dünyasında  elm  özü  heç 
kimə  lazım  deyilsə,  onun  imicindən  istifadə  etmək 
nəyə  görə  lazımdır?  Suala  sualla  cavab  vermək  is-
tərdik:  Əgər  zinət  əşyaları,  bahalı  paltarlar,  dəbdə-
bələr cəmiyyətə fayda vermirsə və bura sərf olunan 
kapital  gəlir  gətirmirsə,  onda  nəyə  lazımdır?  Yəqin 
hər  iki  sualın  cavabı  eyni  olacaqdır.  Görünüş  ya-
ratmaq üçün, özünü cəmiyyətə libası və ya titulu ilə 
təqdim etmək üçün, imici asan yolla qaldırmaq üçün 
və  s.  Nəticədə  həqiqi  elmin  arxa  plana  keçməsi  və 
psevdoelmlə əvəz olunması təhlükəsi yaranır ki, bu-
na da heç cür yol vermək olmaz. 
Keçid  dövründə,  elmin  ictimai  şüurda  pozitiv 
bir  hadisə  kimi  hələ  də  saxlandığı,  lakin  ictimai-
iqtisadi  bir  hadisə  kimi öz  yerini  tapa  bilmədiyi  bir 
şəraitdə  elmin  imitasiyasına  ehtiyac  yaranır.  Bəzi-
ləri  köhnə  elmin  təşkilati  formalarını,  bəziləri  hətta 
bu  təşkilatların  yerləşdiyi  binaları  və  öz  əvvəlki 
funksiyalarını  artıq  çoxdan  itirmiş  laboratoriyaları, 

---