Selçuklu hanedaninin önemli Bİr mensubu: İbrahim yinal cihan PİyadeoğLU

Fethi, İstanbul 1944, s. 44; Sevim-Merçil, Selçuklu Devletleri, s. 34; Pîrneya-İkbâl, Tarih-i 

İran, s. 313-314.  

---

 

Türkiyat Mecmuası, C. 23/Güz, 2013

 

 

131

intikamının da alınması planlandığı için bu istek kabul görmedi. Nihayetinde 

Bizans  ordusu  Hasankale  (Kapetru)  mevkiine  gelerek  karargâh  kurdu. 

Selçuklu ordusu ise Aras ırmağını takiple birkaç kale fethederek Erzurum’a 

gelmiş,  yapılan  hücumla  burası  da  ele  geçirilmişti.  Harekâtına  devam  eden 

Selçuklu  ordusu,  Hasankale’ye  gelerek  Bizans  ordusunun  karşısında  yerini 

aldı.  İkiye  ayrılmış  olan  Selçuklu  ordusunun  bir  kısmına  İbrahim  Yınal, 

ikinci  kısmına  ise  Kutalmış  komuta  ediyordu.  18  Eylül  1048

39

  tarihinde 

başlayan savaş bütün gün ve gece boyunca devam etmişti. Neticede Bizans 

ordusu büyük bir mağlubiyete uğratıldı, Liparit de esir edildi. İbrahim Yınal, 

başta Liparit olmak üzere ele geçirilen büyük  miktardaki ganimetle birlikte 

Tuğrul  Bey’in  huzuruna  çıktı.

40

  Tuğrul  Bey,  bu  büyük  başarıdan  dolayı 

İbrahim  Yınal’ı  40  bin  altınla  ödüllendirmek  istemişse  de  o  bunu  kabul 

etmemişti. Kazanılan bu büyük zafer, Balkanlar’daki Peçenek tehlikesinin de 

baş  göstermesiyle  Bizans’ın  barış  istemesine  neden  oldu.  Yapılan  uzun 

görüşmelerden  sonra  varılan  anlaşmayla  Anadolu’ya  yapılan  Selçuklu 

akınlarına  bir  süre  ara  verildi.  Bu  sürede  Bizans  özellikle  Doğu 

Anadolu’daki  bazı  kritik  önemdeki  askerî  mevzileri  güçlendirme  yoluna 

gitti.

41

  

  

                                                 

39

 Savaşın tarihi Mikhael Attaleiates (Tarih, çev. Bilge Umar, İstanbul 2008, s. 56) tarafından 

1048  olarak  verilmektedir.  Ermeni  Tarihçisi  Smbat  Sparapet  (Başkumandan  Simbat) 

(Chronicle, translated Robert Bedrosian, New Jersey 2005, s. 23), 1049 ve Ernst Honigmann 

(Bizans  Devletinin  Doğu  Sınırı,  çev.  F.  Işıltan,  İstanbul  1970,  s.  178)  ise  18  Eylül  1049 

tarihini vermektedir. 

40

  İbnü’l-Cevzî  (II,  444),  İbrahim  Yınal’ın  İstanbul’a  15  günlük  mesafeye  ulaştığını, 

Bizanslılar’dan 100 binden fazla tutsak ve koyun, 4 bin zırh ile 10 bin sığırla geri döndüğünü 

zikretmektedir ki, bu bilgi biraz abartılı görünmektedir. 

41

  Mikhael  Attaleiates,  s.  56-57;  Ioannes  Zonaras,  Tarihlerin  Özeti,  (Çev.  Bilge  Umar), 

İstanbul  2008,  s.  90-91;  Nikephoros  Bryennios,  s.  44;  Aristakes  Lastivertci,  History, 

translated Robert Bedrosian, New York 1985, s. 88-90; Ebû Abdullah Muhammed el-Azimî, 

Azimî Tarihi (Selçuklular Dönemiyle İlgili Bölümler: H. 430-538), (Metin, Çeviri, Notlar ve 

Açıklamalar  A.  Sevim),  TTKY,  Ankara  1988,  s.  9-10;  Urfalı  Mateos,  Vekayi-Nâme  (952-

1136)  ve  Papaz  Grigor’un  Zeyli  (1136-1162),  (Çev.  Hrant  D.  Andreasyan),  TTKY,  Ankara 

1987, s. 85-86; İbnü’l-Cevzî, II, 444; İbn Kesîr, el-Bidâye ve’n-nihâye, çev. Mehmet Keskin, 

İstanbul 2000,  XII,  153;  Honigmann,  aynı  eser,  s.  177-178;  René  Grousset,  Başlangıcından 

1071’e  Ermenilerin  Tarihi,  çev.  Sosi  Dolanoğlu,  İstanbul  2005,  s.  573  vd.;  Marie  Félicité 

Brosset, Gürcistan Tarihi, (Çev. H. D. Andreasyan, Haz. E. Merçil), TTKY, Ankara 2003, s. 

283; Yinanç, Anadolu’nun Fethi, s. 45-47; Kafesoğlu, “Selçuk’un Oğulları ve Torunları”, s. 

126; Turan, Selçuklular, s. 121-122; Bosworth, “The Political and Dynastic History”, s. 43; 

Sevim-Merçil,  Selçuklu  Devletleri,  s.  35;  Agacanov,  Selçuklular,  s.  119;    Pîrneya-İkbâl, 

Tarih-i İran, s. 314; Öngül, Selçuklular,  I, 25-26. 

  

---

132 

 

Türkiyat Mecmuası, C. 23/Güz, 2013