Selçuklu hanedaninin önemli Bİr mensubu: İbrahim yinal cihan PİyadeoğLU
İbrahim Yınal’ın Tuğrul Bey’in Yanındaki Faaliyetleri
Yüklə 278,05 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
İbrahim Yınal’ın Tuğrul Bey’in Yanındaki Faaliyetleri
Tuğrul Bey’in Bağdad’a gitmesinden sonra Selçuklu askerleri ve Araplar arasında çıkan bazı karışıklıklar üzerine Vezir Amîdülmülk devreye girmiş, özellikle Arap kabileleri ile Selçuklular arasında arabuluculuk vazifesi üstlenmişti. Tuğrul Bey, bu sorunu hallettikten sonra daha batıya yönelerek Diyarbakır’a geldi. Diyarbakır bu sırada Mervânîler’den Nasrüddevle Ahmed’in 43 hâkimiyetinde bulunuyordu. Bir süre sonra İbrahim Yınal yanındaki 20 bin kişilik kuvvetle Tuğrul Bey’in yanına gitmeyi uygun buldu. Bölgedeki ümerâ ve halk onu karşıladı. İbrahim Yınal, Vezir Amîdülmülk’e Araplar ile Selçuklular arasındaki arabuluculuk yapması sebebiyle kızmış ve: “Bu Araplar kim oluyor ki, sen onları sultana rakip kabul edip de aralarını düzeltmeye çalışıyorsun?” demişti. Vezirin cevabı ise: “Sen sultanın nâibisin, nasıl istersen öyle yap.” şeklinde olmuştu. 44 Bu
sırada kendisini karşılamaya gelenlerin getirdiği hediyeleri beraberinde bulunan Türkmenler’e dağıtan İbrahim Yınal, sultanla görüşmeden önce dinlenmeye çekildi. Ertesi gün Tuğrul Bey’le görüşmeye giden İbrahim Yınal’ı Tuğrul Bey ayağa kalkarak karşılamış, bu sırada İbrahim Yınal sultanın elini öpmüş, sultan da İbrahim Yınal’ın boynuna sarılarak ve onu öperek karşılık vermişti. İki taraftaki bu iyi niyet ve samimiyet Musul ve ona bağlı yerlerin İbrahim Yınal’a verilmesine zemin hazırlamıştı. Daha sonraki dönemde Tuğrul Bey’in Sincar’a yönelik faaliyetlerinde İbrahim Yınal’ın rolü arabulucuk olmuştu. 45 Bölgede yaşananlar ve baş gösteren yiyecek sıkıntısı sebebiyle Tuğrul Bey askerlerini Horasan’a göndermiş, kendisi de Bağdad’a gitmeyi uygun görmüştü. Bu İbrahim Yınal’a daha rahat hareket edebilme imkânı sağlayabilecek bir gelişmeydi. Nitekim İbrahim Yınal, ilk isyanından sonra Sultan Tuğrul Bey’in yanında kalmayı tercih etmesinden bu yana bir hayli zaman geçmişti. Onun için kendisinin hâkim olacağı bir
43 Mervânîler, 983-1085 tarihleri arasında Meyyâfarikîn (Silvan) merkezli olarak Diyarbakır ve çevresinde hüküm sürmüş bir hanedandır. Arslan Yabgu’ya bağlı Oğuzlar’ın (Yabgulular) bu bölgede sorun çıkarması üzerine Tuğrul Bey’le iyi ilişkiler kurmuş, Büveyhîler adına okutmakta olduğu hutbeyi Selçuklu sultanı adına çevirmiştir, bkz. Abdürrahim Tufantoz, “Mervânîler”, DİA, XXIX, 230-231. 44 Sıbt İbnü’l-Cevzî, II, 45-46. 45 Sincar halkı daha önce Kutalmış’la mücadele ederek onu mağlubiyete uğratmış, Kutalmış’ın ölen askerlerinin başları, kulak, burun ve dudakları kesilerek mızrakların ucunda teşhir edilmişti, bkz. Bundârî, s. 10. 134
Türkiyat Mecmuası, C. 23/Güz, 2013
yönetim bölgesine sahip olmanın zamanı artık gelmişti. Bu amaçla Tuğrul Bey’e başvurarak kendisine yeniden bir iktâ, hatta daha fazlasının verilmesini talep etti. Tuğrul Bey bu isteğe: “Biz ancak sana senin fethettiğin yerleri veririz, eğer Rahbe’ye gidersen orası senin olsun.” şeklinde cevap verdi. Bu sözlerin İbrahim Yınal’ın pek hoşuna gitmediği anlaşılmaktadır. Ancak Tuğrul Bey, bu tarz bir cevap vermiş olmasına rağmen, daha sonra mevcut şartları da göz önünde bulundurarak Musul’u İbrahim Yınal’a bırakmayı uygun bulmuştu. Bu sayede hem bölgedeki Selçuklu hâkimiyeti devam ettirilmiş hem de İbrahim Yınal’ın isteği kabul edilerek muhtemel bir kırgınlığın önüne geçilmiş oldu. İbrahim Yınal bölgeye geldikten sonra Arap emîrlerden ikisi olan Nûruddevle b. Mezyed ile Musul hâkimi Kureyş b. Bedrân’a haber göndererek artık bölgenin yeni hâkiminin kendisi olduğunu, bu sebeple davranışlarına dikkat etmeleri gerektiğini bildirmişti. 46 Diğer bir ifadeyle Tuğrul Bey’e göstermiş oldukları itaatsizliğin tekrarlanmaması için onları ciddi şekilde uyarmıştı. Tuğrul Bey ise Musul’u İbrahim Yınal’ın hâkimiyetine bıraktıktan tekrar Bağdad’a dönmüştü. 47
Yüklə 278,05 Kb. Dostları ilə paylaş:
|