SəQƏleyn həDİSİNİN ŞƏRHİ Rəhmli və Mərhəmətli Allahın adı ilə

Sübhənallah!!! Daha şeytana nə qaldı? Onun vəzifəsini artıq Məclisi gördü. 

Şiə  alimləri  imamların  qəbirlərini  ziyarət  etməyin  qaydalarına  dair  bu  cür 

kitablar  çox  yazıblar.  Onlar,  bu  kitabların  adını  adətən  “Ziyarətnamə” 

qoyurlar. Mən isə bu kitablara “Şirknamə” deyərdim. 

30

  Ümumiyyətlə  şiələrin  əhli-beyt  barədə  olan  etiqadlarını  oxuyanda  insanı 

dəhşət bürüyür. Şiə alimlərinə görə İmam Hüseynin qəbrinin torpağını, palçığını 

yemək bütün dərdlər üçün dəva, xəstəliklər üçün şəfadır. (“Kitabul-kəfi” 3/378; 

“Biharul-ənvər”  c.98  səh.118,  129,  131)  Xomeyni  “əl-Hukumətul-İsləmiy-

yə”kitabında  (səh.75)  belə  deyir:  “Bizim  məzhəbin  zəruriyyətlərindəndir  ki, 

imamların dərəcəsinə nə Allaha yaxın bir mələk, nə də rəsul olan bir peyğəmbər 

çata bilməz.” 

Ayətullah  Zeynulabidin  “Ənvərul-vilayə”  kitabında  (səh.440)  demişdir: 

“Məsum  imamların  içi  də,  çölü  də  təmizdir...  Onların  bövl  (sidik)  və  ğait 

(nəcis)-ləri  murdar  sayılmır.  Əksinə,  bunlar  misk  kimidir.  İmamların  bövl  və 

ğaitlərini içən şəxsə Allah Cəhənnəm odunu haram edər və ona Cənnətə girmək 

vacib olar.” 

---

 

31 

Səlim  ibn  Abdullah kimi  şəxsiyyətlər dində  imam olduqları kimi, 

Əli  ibn  Hüseyn  və  Muhəmməd  ibn  Əli  kimi  şəxsiyyətlər  də  əhli-

sünnət  üçün  dində  hidayət  rəhbərləridir.  əl-Mizzi  “Təhzibul-

Kəmal”da  Sufyan  ibn  Uyeynənin  Zuhridən  belə  eşitdiyini  nəql 

edir:  “Mən  Qureyşin  içərisində  Əli  ibn  Hüseyndən  daha  fəzilətli 

bir  şəxsi  görmədim.”  Ancaq  insanlardan  bəziləri  onlara,  xüsusən 

də  Cəfər  ibn  Muhəmmədə  aid  olmayan  şeyləri  ona  nisbət  etdilər. 

Hətta  əbcəd  hesabını,  nəsəb  və  nücum  (ulduz)  elmini  ona  nisbət 

etdilər. Onun kimyagər olduğunu belə söylədilər. Ancaq onun belə 

mənasız  işlərlə  heç  bir  əlaqəsi  yoxdur.  Cəfər  ibn  Muhəmməd 

dövrünün  böyük  alimlərindən  olmuş  və  atasından,  Qasim  ibn 

Muhəmməddən,  Urvə  ibn  Zübeyrdən,  Ata  ibn  Əbi  Rəbahdan, 

Zuhri və Nafidən, Muhəmməd ibn Munkədirdən və başqa bu kimi 

tanınmış  alimlərdən  elm  almış  və  hədis  rəvayət  etmişdir.

31

  Əhli-

sünnət heç vaxt Yəhya ibn Səid, Hişam ibn Urvə və Əbuz-Zinadın 

tabeçilik  yönündən  Cəfər  ibn    Muhəmməddən  daha  layiqli 

olduğunu  söyləməz.  Həmçinin  onlar  (əhli-sünnət),  Zuhri,  Yəhya 

ibn Əbu Bəkr və Həmmad ibn Əbi Sələmənin tabeçilik cəhətindən 

Muhəmməd  əl-Bəqirdən  daha  layiqli  olduğunu  iddia  etməzlər. 

Yenə  əhli-sünnət,  Qasim  ibn  Muhəmməd,  Urvə  ibn  Zübeyrin  və 

Səlim  ibn  Abdullahın  elmdə  Əli  ibn  Hüseyndən  daha  irəli 

olduğunu  da  deməz.  Əksinə,  əhli-sünnət  yuxarıda  adlarını  zikr 

etdiyim şəxsiyyətlərdən hər birinin, sadiq (doğru sözlü) bir ravinin 

özlərindən rəvayət etdikləri hər bir mövzuda müsəlmanların imamı 

olduğuna  etiqad  edir.  Musa  ibn  Cəfər  haqqında  da  Əbu  Hatim: 

“Müsəlman  imamlarından  bir  imamdır”  demişdir.  İbn  Sad  isə, 

Musanın çox rəvayəti olmadığını söyləmişdir.  Musa ibn Cəfərdən 

sonrakı  imamlara  gəldikdə,  iddia  edildiyi  qədər  də  onlardan  elm 

alınmamışdır.  Fətvaları  da  yoxdur.  Ancaq  sahib  olduqları  bir  çox 

gözəl  və  yüksək  əxlaqi  keyfiyyətləri  vardır.  Əli  ibn  Musa  da 

dəyəri, qədir-qiyməti uca olan bir insan idi. Zamanında ondan daha 

alim  olan  Şafi  və  digər  imamlar  var  idi.  Maruf  əl-Kərhi  və  Əbu 

Süleyman  əd-Darani  də  onun  zamanında  yaşamış  və  ondan  daha 

                                                

31

 Buxari “Tarix” 2/198; Əbu Nəim “Hilyətul-Övliya” 3/192; Zəhəbi “Siyər” 

6/255. 

---

 

32 

zahid  olan  şəxsiyyətlərdir.  Əgər  müsəlmanlar  Məlik,  Şafi  və 

Əhmədin əsərlərində gördükləri  hədisləri Musa ibn Cəfər, Əli ibn 

Musa və Muhəmməd ibn Əlinin yanında olan hədislərdən daha çox 

görməsəydilər,  bunları  buraxıb  da  Məlik,  Şafi  və  Əhmədə 

yönəlməzdilər.  Halbuki,  Musa  ibn  Cəfər  ilə  İmam  Məlik  eyni 

dövrdə  və  eyni  şəhərdə  yaşamışdılar.  Əhli-beytdən  olan  Haşim 

oğulları  belə  Musadan  çox,  Məlikdən  elm  alırdılar.  Bu  gün  də 

əlimizdə  İmam  Məlikin  qələmə  aldığı  “əl-Muvatta”  əsəri  olduğu 

halda, Musa ibn Cəfərdən, onun atasından və oğullarından bir dənə 

də  olsa  əsər  yoxdur.  İmam  Şafi  də  Məlikdən  elm  almış  və 

Muvattanı  əzbərləmişdir.  O  da  Haşimi  oğullarından  idi.  Şafi  öz 

qohumu  olan  Musa  ibn  Cəfərin,  Əli  ibn Musanın  elmini  və  hədis 

rəvayətlərini Məlikin elmindən çox görsəydi, heç şübhəsiz onların 

yanına  gedər  və  elmini  onlardan  alardı.  İmam  Əhməd  də 

Peyğəmbərə  tabeçiliyi,  əhli-beytə  olan  sevgisi  və  əhli-beyt 

düşmənlərinə  qarşı  nifrəti  ilə  tanınan  bir  şəxs  idi.  Onun  əsərləri 

Məlik,  Souri,  Auzai,  Leys  ibn  Sad,  Vəki  ibn  Cərrah,  Yəhya  ibn 

Səid,  Abdurrəhman  ibn  Məhdi  və  digər  imamların  rəvayətləri  ilə 

dolu  olmasına  rəğmən,  Əli  ibn  Musa,  Muhəmməd  ibn  Əli  və 

digərlərinin  rəvayətlərindən  bir  şey  yoxdur.  Əhməd  bunların 

yanında  istədiyi  qədər  elm  görsəydi,  başqalarından  daha  çox 

bunlara rəğbət göstərərdi. Bütün bunlar, inkarı qeyri-mümkün olan 

həqiqətlərdir.  Bu  həqiqətlərə  göz  yuman  isə,  haqqa  arxa  çevirmiş 

miskindir.