Sərbəst iş №1 Elektron qurğuların təsnifatı. Elektronikanın inkişaf mərhələləri, siqnallar və onların təsnifatı

P aralel təsirli ARÇ-lər tezdəyişən analoqlu siqnalların çevirilməsinə təyin edilib, buna görə də əhəmiyyətli böyük teztəsirliliyə malikdirlər. Belə ARÇ-lər (2n-1) olan D₁-D₂ⁿ_-1 teztəsirli çıxış kamparatorlardan (n-ARÇ-nın dərəcəliyidir), kamparatorun çıxış siqnalını ikilik koda çevirən CD çifratordan, ARÇ-nın iki qonşu aralıq hesablamaların zamanı ərzində bu kodun saxlanmasını təmun edən RG registrindən ibatərdir (şəkil 8). Bu sayların tezlik ardıcıllığı U_t takt impulslarının təkraretmə tezliyi ilə təyin edilir.

Şəkil 8.Paralel təsirli analoq- rəqəmsal çeviricisi

Kamparatorun işi E-nin icazə verən düz girişinin siqnalı ilə baş verir. Kasmparatorun düz girişinə U_gir(t) siqnalı verilir, inversləyiciyə isə- çevirilən siqnalın amplitudasını təyin edən , gərginlik mənbəyinin bölücüsünün rezistorundan götürülən dayaq gərginlikləri verilir, onlarda çevirilən siqnalın amplitudunu təyin edir. Əgər giriş siqnalı U_{day 1}, U_{day 2} gərginliklər hüdudundan çıxırsa, U_t=1 bərabər olanda bütün kamparatorlar eyni vəziyyətlərdə (1 vəya 0) quraşdırılmış olur və bu vəziyyətdə U_gir (t) yenidən bu hüdudlara qayıdana qədər qalır. Giriş siqnalının müəyyənorta qiymətlərində D₁-D_i kamparatorlar 0 vəziyyətində olacaqlarar, D_i+1...D₍₂^N_-1) isə - 1 vəziyyətində.

Kamparatorların çıxışından siqnallar CD deşifratoruna daxil olur, o da U_t=1olduqda E icazə vermə invers görə bağlanır. U_t-nin 1 vəziyyətindən 0 vəziyyətinə keçid zamanı şifrator ikilik kodu çıxarır, o da U_t-nin sonrakı 0-dan 1-ə keçidi zaman C –nin düz dinamik girişi ilə RG registrinə köçürülür və bu zaman onda kodun keçmiş qiymətini ARÇ-nın çıxışında əvəz edir.
Sərbəst iş №10
Say sistemləri, bir say sistemindən digərinə keçid. Məntiqi qurğuların minimizasiyası

Say (hesablama) sistemi ədədlərin rəqəmlər adlanan məhdud simvollar əlifbası vasitəsilə ifadə olunması üsuludur. Say sistemi kodlaşdırmanın bir üsuludur. Müəyyən əlifba vasitəsilə müəyyən üsullarla yazılan sözə kod deyilir, kodun alınma prosesinə isə kodlaşdırma deyilir.

Say sistemləri 2 cür olur: mövqeli və mövqesiz.
Mövqesiz say sistemlərində hər bir ədəd simvolların (rəqəmlərin) müəyyən yığımı ilə ifadə olunur. Burada ədədi təşkil edən rəqəmlərin qiymətləri onların tutduğu yerdən (mövqedən) asılı olmur və hesab əməlləri mürəkkəb qaydalarla aparılır. Bu say sistemlərinə 2500 min il bundan əvvəl Qədim Romada istifadə olunan Rum say sistemini, Əlifba say sistemlərini misal göstərmək olar.
Rum say sisteminin əsasında I (bir barmaq) – 1 ədədi üçün, V (açılmış ovuc) – 5 ədədi üçün, X (iki açılmış ovuc) – 10 ədədi üçün istifadə olunmuşdur. 100, 500, 1000 ədədlərini təsvir etmək üçün isə uyğun olaraq latın dilində onların adlarının (Centum – yüz, Demimille – 5 yüz, Mille – min) baş hərflərindən istifadə etmuşdilər: