Serok jiyan nabe

 
 

---

68 
2.33 AMONYUM NITRAT 
Amonyum nitrat cok guclu ama hassas olmayan yuksek seviyeli bir patlayicidir. Nitrik asidi buz banyosu icindeki 
genis bir cam kaseye dokmek suretiyle kolaylikla imal edilebilir. Ardindan bu kasenin icine evde kullanilan berrak renkteki 
amonyaki dokup hemen uzaklasin. Olusacak sivi amonyak nitrattir. Maddeler tepkime islemini biraktiklarinda yapilmasi 
gereken, cozeltiyi, su ve notr olmayan amonyak veya asit ucup gitsin diye ilik bir ortama birakmaktan ibarettir. Geriye toz 
bir tortu kalacaktir. Bu toz hava gecirmez bir kab icinde muhafaza edilmelidir, cunku havadaki nemi kapmaya cok 
musaittir. (Bu islem esnasinda gaz maskesi veya ceker ocak kullanilacaktir.)
3.0 PATLAYICI TARIFLERI 
Tekrar soyluyoruz, bu yaziyi okuyan insanlar asagida anlatilan patlayicilari denemeye kalkismasinlar. Bu 
kurallara aykiri ve cok tehlikeli bir istir. Hayat kaybi veya yaralanma vakalari yasanabilir.
ASAGIDA ANLATILANLAR COK TEHLIKELIDIR! 
Bu tarifler, teorik olarak dogrudur. Bu metodlar endustriyel prosedurleri kucultmektedir. 
3.01 PATLAMA TEORISI 
Bir patlayici, sokla ya da isi ile ateslendiginde cok buyuk tepki veren maddedir. Bu surec sonunda ortaya isik ya 
da enerji cikar veya materyal kendini gaz molekullerine ayirir ve orjinal haliden daha fazla bir hacim isgal etmek ister. Bu 
esnada patlama gerceklesir. Cunku bu olay cok hizli gerceklesir, buyuk hacimlerdeki hava yerini aniden genisleyen 
gazlara birakir. Bu genisleme ses hizindan daha hizli bir surede meydana gelir ve patlamanin ses dalgalari etrafa yayilir. 
Bu patlamanin arkasindaki mekanizmayi acikliyor. Bu patlama sonucu bir sok dalgasi olur. Bu sok dalgasi tahrip gucune 
sahiptir. Sikistigi ortamdan bir anda cikan molekuller sok dalgasini olustururlar. Patlayicilar degisik sekillerde karsimiza 
cikarlar: yuksek seviyeli patlayicilar (patlayan), dusuk seviyeli patlayicilar, yananlar, funyeler...
Yuksek seviyeli patlayicilar patlatilir. Bu patlatilma olayi sadece yuksek seviyeli patlayicilardadir. Patlatilma 
genellikle yuksek seviyeli patlayicinin bloklari arasindan sok dalgasi gecirilmesiyle olur. Bu sok dalgasi ses hizina yakin 
bir hizda, maddenin atomlari arasindaki baglari koparir. Bir yuksek seviyeli patlayicida, yakit ve oksitleyici birbirine 
kimyasal bag ile baglidir, ve sok dalgasi bu baglari ayirir ve iki maddeyi gas yaratmak icin yeniden duzenler. TNT , 
amonyum nitrat ve RDX yuksek seviyeli patlayicilara ornektir.
Dusuk seviyeli patlayicilar patlatilmaz; Bunlar yanarlar veya oksitlenirler. Isitildiklarinda, yakitlar ve oksitleyiciler 
isi, isik ve gas olusturmak icin birlesirler. Bazi dusuk seviyeli patlayicilar baski altindayken de normal halde yandigi hizla 
yanarlar (karabarut gibi). Digerleri, ornegin tufekbarutu, tam deyimiyle nitroseluloz, kapali ortamda daha hizli yanar ve 
daha cok isi meydana getirir, mesela tufekbarutu ficidayken; Baskisiz normal bir ortamda ise karabaruttan daha yavas 
yanarlar. Karabarut, nitroseluloz (tufekbarutu), SIMSEK barut dusuk seviyeli patlayicilara iyi birer ornektir.
funyelerin bazilari yuksek seviyelidir bazilari ise dusuk seviyeli. Bunlar genellikle isiya, sok dalgasina yuksek ve 
dusuk seviyeli patlayicilardan daha duyarlidir. Cogu funyeler cok duyarli olanlar haric yuksek seviyeli patlayici olarak 
gorulur. Cok iyi bir hizla yanarlar ve orataya cok buyuk gaz ve sokdalgasi cikarirlar. Fakat dusuk seviyeli patlayicilar gibi 
ateslenebilirler; bir mermideki tufek barutu funyedeki ile ateslenir.