Shahar transportlariDa optimal yoʻnalishni tanlovchi axborot tizimining mobil naqlini yaratish

Keywords: city transport, shortest path, graph, node, arc weight, Deykstra's algorithm, A star algorithm.

KIRISH

Texnologiya bizga elektron pochta, matnli xabarlar, ijtimoiy tarmoqlar va hatto xaritalarni yuborishdan ko‘p yordam berdi. Odamlar xaritalardan ko‘p narsalar uchun foydalanadilar, masalan, eng yaqin restoran, kafe, yoqilg‘i quyish shoxobchasini qidirish yoki uydan ishga yo‘nalishni topish kabi joylarni qidirish. Bir nuqtadan (boshlang‘ich nuqtadan) boshqa joyga (maqsad nuqtasi) marshrutni so‘rashda, odatda, natija boshlang‘ich nuqtadan maqsad nuqtasigacha bo‘lgan "eng qisqa yo‘l" bo‘ladi.
Bir nuqtadan ikkinchisiga eng qisqa yo‘lni aniqlash muammosi dolzarb muammolardan biri bo‘lib, ushbu muammoning alohida holati sifatida shahar transporti: avtobuslar, metro va boshqalardan foydalangan holda eng qisqa yo‘lni aniqlash muammosi hisoblanadi. Eng qisqa yo‘l muammosini klassik shakllantirishdan farqli o‘laroq, ushbu muammoni hal qilishning o‘ziga xos xususiyati dastlab ma'lum bo‘lgan marshrutlar to‘plamining mavjudligi bo‘lib, ular asosida eng qisqa yo‘lni aniqlash talab etiladi. Yangi binolar, osmono‘par binolar, bog‘lar, ko‘chalar, xiyobonlar qurish kabi voqealar bilan belgilanadigan shahar rivojlanishining hozirgi sur’ati va ko‘lami fonida ushbu muammoni hal qilish dolzarbdir; ko‘chalar, muassasalar nomlarini o‘zgartirish; bir tashkilotni boshqasiga almashtirish, qo‘shish yoki ko‘chirish; shuningdek, yangi transport liniyalarini qisqartirish, nomini o‘zgartirish yoki joriy etish. Bularning barchasi ko‘pincha yo‘nalishni aniqlashda qiyinchiliklarga olib keladi. Misol uchun, Toshkentda so‘nggi 20 yil ichida avtobus yo‘nalishlarining butun tarmogʻi bir necha bor o‘zgargan: ularning harakat trayektoriyasi, raqamlari va marshrutlari soni. Ko‘chalar, bog‘lar, xiyobonlar nomlari ham o‘zgardi. Ushbu muammoni hal qilish turizm sohasini rivojlantirish uchun ham foydalidir, chunki shaharda til va shaharni bilishni talab qilmasdan tez va qulay yo‘nalishni aniqlash uchun sharoit yaratish vazifasi, odatda, turizmni rivojlantirishga yordam beradi.
Mobil ilova jamoat transporti foydalanuvchilariga sarflangan vaqtlarini optimallashtirishga yordam berish, turli nuqtalar orasidagi eng yaxshi yo‘nalishlar haqida ma’lumot berish, shahar bo‘ylab harakat qilishni rejalashtirish imkonini beradi.