«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati

Mahsulot  ishlab  chiqarish  xarajatlarining  guruhlanishi
              Guruhlanish  turi
        Xarajat  turlari
     Ishlab chiqarish jarayonidagi
         iqtisodiy o‘rniga qarab
       Asosiy va doimiy
            Tarkibiga qarab
Kompleks va bir elementli
Tannarxga o‘tkazish usuliga qarab
          To‘g‘ri va egri
  Ishlab chiqarish hajmiga qarab
O‘zgaruvchan va o‘zgarmas
       Yuzaga kelishiga qarab
       Doimiy va bir vaqtli
     Ishlab chiqarish jarayonida
        ishtirok etishiga qarab
  Ishlab chiqarish va tijorat
        Samaradorlikka qarab
    Samarali va samarasiz
Ishlab chiqarish xarajatlari iqtisodiy mazmuniga ko‘ra 2 guruhga
bo‘linadi:
1. Asosiy xarajatlar.
2. Ishlab chiqarishni tashkil etish va unga xizmat qilish bilan bog‘liq
xarajatlar.
Asosiy xarajatlarga mahsulot ishlab chiqarishning texnologik
jarayoni bilan bevosita bog‘liq xarajatlar kiradi. Masalan: texnologik
maqsadlar uchun ishlatiladigan xomashyo, material, yordamchi material,
yoqilg‘i, elektr quvvati, ishlab chiqarishda band bo‘lgan ishchilarning
asosiy va qo‘shimcha ish haqi hamda ijtimoiy sug‘urtaga qilinadigan
ajratmalar va boshqa xarajatlar.
Ishlab chiqarishni tashkil qilish hamda unga xizmat qilish bilan
bog‘liq xarajatlarga umumiy ahamiyatdagi va boshqa ishlab chiqarish
xarajatlari kiradi.

---

111
Mahsulot tannarxini kalkulyatsiya qilishda tannarxga o‘tkazish
nuqtayi nazaridan xarajatlar bevosita (to‘g‘ri) va bilvosita (egri) xarajat-
larga bo‘linadi.