Shaxsni shakllantirish va rivojlantirish metodlari

Metodikaning mohiyati quyidagicha:
1. O’qituvchi sinf yoki kurs uchun ta’lim yakunida erishilishi zarur natijalarning ro’yxati va unga muvofiq keluvchi testlarni tuzadi.
2. O’quv materiallarining yaxlit hajmi ko’rsatilib, ularni o’zlashtirish natijalari aniqlanadi, yakuniy bahoga ta’sir ko’rsatmaydigan va tuzatuvchi, korrektsiyalovchi navbatdagi testlar tuziladi.
3. O’quv materiallarini o’zlashtirish darajasini baholash uchun test
O’QITISHNING HOTIRADA SAQLASH (PIRAMIDASI)
D idaktikaning asosiy kategoriyalari
O’RGATISH – TA’LIM MAQSADINI AMALGA OSHIRISH BO’YIЧA PEDAGOGNING TARTIBLANGAN FAOLIYaTI
O’RGANISH – ANGLASH, MASHQ QILISH, VA EGALLANGAN TAJRIBALAR ASOSIDA XULQ-ATVOR VA FAOLIYaTNING YaNGI SHAKLLARINI EGALLASH JARAYoNI, OLDIN EGALLANGANLARI O’ZGARADI
O’QITISH – QO’YILGAN MAQSADGA ERISHISHGA YO’NALTIRILGAN PEDAGOG BILAN TALABALARNING TARTIBLANGAN O’ZARO HARAKATI
TA’LIM – O’QITISH JARAYoNIDA EGALLANADIGAN BILIM, KO’NIKMA, MALAKALAR, FIKRLASH USULLARI TIZIMI
BILIM – BIROR FANNI NAZARIY O’ZLASHTIRISHNI AKS ETTIRADIGAN INSON G’OYaLARI YIG’INDISI
KO’NIKMA – O’ZLASHTIRILGAN BILIMLARNI AMALIYoTGA QO’LLASH USULLARINI EGALLASH
MALAKA – ATOMATLASHGAN HOLATGA O’TGAN KO’NIKMA, TAKOMILLASHGANLIKNING YuQORI DARAJASI
MAQSAD (O’QUV, TA’LIMIY) – O’QITISH NIMAGA QARATILGANLIGI, UNING KUЧLARI KELGUSIDA NIMAGA SAFARBAR ETILISHI
MAZMUN (O’QITISH, TA’LIM) – TALABALAR O’QITISH JAARAYoNIDA EGALLASHI LOZIM BO’LGAN ILMIY BILIM, AMALIY KO’NIKMA, MALAKALAR, FAOLIYaT VA FIKRLASH USULLARI TIZIMI
TASHKIL ETISH – QO’YILGAN MAQSADNI YaXSHI AMALGA OSHIRISH UЧUN UNGA ZARURIY SHAKLNI TAQDIM ETADIGAN, ANIQ MEZONLAR BO’YIЧA TARTIBLANGAN DIDAKTIK JARAYoN.
SHAKL – O’QUV JARAYoNINING MAVJUDLIK USULI, UNING IЧKI MOHIYaTI, MANTIG’I, MAZMUNI UЧUN QOBIQ.
METOD – O’QITISHNING MAQSAD VA VAZIFALARIGA ERISHISH (AMALGA OSHIRISH) YO’LI
VOSITA – O’QUV JARAYoNINI PREDMETLI QO’LLAB-QUVVATLANISHI. VOSITALARGA O’QITUVЧINING JONLI NUTQI, KENG MA’NODA UNING MAHORATI, DARSLIKLAR, JIHOZLAR VA BOSHQALAR KIRADI.
NATIJALAR (MAHSULLAR) – O’QUV JARAYoNINING SO’NGGI NATIJASI, BELGILANGAN MAQSADLARNI AMALGA OSHGANLIK DARAJASI
Umuмiy didaktika o'z navbatida ayrim fanlarga oid usullar bilan juda mustahkam bog'langan bo'lib, ularga oid ma'iumotlarga tayanib, o'qitishning umumiy qonuniyatlarini ochib beradi va ayni vaqtda har bir o'quv fanini o'qitish usullari uchun umumiy asos bo'lib xiz-mat qiladi.

Falsafa va sotsiologiya jamiyat va atrof-muhit rivojining umumiy qonuniyatlari haqidagi fanlar sifatida odamlarning hayoti va faoliya-tining ijtimoiy va boshqa o'ziga xos xususiyatlarini hisobga olishda didaktikaga yordam beradi.

Siyosatshunoslik ta'limdagi siyosiy hodisalar va jarayonlar bilan bog'liq didaktik masalalarni ochish uchun xizmat qiladi.

Etnologiya didaktikaga odamlarning milliy o'ziga xosliklarini to'g'ri hisobga olishda yordam beradi, qaysiki ta'limda milliy tajriba-lar o'ziga xos xususiyatga ega.

Pedagogik - psixologiya ta'lim jarayonida bilim, ko'nikma va malakalarni egallash jarayonining psixologik qonuniyatlari va tamoyillarini hisobga olishga imkoniyat beradi.

Odam fiziologiyasi ta'lim jarayonida odam tana tuzilishi va nerv tizimining ishlash qonuniyatlarining o'zigaxos xususiyatlari, ularning roll, ahamiyati va o'ziga xos vazifalarni ko'rsatishga yordam beradi.

Xususiy metodika alohida predmetlarni o'qitishda ta'limning turli shakl va vositalarini qo'llashning o'ziga xosliklarini aniq hisobga olishda didaktikaga yordam beradi.
4.2. Didaktikaning maqsad-vazifalari va asosiy tushunchalari

Didaktikaning asosiy vazifasi yosh avlodni ilmiy bilimlar, ko'nikma va malakalar tizimi bilan qurollantirishdan iborat. Bularning barchasi o'qituvchining ta'limiy, tarbiyaviy, rivojlantiruvchi vazifalarini amalga oshirishida o'z aksini topmog'i lozim. Ta'lim jarayonida o'qituvchi o'z ta'lim oluvchilariga qo'lga kiritilgan bilimlarni o'rgatadi