Metodika boyicha shaxs xususiyatlarining 3 xil rivojlanish darajasi bor: Quyi- 1-3 Ortacha -4-7 Yuqori 8-10 Har turli shaxs xususiyatlarining rivojlanishini aniqlashda 2 oxirgi qutb hisobga olinadi va quyi miqdori qabul qilingan shkala boyicha ularga mos miqdoriy baholar va qisqacha tariflar beriladi.
Metodika boyicha shaxs xususiyatlarining 3 xil rivojlanish darajasi bor: Quyi- 1-3 Ortacha -4-7 Yuqori 8-10 Har turli shaxs xususiyatlarining rivojlanishini aniqlashda 2 oxirgi qutb hisobga olinadi va quyi miqdori qabul qilingan shkala boyicha ularga mos miqdoriy baholar va qisqacha tariflar beriladi.
Munosabat-odamlar ortasidagi birgalikdagi faoliyat ehtiyojlaridan kelib chiqadigan boglanishlar rivojining kop qirrali jarayonidir. Munosabatning uch jihati farqlanadi: kommunikativ (axborot uzatish), perseptiv (ozaro birgalikda harakat qilish). Nutq-bu ogzaki kommunikatsiya, til yordamida munosabat qilish jarayonidir. Sotsiometriya, referentometriya metodikalari Sotsiometriya metodining asoschisi amerikalik psixolog D.J.Moreno hisoblanadi. Sotsiometriya yordamida guruhdagi shaxslararo munosabatlar aniqlanadi. Metodika otkazishdan maqsad: Metodika guruhdagi shaxslararo munosabatlarda simpatiya(yoqish) va antipatiya (yoqtirmaslik), guruhdagi jipslik, norasmiy munosabatlarni tadqiq qilishga moljallangan. Shuningdek, metodika yordamida guruhdagi noramiy lidelar, munosabatlarni va boshqa xususiyatlarni aiqlash mumkin.
Metodika ikki xil shaklda otkaziladi. Birinchi shakli noparametrik tarzda metodikani otkazishda sinaluvchilarga oz guruhidan tanlaydigan kishilaning soni chegaralab qoiladi. Sinaluvchining oldiga guruh azolarining royxati qoyilib, shu kishilarga oziga yoqish yoki yoqtirmaslik darajasiga qarab raqamlab chiqish taklif etiladi. Noparametrik metodikaning noqulaylik tomoni shundaki, guruh azolari soni tadan oshgandan song sotsiometrik tanlovlar sonini hisoblash qiyinlashib qoladi. Bunday vaziyatda kompyuterdan foydalanish maqsadga muvofiq. Noparametrik metodikaning yana bir noqulayligi, shaxs guruhidagi ta tengdoshlarini obyektiv ravishda baholashga, munosabatini bildirishga qisqa vaqt ichida qiynalib, tasodifiy tanlov bajarishi mumkin
Metodika ikki xil shaklda otkaziladi. Birinchi shakli noparametrik tarzda metodikani otkazishda sinaluvchilarga oz guruhidan tanlaydigan kishilaning soni chegaralab qoiladi. Sinaluvchining oldiga guruh azolarining royxati qoyilib, shu kishilarga oziga yoqish yoki yoqtirmaslik darajasiga qarab raqamlab chiqish taklif etiladi. Noparametrik metodikaning noqulaylik tomoni shundaki, guruh azolari soni tadan oshgandan song sotsiometrik tanlovlar sonini hisoblash qiyinlashib qoladi. Bunday vaziyatda kompyuterdan foydalanish maqsadga muvofiq. Noparametrik metodikaning yana bir noqulayligi, shaxs guruhidagi ta tengdoshlarini obyektiv ravishda baholashga, munosabatini bildirishga qisqa vaqt ichida qiynalib, tasodifiy tanlov bajarishi mumkin
Metodikaning 2-shakli parametric tarzdagi tanlovlar bolib, shaxsga ozi faoliyat guruhdan 3-5 tagacha kishilani tanlash taklif etiladi, yani tanlov soni 3-5 ta kishi bilan chegaralanadi. Parametric tarzdagi tanlovlar Tadqiqotchilarning fikricha, parametric tarzdagi tanlovlar sodda, ishonchli bolib muhim tanlovlar sonini va qiymatlarini hisoblashlarini osonlashtiradi. Tanlovlar sonining chegaralanganligi (3-5 kishi) shaxsning tanlovlarga jiddiy etabor bilan yondashishiga sabab boladi. Sotsiometriya tanlovlarini otkazishda eksperimentator tomonidan sinaluvchilarga beriladigan savollar mezonlarining ahamiyati kata. Bu mezonlar quyidagi shaklda bolishi mumkin
Iloji boricha, har bir stolda bitta oquvchi test savollariga javob yozishni taminlashi zarur. Har bir oquvchi toldirgan sotsiometrik kartochkalarasosida sotsiometrik matritsa toldiriladi. Otkazish tartibiL: kichikroq qogozga oquvchining ismi va familyasi yozilib tagiga chiziladi. Oquvchiga: eng yaqin dostlaringdan 3 tasining ismi va familyasini ketma-ket shu qogozga yoz, birinchi oringa kimni qoyasan, ikkinchi oringa kimni va hokazo deb aytiladi. Bu qogozlar to`planib natijalar umumlashtiriladi va sotsiometrik matritsa tuziladi
Metodika turlari va xususiyatlari Tashkiliy metod lar
