Шүбһә доғуран суаллар

Sual 65: İmam Hüseyn (ə) şəhadətə yetdikdən sonra onun 
kəsilmiş başı harada dəfn olundu? 
Cavab: İmam Hüseynin (ə) mübarək başının harada dəfn 
olunması haqqında müxtəlif fikirlər var. Kərbəla, Nəcəf, Kufə, 
Mədinə, Şam, Rəqqə, Misir həzrətin başının dəfn olunmasının 
ehtimal edildiyi yerlərdir. 
Onun Kərbəlada dəfn olunması şiə alimlərinin nəzərincə ən 
düzgün fikirdir. Əllamə Məclisi bu baxışı təsdiq edən rəvayətlər 
nəql edir.
119
Şeyx Səduq imam Hüseynin (ə) bacısı Fatimənin 
dilindən nəql edir ki, imamın başı Kərbəlada bədəni olan qəbirdə 
dəfn olundu. Seyyid ibn Tavus və bə`zi başqa alimlər belə hesab 
edirlər ki, imamın başının bədəni ilə dəfni ilahi möcüzə şəklində 
118
“Əlmuntəxəb”, s. 439. 
119
“Biharul-ənvar”, c. 45, s. 145. 

---

49 
baş verdi.
120
O, bu işin necə baş verməsi haqqında sorğuya icazə 
vermir. 
Bə`zi alimlərin fikrincə, imamın qırxı günü (ərbəin) geri 
qayıdan imam Səccad (ə) imamın başını Kərbəlada onun 
bədəninin yanında dəfn etdi. Başın bədən olan qəbirdə və ya onun 
kənarında dəfn olunması mə`lum deyil. 
Bə`zi mənbələrdə bildirilir ki, kəsilmiş baş üç gün Dəməşq 
darvazasında asıldıqdan sonra onu endirib, Süleyman ibn 
Əbdülməlikin zamanınadək xüsusi bir yerdə saxladılar. Süleyman 
imamın mübarək başını Dəməşq qəbiristanında dəfn etdi. Onun 
canişini Ömər ibn Əbdüləziz yenidən dəfn olunmuş başı qəbirdən 
çıxartdı. Şəriətə zahirən ehtiram göstərən Ömər ibn Əbdüləziz, 
güman ki, başı Kərbəlaya göndərmişdir. Sünni alimləri arasında da 
imamın başının Kərbəlada dəfn olunduğunu söyləyənlər var. 
Sual 66: Aşura axşamı yaxın adamlarından imamı tərk edən 
oldumu? 
Cavab: Aşura axşamından danışan tarixi mənbələrdə bildirilir 
ki, imam (ə) öz adamlarına Kərbəladan getməyi təklif etdikdə heç 
kim bu təkliflə razılaşmadı. Onların şəhadətlə razılaşması imamı 
dilə gətirdi: “Mən səhabələrimdən yaxşı səhabə, ailəmdən 
xeyirxah ailə tanımıram.”
121
Eyni mənbədə bildirilir ki, Müslim , Hani və Əbdüllahın 
şəhadət xəbərindən sonra imam öz ətrafındakılara buyurdu: “Ey 
mənim şiələrim, bizi xar etdilər! Bizi tərk etmək istəyən getsin. 
Belə ki, biz öz bey`ətimizi sizin üzərinizdən götürdük.” Sonra nəql 
olunur ki, imamın (ə) döyüşçüləri dəstə-dəstə dağılışmağa 
başladılar. İmamın (ə) ətrafında Mədinədən onunla bir yerdə yola 
çıxmış kiçik bir qrup qaldı. Rahat həyat arzusu ilə imama 
qoşulanların belə bir məqamda onu tərk etməsi təbii idi. 
Mö`təbər mənbələrdə həmin andan sonra kimsənin imamı tərk 
etməsi barədə mə`lumat yoxdur.