Shifrlash algoritmlaridan sehrli kvadrat usuli

SEHRLI KVADRAT USULI

Satr va ustun sonlari teng bo‘lgan jadval chiziladi. Jadval kataklari 1 sonidan boshlab ketma-ket natural sonlar bilan to‘ldiriladi. Bunda agar kataklar ichidagi sonlarni gorizontal, vertikal va diagonal yig‘indisi hisoblanganda bir xil son chiqsa sehrli kvadrat deyiladi.

Masalan, 3X3 jadval olaylik. Bunda gorizontal, vertikal va diagonal kataklar ichidagi sonlarni gorizontal, vertikal va diagonal yig‘indisi hisoblanganda bir xil son chiqsa sehrli kvadrat deyiladi.

8	1	6
3	5	7
4	9	2

Yig‘indi quyidagi formula orqali topiladi: n, bu yerda

n – jadval o‘lchami.

Shifrlash: Sehrli kvadratlar usulida M=“s t i p e n d i a” so‘zini shifrlaymiz. Bunda harflarning matnda kelish tartibini sonlar bilan yozamiz: s-1, t-2, i-3, p-4, e-5, n-6, d-7, i-8, a-9. Jadvaldagi sonlar o‘rniga mos keluvchi harflarni yoziladi:

i	s	n
i	e	d
P	a	t

Gorizontal tarzda matnni yozib chiqamiz: “isniedpat” - shifrtekst hosil bo‘ladi. Shifrni ochish: Jadval ichiga shifrtekst gorizontal tarzda yozib chiqiladi.

8 i	1 s	6 n
3 i	5 e	7 d
4 p	9 a	2 t

Sonlarni o‘sish tartibida yozib chiqib, shunga mos harflar yozib chiqiladi, “stipendia” so‘zi hosil bo‘ladi.

Bu usullarning asosiy kamchiliklaridan biri tekstni jadvallarga karrali qilib tanlash kerak bo‘ladi.