Shikastlangan fayllar va disklarni tiklash

4. Defragmentatsiya uchun joy bo’shating.
Qattiq disk ma’lumotlarini saqlashning yana bitta usuli – defragmentatsiya 
dasturi. Hech qachon defragmentatsiya qilinmaydigan ikkita fayl bor: bular – 
“Fayllarning bosh jadvali” va “Podkachka файли”. “Fayllarning bosh jadvali”
qattiq disk ma’lumotlari to’g’risida axborotni saylaganligi uchun, u doim kengayib 
boradi. Qattiq disk optimal (maqbul) tarzda ishlashi uchun unga kattaroq joy
ajratish kerak. Reestrni oching va “HKEY_LOCAL_MACHINESYSTEM 
Current Control Set Contro lFilesystem” kaliti (ключи) joyini aniqlang. 
“NtfsMftZoneReservation” satrlarini toping va 2, 3 yoki 4 ni kiriting. Bu sonlar 
fayllarning bosh jadvali uchun tegishli tarzda: 25, 37.5 va 50 foiz ajratiladigan joyni 
ko’rsatadi. “Podkachka файли” ni kengaytirish uchun 256 Mb OZU ga (operativ 
xotiraga) ega ekaningizga ishonch xosil qiling, so’ngra esa “Пуск” menyusini 
bosing, “Панель управления” → “Система” → “Дополнительно” → 

---

Параметры быстродействия” tugmachasini bosing → “Дополнительно” 
ilovasini tanlang, so’ngra esa “Изменить” ni bosing. “Без файла подкачки”
ni tanlang va barcha darchalarda (oynalarda) “OK ” ni bosing. Tizimni qayta 
yuklang (перезагрузка) va defragmentatsiya jarayonini ishga tushiring. Shundan
so’ng yuqorida aytilgan qadamlarni yana bir marta qayta takrorlang.
“Установить начальный размер” va “Максимальный размер файла подкачки” 
ni (taxminan sizdagi OZU dan 2 – 4 marta ko’proqni) tanlang. Endi “Podkachka
файли” fragmentatsiya bo’lmaydi.
5. Keraksiz fayllardan xalos bo’ling.
Qattiq diskda ma’lumotlarni himoya qilishning so’nggi usuli eski keraksiz 
fayllardan xalos bo’lishdir. Masalan: siz kompyuteringizning tezligi va 
mahsuldorligini pasaytiradigan ishlatilmaydigan dasturlarni olib tashlashingiz 
mumkin. “Панель управления “→”Добавить или удалить программы” ni 
tanlab ularni deinstallatsiya qiling. Shuningdek yaxshi “anti-spyware” dasturini
o’rnatish ham foydadan xoli bo’lmaydi. “Spyware” – bu sizning harakatlaringiz 
ustidan josuslik qiluvchi, zarar keltiradigan dasturiy ta’minot bo’lib, u turli keraksiz 
qalqib chiquvchi darchalar va boshqa narsalarni yaratadi. Bu zararli dastur,
tizimingizning qimmatbaho zahiralarini (resurslarini) iste’mol qiladi va ular 
nomoyon bo’lgan taqdirda darhol olib tashlanishi kerak.
Siz albatta tekshirishingiz lozim bo’lgan komyuteringizning boshqa sohasi – 
vaqtinchalik fayllar papkasi. Bu papka faqatgina ma’lumot doimiy emas, balki 
ma’lum vaqt unda fayllarni saqlaydigan Windows amaliyot tizimi tomonidan 
foydalaniladi. Agar bu fayllardan foydalanib bo’lgandan so’ng ham qolib 
ketadigan bo’lsa, ular kompyuteringiz ishini sekinlashtirishi mumkin. Vaqtinchalik 
fayllar papkasini quyidagicha topish mumkin: “C” disk ochiladi → “Documents 
and Settings” va sizning foydalanuvchi nomingiz mavjud papka ochiladi. So’ngra 
esa qaysi fayllar eskirgan va ularni olib tashlash mumkinligini aniqlash uchun sana 
bo’yicha fayllar saralanadi. Kompyuterning eng muhim komponentlaridan biri –
qattiq disk. Bu yerda taqdim etilgan usullardan ko’pchiligi maqbul variantlar 

---

bo’lib, ular alohida texnik ko’nikmalarni talab qilmaydi. Shikastlangan fayllar va 
disklarni 
tiklash 
O’chirilgan 
fayllarni 
tiklovchi 
dasturlar 
Sizning
kompyuteringizdan fayl format orqali o’chib ketgan bo’lsa, yoki ayrim
sabablarga ko’ra o’chirilgan bo’lsa bu fayllarni tiklash yo’li oson buning uchun 
maxsus dasturlar mavjud masalan: “RecoverMyFiles”, “R-Studio” “Power Date 
Recover” yoki “7 Date Recover”. Bular va bundan boshqa dasturlar mavjud buni siz 
internet tarmog’idan yuklab olishingiz mumkin. “RecoverMyFiles-Setup_2” ning 
ishlash prinsipi bilan tanishamiz. Dasturni o’rnatganingizdan so’ng quyidagi amallar 
bajariladi. 
“Мастер Recover My Files” dastur oynasining ko’rinishi. “Мастер Recover
My Files” dastur oynasidan, “Полное восстановления” bo’limi orqali format 
bo’lib ketgan fayllarni tiklashingiz mumkin. 
“Ручная настройка” bo’limi tanlanganda “Параметры” oynasi 
ochiladi.Yerda tanlash orqali faylning tipini, ya’ni faylning kengaytmasini 
tanlaysiz bunda sizga kerak bo’lgan fayl kengaytmasini tanlang. 

---

“Мастер Recover My Files” dastur oynasidan, “Полное восстановления” 
bo’limini tanlang va “Старт” tugmasini bosing, Tiklash kerak bo’lgan disk (C:, D:, 
G:, H: va hokozolar) ni tanlaysiz “Старт” tugmasini bosing.
“Recover My Files – Выполнение поиска” dastur oynasida, tanlangan 
diskdagi o’chib ketgan fayllarni qidiradi va tiklaydi. 
“Recover My Files Подождите…” dastur oynasidan, tiklangan fayllarni 
tanlab “Сохранить файл” bo’limi orqali tiklangan faylni saqlang va
jarayonni tugating. Faylni tiklash 80-90 % ni tashkil qiladi. 
Savol va topshiriqlar:
1. O’z ma’lumotlaringizning rezerv (zaxira) nusxalarini yaratish usuli? 
2. Parol bilan himoyalash nima? 
3. Windows tizimini qayta tiklash paneli haqida gapiring? 

---

4. Defragmentatsiya uchun joy bo’shatish qanday amalga oshiriladi? 
5. Keraksiz fayllardan xalos bo’lish deganda nimani tushunasiz?