Shodiyeva nilufarning

BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI MAKTABGACHA VA BOSHLANG’ICH TA’LIM FAKULTETI
BTUS 9-1 S 18 –GURUH TALABASI


SHODIYEVA NILUFARNING

BOSHLANG’ICH SINF AXBOROT TEXNOLOGIYALARI FANIDAN


MUSTAQIL ISHI

MAVZU: BOSHLANG’ICH SINF O’QUVCHILARIGA

SAVOD O’RGATISH DAVRIDA AXBOROT TEXNOLOGIYALARIDAN FOYDALANISH

REJA:

I Kirish
II Asosiy qism

1. Kompyuter va axborot texnologiyalari tushunchasi mazmun va mohiyati.

   
   

2. Kompyuter texnologiyalarini o`quv jarayonida qo`llash tamoyillari.

   
   

3. Kompyuter texnologiyalarini o`quv jarayonida qo`llash vositalari.

   
   

4. Elektron o`quv qo`llanmadan o`quv jarayonida foydalanishning pedagogik asoslari.

   
   

5. Elektron o`quv adabiyotlarga qo`yiladigan talablar.

   
   

III Xulosa
IV Foydalanilgan adabiyotlar :
KIRISH
O`zbekiston Respublikasining «Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi»da o`quv jarayonining moddiy-texnika va axborot bazasi yetarli emasligi, yuqori malakali pedagog-kadrlarning yetishmasligi, sifatli o`quv-uslubiy va ilmiy adabiyot hamda didaktik materiallarning kamligi, ta`lim tizimi, fan va ishlab chiqarish o`rtasida puxta o`zaro hamkorlik va o`zaro foydali aloqadorlikning yo`qligi kadrlar tayyorlashning mavjud tizimidagi jiddiy kamchiliklar sarasiga kiradi, deb ko`rsatib o`tilgan. Shuning bilan bir qatorda, ilg`or pedagogik texnologiyalarni yaratish va o`zlashtirish yuzasidan maqsadli inovatsiya loyihalarini shakllantirish hamda amalga oshirish orqali ilm-fanning ta`lim amaliyoti bilan aloqasini ta`minlash chora-tadbirlarini ishlab chiqish, ilg`or axborot va pedagogik texnologiyalarni amalga oshirish uchun tajriba maydonchalari barpo etish orqali esa ilmiy tadqiqotlar natijalarini ta`lim-tarbiya jarayoniga o`z vaqtida joriy etish mexanizmini ro`yobga chiqarish, zamonaviy axborot texnologiyalari, kompyuterlashtirish va kompyuterlar tarmoqlari negizida ta`lim jarayonini axborot bilan ta`minlash rivojlanib borishi belgilab qo`yilgan.

Axborot texnologiyalarini rivojlantirish bo`yicha vazifalarni hal etish uchun O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2002- yil 30-mayda chiqargan “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish to`g`risida” gi Farmoni va ushbu farmonning bajarilishi yuzasidan Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 6-iyunda qabul qilgan “2002-2010 yillarda kompyuterlashtirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirish dasturi” to`g`risidagi qarorlarini keltirish mumkin Hozirgi axborot texnologiyalari asosida ishlab chiqilgan pedagogik dasturiy vositalarda multimedia elementlaridan foydalanib, elektron o`quv adabiyot, kurs, kitob va virtual stendlar yaratish imkoniyatlari mavjud.

Ta'limdagi axborot texnologiyalari hozirgi vaqtda jamiyatning axborot tsivilizatsiyasiga o'tishining zaruriy shartidir. Zamonaviy texnologiyalar va telekommunikatsiyalar o'quv jarayonini tashkillashtirish tabiatini o'zgartirishga imkon beradi, talabani axborot va ta'lim muhitiga to'liq singdiradi, ta'lim sifatini yaxshilaydi, ma'lumot va bilimlarni idrok qilish jarayonlarini rag'batlantiradi. Yangi axborot texnologiyalari faoliyatning turli sohalarida, shu jumladan ta'limda tashkil etish va boshqarish uchun kompyuter va telekommunikatsiya ta'minoti muhitini yaratadi. Axborot texnologiyalarining ta'lim dasturlariga qo'shilishi barcha darajalarda amalga oshiriladi: maktab, universitet va oliy o'quv yurtidan keyingi ta'lim.
Jamiyatni rivojlantirish va qayta qurish, uzluksiz ta'limning yagona tizimini yaratish bilan birga ta'lim jarayonini doimiy ravishda takomillashtirish Rossiyada ta'limning o'ziga xos xususiyati. Mamlakatdagi maktab islohoti ta'lim mazmunini hozirgi ilmiy bilim darajasiga muvofiqlashtirishga, barcha o'quv ishlari samaradorligini oshirishga va o'quvchilarni axborot jamiyatiga o'tish sharoitida faoliyatga tayyorlashga qaratilgan. Shu sababli, axborot texnologiyalari ta'lim mazmunining ajralmas qismiga, o'quv jarayonini optimallashtirish va samaradorligini oshirish vositasiga aylanmoqda, shuningdek, ta'limni rivojlantirishning ko'plab tamoyillarini amalga oshirishga hissa qo'shmoqda.
2.1. ASOSIY YO'NALISHLAR
Maktab o'quv jarayonida axborot texnologiyalarini qo'llashning asosiy yo'nalishlari:
turli maqsadlar uchun pedagogik dasturlarni ishlab chiqish;
ta'lim maqsadlarida veb-saytlar yaratish;
o'quv va didaktik materiallarni ishlab chiqish;
real ob'ektlarni boshqarish (o'quv botlari);
virtual modellar bilan kompyuter tajribalarini tashkil etish va o'tkazish;
global va mahalliy tarmoqlarda har xil shakllarda ma'lumotni maqsadli izlash, uni to'plash, to'plash, saqlash, qayta ishlash va uzatish;
tajriba natijalarini qayta ishlash;
talabalar uchun intellektual dam olishni tashkil etish.
Hozirgi kunda multimedia vositalaridan foydalangan holda integratsiyalashgan darslar eng ko'p qo'llanilmoqda. Trening taqdimotlari ta'limning ajralmas qismiga aylanmoqda, ammo bu IT-ni qo'llashning eng oddiy namunasidir.
So'nggi paytlarda o'qituvchilar ma'lum bir fan sohasini aks ettiruvchi mualliflik pedagogik dasturini yaratdilar va joriy qildilar, uni o'rganish texnologiyasi u yoki bu darajaga tatbiq etilib, har xil turdagi o'quv faoliyatini amalga oshirish uchun shart-sharoitlar yaratildi. Ta'limda qo'llaniladigan pedagogik dasturiy vositalarning tipologiyasi juda xilma-xil: o'quv; simulyatorlar; tashxis qo'yish; boshqarish; modellashtirish; o'yin.
Oliy o'quv yurtining o'quv jarayonida axborot texnologiyalarini o'rganish bir necha darajadagi vazifalarni hal qilishni ta'minlaydi:
"Informatika" kursida olib boriladigan bilim, bilim vositasi sifatida axborot texnologiyalaridan foydalanish;
ularning nazariyasi, tarkibiy qismlari, metodologiyasini o'rganadigan "Axborot texnologiyalari" umumiy kasb intizomi bo'lgan kasbiy faoliyatda axborot texnologiyalari;
ixtisoslik fanlari bo'yicha o'rganiladigan aniq kasbiy faoliyatni tashkil etish va boshqarish uchun mo'ljallangan ixtisosga yo'naltirilgan amaliy axborot texnologiyalarida o'qitish.
Masalan, "Iqtisodiyotda axborot texnologiyalari" fani va uning "Boshqaruvdagi axborot texnologiyalari" fanlari iqtisodiy mutaxassislik talabalarini o'qitish uchun o'quv dasturiga kiritilgan. Zamonaviy iqtisodchi axborot oqimlari asosida xabardor qarorlar qabul qilish imkoniyatiga ega bo'lishi kerak, an'anaviy iqtisodiy bilimlardan tashqari, talaba ma'lumotlarni qayta ishlash jarayoni bilan tanish bo'lishi va axborot tizimlarini yaratish ko'nikmalariga ega bo'lishi kerak.
Ushbu fanlar uchun uslubiy materiallar turli xil amaliy va amaliy dasturlar bilan birga bosma va elektron ko'rinishda ko'p sonda taqdim etilgan. Taklif qilinayotgan materialning bunday mo'l-ko'lligini o'zingiz tushunish juda qiyin. Masalan, Internetda qancha manbalar taqdim etilishini hisobga olsak: tavsiya etilgan adabiyotlar ro'yxati, interfaol qo'llanmalar va onlayn darsliklar, insholar va boshqalar. "Disiplin" "Iqtisodiyotda axborot texnologiyalari" foydalanuvchisining iltimosiga binoan Google qidiruv tizimi 400 mingdan ortiq havolalarni taqdim etadi.
Faqatgina malakali mutaxassis o'qituvchi mavjud vaziyatni tushunishga yordam beradi va o'quv materialini ishlab chiqishda yordam beradi: u nafaqat talabalarning mustaqil ishlarini (insholar, testlar, nazorat va semestr ishlari) tashkillashtiradi, balki fanni o'rganish uchun vaqt cheklovi sharoitida u uchun eng muhim jihatlarni tanlashi mumkin. o'qish. Hozirgi kunda o'qituvchilar ana shu maqsadlarni ko'zlab, multimedia va gipermedia shaklida CD va DVD disklarda, Internetdagi veb-saytlarda yaratilgan mualliflik pedagogik dasturiy vositalarini yaratmoqdalar.
Oliy o'quv yurtidan keyingi ta'lim IT-ni joriy etishga ham qaratilgan: aspirantlar va talabalarning ko'plab ilmiy yo'nalishlari bo'yicha o'quv dasturlarida ilmiy texnologiyalarni o'rganish va ilmiy va kasbiy faoliyatda qo'llash bilan bog'liq fanlar mavjud. Orel Davlat San'at va Madaniyat Institutida aspirantlar va barcha mutaxassisliklarning abiturientlari aspiranturaning birinchi yilida "Fan va ta'limda axborot texnologiyalari" fanini o'rganmoqdalar. Ushbu kursning maqsadi ilmiy-tadqiqot faoliyatida zamonaviy axborot texnologiyalarini qo'llashning asosiy usullari va vositalarini o'zlashtirish, yangi tajribali olimning ilmiy tajribada kompyuter texnologiyalari sohasidagi bilimlari darajasini oshirish, aspirantga o'z tadqiqotida, maqola, tezis tayyorlashda yordam berish. , hisobotlar va tezislar.
Talabalarning kompyuter tayyorgarligi darajasini oshirish, fan va ta'limda yangi axborot texnologiyalaridan foydalanish, mualliflik pedagogik dasturlari turlarini ko'paytirish va turlarini kengaytirish mamlakatimizda o'rta maxsus, oliy va oliy o'quv yurtidan keyingi ta'limni takomillashtirishning asosiy yo'nalishlaridan biri hisoblanadi.
Matematika o’qitishda kompyuterlarni qulayligini yana bir yo’nalishi ayrim o’quv holatlarini modellashtirishdir. Modellastirilgan dasturlardan foydalanishning maqsadi, o’qitishning boshqa usullari qo’llanganda tasavvur qilish, ko’z oldiga keltirilishi qiyin bo’lgan materiallarni tushunarli bo’lishini ta`minlashdan iborat. Modellashtirish yordamida o’quvchilarga ma`lumotlarni grafik rejimda kompyuter multimediasi ko’rinishida taqdim qilish mumkin. Shu boisdan ular matematikani chuqur o’rganish va o’quv jarayonida sezilarli darajada mustaqillik namoyon etishga moyil bo’ladilar.
Ko’p holatlarda vujudga keladigan matematik muammoni tez va berilgan aniqlikda hal etish uchun professional matematikdan o’z kasbi bilan bir vaqtda ma`lum bir algoritmik til va dasturlashni bilishi talab qilinadi. Shu maqsadda XX asrning 90-yillarida matematiklar uchun ancha qulayliklarga ega bo’lgan matematik sistemalar yaratilgan. Bu maxsus sistemalar yordamida turli sonli va analitik matematik hisoblarni, oddiy arifmetik hisoblashlardan boshlab, to xususiy hosilali differensial tenglamalarni yechishdan tashqari grafiklarni yasashni ham amalga oshirish mumkin.
Axborotlarni ifodalash va uzatishga bo’lgan ehtiyoj so’z, yozuv, tasviriy san’atda, kitob chop etish, pochta aloqasi, telegraf, telefon, radio, oynai jahon va ishlab chiqarishning boshqa jabhalarini boshqarishning barchasi kompyuter texnologiyalari yordamida osongina hal qilinmoqda.
Buning siri shundaki, axborotning katta qismi, shu paytgacha asosan, qog`ozlarda, magnit tasmalarida, ya’ni EHM dan tashqarida saqlanmasdan, matn, chizmalar, sur’atlar, tovushlarning barchasini axborot shaklida EHM larda saqlash, qayta ishlash va uzatish usullarini ishlab chiqilganligidadir.
Kompyuter texnologiyasida matnlar, tasvirlar, ovozlar, shakllar va shunga o’xshash boshqa ishlarni amalga oshirish imkoniyatlari maxsus dasturlash yordamida juda yengil va tezkorlik bilan hal etilmoqda. Shuning uchun matematika, fizika, ximiya, biologiya va boshqa fanlarni o’qitishda kompyuter texnologiyasidan foydalanish ijobiy natijalarni olib kelmoqda.
Haqiqatdan o’qituvchi Windows operatsion tizimi bilan ishlatiladigan Word matn muharriri, Power Point, Internet, Excel va boshqa maxsus amaliy dasturlar, Multimedia vositalari yordamida yengilgina o’z darsini kompyuter texnologiyasidan foydalanib tashkil etishi mumkin.
Buning natijasida o’quvchilarda fanga bo’lgan qiziqish ortadi, o’tilgan mavzuni tushinish, kerakli tushunchani anglash va o’zlashtirish jarayoni tez kechadi.
Elektron jadvallar asosan iqtisodiy masalalarni yechishga mo’ljallangan bo’lsada. Uning tarkibiga kiruvchi vositalar boshqa sohaga tegishli masalalarni yechishga ham, masalan, formulalar bo’yicha hisoblash ishlarini olib borish, grafik va diagrammalar qurishga katta yordam beradi.
Elektron jadval yordamida berilgan algoritm asosida masalalarni hal etish, jadvaldagi qiymatlar bo’yicha turli shakllar yasash va bosmaga chiqarish ishlarini bajarish mumkin.
Exceldagi avtomatik to’ldirish imkoniyatidan foydalanib sonli qiymatlarni va matn elementlarini kiritishni osonlashtirish mumkin. Bu imkoniyat ayniqsa funksiya qiymatlarini jadvallashtirishda katta yordam beradi.
Funksiya qiymatlarini ma’lum qadam bilan hisoblash matematikaning juda ko’p bo’limlarida uchraydi. Ayni shu imkoniyatlardan foydalanib matematika fakultetidagi talabalar funksiyalarning grafiklarini hosil qilishlari va shu tariqa ayrim murakkabroq funksiyalarning xossalarini ekranda aniq ko’rishlari mumkin.
Excel dagi funksiya ustasi funksiya va uning argumentlarini yarim avtomatik tartibda kiritishga yordam beradi. Funksiyalar ustasini qo’llash funksiyaning yozilishi va uning hamma argumentlarini sintaktik to’g`ri tartibda kiritilishini ta’minlaydi. Bu esa o’z navbatida talabalarning funksiyalarning xossalarini qiynalmay va tezda o’rganishlariga juda katta yordam beradi.
Ma’lumotlarni diagrammalar shaklida namoyish etish, bajarilayotgan ishni tez tushunishga va uni tez hal etishga yordam beradi. Jumladan, diagrammalar juda katta hajmdagi sonlarni ko’rgazmali tasvirlash va ular orasidagi aloqadorlikni aniqlashda juda foydalidir.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

1. «O’zbekistan Respublikasini yanada riyojlantirish bo’yicha xarakatlar strategiyasi to’grisida»gi F-4947-sonli Farmoni.
2. O’zbekistan Respublikasi prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga Murojaatnomasi. Toshkent oqshomi. 2020 yil, 25 yanvar. № 13 (14064).
3. Mirziyoyev SH.M. Tanqidiy taxlil, qilish tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik - xar bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak. -T.: O’zbekiston, 2017
4. S.S.G'ulomov va boshqalar. Axborot tizimlari va texnologivalari: Oliy o'quv yurti talabalari uchun darslik / Akademik S.S. G'ulomovning unuimiy tahriri ostida. - Т., «Sharq», 2000.
5. The pedagogy of Ihe Massive Oen Online Course: the UK view. Sian Bayne and Jen Ross, the University of Edinburgh. The Higher Education A cad emy .2013.
6. www.lex.uz.
7. www.ziyonet.uz