Imo ishora tilida bir ma’noli va ko’p ma’noli so’zlar
Qo’shimcha (hissiy va uslubiy) ma’no so’zni ko’p ma’noli qila olmaydi. Chunki u o’zi alohida tushunchani ifodalamaydi, balki tushunchaga qo’shimcha ma’no orttiradi. Ko’p ma’nolilikka birinchi anglatgan tushuncha va tasavvurdan tashqari boshqasini anglatish asos qilib olinadi. Ko’p ma’nolilikka birinchi anglatgan tushuncha va tasavvurdan tashqari boshqasini anglatish asos qilib olinadi.
Qo’shimcha (hissiy va uslubiy) ma’no so’zni ko’p ma’noli qila olmaydi. Chunki u o’zi alohida tushunchani ifodalamaydi, balki tushunchaga qo’shimcha ma’no orttiradi. Ko’p ma’nolilikka birinchi anglatgan tushuncha va tasavvurdan tashqari boshqasini anglatish asos qilib olinadi. Ko’p ma’nolilikka birinchi anglatgan tushuncha va tasavvurdan tashqari boshqasini anglatish asos qilib olinadi.
Ko’p ma’noli so’z qancha ma’noni bildirmasin, baribir o’sha predmet, hodisa, harakat, orasida aloqa umumiy belgi mavjud bo’lishi shart. Masalan: bel so’zi uch predmetni anglatadi, ammo ular orasidagi oxshashlikka asoslangan umumiy (“o’rta qism”) belgisi mavjudligi bir-biri bilan bog’lanib turadi.
Ko’p ma’noli so’z qancha ma’noni bildirmasin, baribir o’sha predmet, hodisa, harakat, orasida aloqa umumiy belgi mavjud bo’lishi shart. Masalan: bel so’zi uch predmetni anglatadi, ammo ular orasidagi oxshashlikka asoslangan umumiy (“o’rta qism”) belgisi mavjudligi bir-biri bilan bog’lanib turadi.
Ko’p ma’noli so’zda ma’no qancha bo’lsa ham,u bir so’z hisoblanaveradi. Ko’chma ma’no nutq tarkibida boshqa so’z bilan bog’langanda nomoyon bo’lad, so’z nutq tarkibida chiqarilganda o’z ma’nosi qoladi. Masalan: tosh so’zi nutq qurshovidan ajratib olinsa, suv ta’sir qilmaydigan qattiq yoki mo’rt holdagi tabiy jins” ma’nosini anglatadi.
So’z ma’nosi taraqqiyoti. Tildagi har qanday so’z paydo bo’lgan paytda bir ma’noni, keyinchalik esa ko’p ma’noni anglatgan ma’nosini ham bildiradi. Bunday holni hozirgi o’zbek tilidagi burchak, kecha,yutuq, bo’shlang’ich kabi, qator so’zda ham ko’rish mumkin.
So’z ma’nosi taraqqiyoti. Tildagi har qanday so’z paydo bo’lgan paytda bir ma’noni, keyinchalik esa ko’p ma’noni anglatgan ma’nosini ham bildiradi. Bunday holni hozirgi o’zbek tilidagi burchak, kecha,yutuq, bo’shlang’ich kabi, qator so’zda ham ko’rish mumkin.
Shuningdek, qarindoshlik bildiruvchi ota,ona,xola, amaki kabi so’zning keng ma’noda hurmat ifodalovchi sifatida qo’llanishi ham ma’no kengayishiga misol bo’ladi.
