SiNDİRİm sistemi hastaliklari

Semptomlar: Hastalıkta prepatent devre 8-21 gün sürer. Klinik belirtilerin şiddeti, alınan oocyst miktarı ve etkenin virulansına ile barsak epitellerinde meydana gelen yıkımlanma bağlı olarak değişmektedir. Hastalık, önceleri 3 ila 5 gün devam eden sulu kıvamda ve muhatlı olan bir ishalle başlar ve hızla hemorajik şekle dönüşür. Mikro- ve makro gametlerin lamina propriyada yaptığı hasarlara bağlı olarak kanamalar meydana gelir. Hayvanlarda ortaya çıkan kanlı ishale bağlı olarak, beden ısısında düşme, genel durumun hızla bozulduğu, ilerleyen vakalarda dehidrasyon ve eksikozis, canlı ağırlık kayıpları, anemi, sık sık ıkınma ve sırtta kambur duruş gözlenir. Sekonder enfeksiyonlar genel durumun daha da bozulmasına neden olur. Hastaların kuyruk ve perineal bölgeleri, kanlı dışkı ile bulaşıktır. Dışkı tamamen kan görünümünde olabilir. Şiddetli vakalarda sıklıkla pnömoni ve malnutrisyona bağlı ölümlere rastlanılabilir. Şiddetli vakalarda ayrıca, hiperestezi, nistagmus, strabismus, konvülsiyonlar ile birlikte hastaların yaklaşık 1/3’ün öldüğü ve hastalığı atlatanlarda gelişme geriliği gözlenir.

Teşhis: Hastalığın ilk iki gününde dışkıdaki oocyst sayısı en yüksek düzeydedir. Şüpheli durumlarda ve kesin tanı için dışkıda oocyst varlığı, en iyi flotasyon yöntemiyle belirlenir. Otopside, kataral, difteroik-nekrotik enteritis ve kanlı ve muhatlı barsak içeriği gözlenir. İnce ve kalın barsaklarda hemoraji, barsak mukozalarının kalınlaştığı, barsak epitellerinde dökülme ve villusların atrofik olduğu dikkati çeker. Ayrıca bölgesel lenf yumruları büyümüştür.

Prognoz: Hastalığın ağır genel durum bozukluğuna neden olmasından dolayı hemen etkili yöntemlerle tedavi edilmesi gereklidir. Yaşlı hayvanlarda immunitenin gelişmesi, hastalığın ortaya çıkmasını engellemektedir.

Tedavi: Koksidiozisin tedavisinde, Amprolium bileşikleri terapötik amaçla 10-50 mg/kg dozda, 5-10 gün süreyle, profilaktif olarak 5 mg/kg dozda, 21 gün süreyle kullanılır. Lasalocid-Na 3 mg/kg birkaç hafta, Meticlorprindol 10 mg/kg dozda, 6 hafta süreyle, Salinomycin-Na 2 mg/kg dozda, 3 hafta süreyle, kullanılması uygundur. Birkaç günlük Sulfonamid uygulanması da önerilebilir. Bu amaçla; Sulfaquinexalin 8-70 mg/kg/gün dozunda, Sulfamezhatin 220 mg/kg dozunda 3-5 gün, Furazolidon 0.5-1 gr, günde iki kez su ile, Toltrazuril 10 mg/kg ve ionofor grubu antibiyotik olan Monensin 1 mg/kg dozda 10 gün süreyle kullanılması etkilidir. Dehidrasyona bağlı hayvanlarda gelişen sıvı kayıpları oral, sc veya iv yolla sıvı-elektrolitlerin verilmesi ile karşılanmalıdır. Kanamaları engellemek için Transaminaz ve vitamin-K antikoagulantlar enjekte edilmelidir. Barsak epitellerinde rejenerasyonu hızlandırmak için vitamin-A uygulanması faydalı olur.

Korunma: Hastalıkla ilgili ilk klinik bulguların ortaya çıktığı anda hemen tedavisi edilmesi için, buzağıların ahırda grup olarak tutulmaya başlanmasından itibaren sürekli gözlenmelidir. İlk semptomların ortaya çıkmasını takiben ahırın hemen dezenfekte edilmesi gereklidir. Hastalığın önlenmesinde bazı profilaktif tedbirlerin alınması zorunludur. Bunlar;

- Yeni doğanlar ayrı bokslara alınmalı ve bokslar mutlaka dezenfekte (kireç vb.) edilmelidir.

- Buzağılı sağım yerine süni emzirme yöntemi kullanılmalı,

- Su ve süt kovalarının dışkı ile kontaminasyonu önlenmeli,

- Yeni doğanlar ayrı bokslarda en az iki hafta süreyle tutulmalı,

- Altlıklar en geç 5 günde bir tamamen temizlenmeli ve temiz altlık lar kullanılmalı,

- Buzağı ahırları iyice havalandırılmalı ve rutubet oranı en az seviye indirilmeli,

- Bütün bu koruyucu tedbirler yetersiz kalınca, Amprolium bileşikleri profilaktif olarak 5 mg/kg dozda, 21 gün süreyle oral, Lasalocid-Na 1 mg/kg, Monensin 100-360 mg/buzağı dozda Sulfaquinexalin 2.72 mg/kg dozda 5 gün, gibi ilaçlar kullanılabilir.