SiNDİRİm sistemi hastaliklari

Diyarenin sonuçları

Sıvı kaybı
Plazma volümünde azalma
Arteriyel kan basıncında düşme

Böbrek fonksiyonlarında azalma Dokulardaki kan dolaşımında azalma

H⁺ iyonlarının atılımında azalma Anaerobik metabolizmada artış

Asidoz

İntrasellüler K⁺ iyonları ile H⁺ iyonlarının değişimi

Hiperkalemi

AV-blok, ritim bozuklukları ve asistol’e bağlı ölüm

Diyarelerde diagnostik yaklaşımlar

1. Anamnez

Beslenmenin türü, ani yem değişiklikleri, çevre ve barınma şartları, paraziter aşı durumları,

beslenme davranışları, daha önceki tedavi ve alınan tedbirler, klinik semptomların gelişimi ve

süresi ile ilgili sorularla hastalığın geçmişi hakkında bilgi alınır.

2. Diyarenin anatomik oluşum yerine göre sınıflandırılması ve semptomları

Semptom İnce barsak Kalın barsak

İştah Artış: Sindirim bozukluğu -

Azalma: Emilim bozukluğu -

Beslenmenin engellenmesi Alerji, sindirim ve emilim -

Karşı reaksiyon bozukluğu durumlarında ishalin

azalması

Kilo kaybı Hafif (+) veya şiddetli (+++) - veya +

Defekasyon sayısı Normal veya sık Sık

(2-4 kez/ gün) (>4 kez/gün)

Dışkı miktarı Artış Azalış

Dışkı kıvamı Sulu veya çok sulu Macun kıvamı

Dışkıda kan Melena Taze kan

Mukus - +

Tenesmus - +

Kusma + +/-

Kabızlık + -

Barsak sesleri + -

Dışkıda yağ Genelde yüksek -

Sindirilmemiş gıda + -

3. Genel muayenede dikkat edilmesi gereken hususlar

Vücut ısısı, mukozalar, dolaşım sistemi, ascites, dehidrasyon, kilo kaybı ve palpe edilen iç organların durumlarının muayenesi gerekmektedir.

4. Şiddetli akut diyarelerde temel laboratuar analizleri

1. Hematokrit ve differinsiyal kan muayeneleri

Eosinofili: Parazit invazyonları ve gastroenteritis durumlarında görülür.

Neutropeni: Parvovirüs, HCC gibi viral enfeksiyonların ilk dönemlerinde görülür.

2. Total protein değerleri: Özellikle protein kayıplı enteropatilerde hipoproteinemi görülür.

3. Elektrolit dengede kaymalar: Özellikle Na, Cl, K, P, Ca, Mg iyonların kaybı söz konusudur.

4. Karaciğer ve pankreasın durumu: Bilirubin, GPT, AP, GGT, AST, GLDH, kolesterol, glikoz, amilaz ve lipaz düzeyleri ile ortaya konulabilir.

5. Özel muayeneler

1. Kontrast madde ile röntgen muayeneleri,

2. Virolojik ve bakteriyolojik yoklamalar,

3. Endoskopik muayene ve biyopsi.

Tedavi: Şiddetli klinik semptom göstermeyen akut diyarelerde öncelikle olarak;

- 24 ila 48 saat gıda verilmemeli,

- Birkaç saat su ve sıvı gıdalar verilmemeli,

- Hasta sakin bir ortama alınmalı,

- Kanatlı eti, pirinç veya patates verilmesi gibi bazı gıdasal tedbirler alınmalı,

- Gıdalar küçük porsiyonlar şeklinde verilmeli,

- İçme suyu ile oral elektrolitler verilmelidir.

Diyarede sıvı sağaltımı: Sıvı kayıplarına bağlı olarak şekillenen dehidrasyonun derecesine göre 50-150 ml/kg/gün, ishal kusma ile birlikte seyrediyorsa bu rakam 200 ml/kg/gün hesabıyla sıvılar verilebilir. Diyarede intravenöz olarak verilebilecek solüsyonlar:

1. Elektrolit çözeltiler: Ringer-Laktat, 1/3 oranında sıvı elektrolit+% 5’lik Dekstroz,

2. Plazma takviye çözeltileri: Dextran (15-20 ml/kg/gün),

3. Denge elektrolit çözeltileri: NaHCO₃ veya HCO₃ (mmol): Cax0.3xölçülen baz açığı (-BE)

Potasyum: en fazla 3-5 mmol/kg/gün dozda verilebilir.