SİNİR SİSTEMİ
(GİRİŞ)
Prof.Dr.E.Savaş HATİPOĞLU
UYARILAR
(Kimyasal,Fiziksel , görsel veya işitsel)
ALMA
(Reseptörler)
İLETME
DEĞERLENDİRME
YANIT VERME
(Effektör organlar)
SİNİR SİSTEMİ
ETKİLEDİĞİ ORGAN GRUPLARINA GÖRE
1- Somatik Sinir Sistemi
2- Autonom Sinir Sistemi
A) Simpatik Sinirler
B) Parasimpatik Sinirler
MORFOLOJİK YERLEŞİM YERİNE GÖRE
1-Merkezi Sinir Sistemi
A)ENCEPHALAON (Beyin)
B) MEDULLA SPİNALİS (OMURİLİK)
2-Periferik Sinir Sistemi
Cranial sinirler,spinal sinirler,sinir ağları.ganglionlar
SİNİR SİSTEMİNİN YAPISI
SİNİR DOKU : 1- NEURON (Sinir Hücresi)
2-NEUROGLİA
(Destek Hücresi)
1- NEURON (Sinir Hücresi): Üç ana kısımdan
oluşur ;
A) Corpus neurale
Nucleus ve Perikaryon
B) Dendrit
C) Axon :
Myelin ve Schwann zarı
TİPİK BİR NEURONUN BÖLÜMLERİ
Neuronlar hücre gövdelerinden
çıkan uzantılarının sayısına göre 3
tiptirler.
1- NEURONUM
UNİPOLARE
(Otonom Sisteme ait ganglionlarda
bulunurlar)
2- NEURONUM
BİPOLARE
(Retina,regio olfactoria,ganglion
cochleare ve vestibulare de
bulunurlar)
3- NEURONUM
MULTIPOLARE
(Merkezi Sinir Sistemi neuronları)
Neuronlar yaptıkları fonksiyonlara
göre de 3 tipe ayrılırlar:
1- MOTOR NEURONLAR (Efferent)
A)Somatik motor Neuronlar
İskelet kasları
B)Visceral motor neuronlar
içorgan,bezler damarlar
2-DUYUSAL NEURONLAR (Afferent)
A)Somatik duyu nöronları
ağrı,ısı,basınç,dokunma
B)Visceral duyu nöronları
içorgan,damar,bezler.
C)Özel Duyu nöronları
görme,tat,işitme,koku
3-ARA NEURONLAR (İNTERNEURON)
A)Golgi Tip I B) Golgi Tip II
SYNAPSİS
Bir nöronun başka bir nöronun hücre gövdesi veya uzantıları
ile kurduğu bağlantıya
SYNAPSİS
adı verilir. Sinapslar
aracılığı ile bir nöron aldığı uyarıyı diğer bir nörona
iletebilmektedir. Sinapsı oluşturan nöronlardan uyarıyı ileten
nörona
Presinaptik nöron
, uyarıyı alan nörona da
Postsinaptik nöron
denilmektedir. İki nöron arasında Sinaps
aralığı denilen bir aralık bulunur. Sinapslarda uyarı iletimi
nörotransmitter
adı verilen maddelerin sinaps aralığına
salınarak postsinaptik nöronun membranın uyarılması ile
gerçekleşir.
Sinapslar çeşitlidir. Bir nöronun aksonunun başka bir nöronun
dendriti ile yaptığı sinapsa
aksodenritik sinaps
, hücre gövdesi
ile yaptığı sinapsa
aksosomatik sinaps
denir. Merkezi sinir
sistemi nöronları arasında seyrekte olsa iki nöronun aksonları
arasında görülebilen sinapslara da
aksoaksonik sinaps
adı
verilmektedir.
2- NEUROGLİA
Glia hücreleri iki bölümde incelenir:
1- GLİOCYTUS CENTRALİS
a) Ependymocytus :
Ventriküller ve canalis centralisin iç yüzünü döşer
b) Astrocytus :
Kan beyin bariyeri oluşturup,nöronların beslenmesini sağlar
ve MSS dıştan saran tabakayı oluştururlar
c) Oligodentrocytus :
MSS aksonlarına myelin kılıfı oluştururlar
d) Mikroglia :
Fagositoz yaparlar
2- GLİOCYTUS PERİPHERİCUS
a)Satellite hücreler
ganglion nöronlarına destek olurlar
b) Schwann hücreleri
periferik sinirlere myelin oluştururlar
c) Gliocytus terminalis
özel duyusal ve motor aksonların terminal
uçlarında bulunurlar
SİNİR SİSTEMİNİN BÖLÜMLERİ
1-MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ
Telencephalon
Diencephalon
Mesencephalon
Rhombencephalon
pons , cerebellum
Medulla oblongata
Medulla spinalis
2-PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ
a-NERVİ CRANİALES
1- Nn.olfactorius 7- N.facialis
2- N.opticus 8- N.vestibulocochlearis
3- N.oculomotorius 9- N.glossopharyngeus
4- N.trochlearis 10- N.vagus
5- N.trigeminus 11- N.accessorius
6- N.abducens 12-N.hypoglossus
b- NERVİ SPİNALES
1-Nervi spinales cervicales 8 çift
2-Nervi spinales thoracales
12 çift
3-Nervi spinales lumbales
5 çift
4-Nervi spinales sacrales
5 çift
5-Nervi spinales cocygeus 1 çift TOPLAM 31 çift
PSS sinir lifleri taşıdıkları fonksiyonel özelliklere
göre 7 grupta incelenir
1- Genel Somatik afferent lifler (GSA)
: Deri, iskelet, kas,
eklem ve bağ dokusundan aldıkları duyuları MSS’ ne
iletirler.
2-Genel Visceral afferent lifler (GVA)
:
İç organlarımızdan
aldıkları duyuları MSS’ne iletirler.
3-Özel Somatik afferent lifler (ÖSA)
:
Görme, işitme ve denge
duyusunu taşıyan liflerdir.
4-Özel Visceral afferent lifler (ÖVA)
:
Koku ve tat duyusunu
taşıyan liflerdir.
5- Genel Somatik efferent lifler (GSE)
: MSS’den aldıkları
uyarıları istemli çalışan iskelet kaslarına ileten liflerdir.
6- Genel Visceral efferent lifler (GVE) :
MSS’ dan
aldıkları uyarıları kalp, düz kaslara ve bezlere ileten liflerdir.
7- Özel Visceral efferent lifler (ÖVE) :
Pharynx ve larynx
kasları ile mimik kaslar, çiğneme kasları ve orta kulakta
bulunan kasları innerve eden liflerdir.
Dostları ilə paylaş: | 
