Sinofobiyanın səbəbi nədir?

Sinofobiya itlərin həddindən artıq qorxusuna aiddir. Bir çox insan hırlayan və ya dilini göstərən itin yanında özünü narahat hiss edir. Lakin kinofobiya olan insanlar davranışlarından və mühitindən asılı olmayaraq bütün itlərdən qorxurlar.
Bəziləri yalnız böyük və ya xüsusilə qorxulu görünüşlü cinslər kimi müəyyən növ itlərdən qorxsalar da, digər itlərin yanında sakit qala bilərlər. Hörümçək və ilan fobiyasından sonra sinofobiya ən çox yayılmış heyvan fobiyalarından biridir. Semptomlar arasında itlərin olduğu yerlərə gedə bilməmək, itin yanında olduqda həddindən artıq qorxu davranışı göstərmək və ya itlər üçün şişirdilmiş tədbirlər görmək ola bilər.
Sinofobiyanın səbəbi nədir?
Sinofobiyası olan bir çox insan uşaqlıqdan itlərlə travmatik təcrübə keçirmişdir. Bəziləri dişləyib, bəziləri isə itin özləri və ya ailə üzvlərinin hücumuna məruz qalıb. Bu fobiya adətən erkən uşaqlıqda başlayır və valideynlərin qorxuları ilə formalaşa bilər. Valideynin itdən qorxması və ya uşağı daim itlərlə qorxutması da bu fobiyanın yaranmasına səbəb olur. Bəzi hallarda bu fobiyanın nə üçün inkişaf etdiyi tam başa düşülmür.

Akrofobiya yunan mənşəli söz olub, “akron” və “fobos” sözlərinin birləşməsindən yaranmışdır; yüksəklik qorxusu mənasını verir. Bu qorxunu yaşayan insanlar yüksək yerlərə qalxdıqda çaxnaşma, narahatlıq, sürətli ürək döyüntüsü, əl titrəməsi, tərləmə, ağlama və başgicəllənmə kimi simptomlar yaşayırlar. Fobiyanın bu növü tez-tez uçmaq qorxusu (aerofobiya) ilə qarışdırılır. Bu qorxunu yaşayan zaman insan əsasən tarazlıq duyğusuna etibar etmir və həmin situasiyada tutunacaq yer axtarır. Təbii ki, yüksək yerlərdə narahatlıq hiss etmək qeyri-adi bir hadisə deyil. Məsələn, bir göydələnin yuxarı mərtəbəsindən aşağı baxarkən başgicəllənmə və əsəbilik hiss edə bilərsiniz. Ancaq bu hisslər çaxnaşmaya səbəb ola bilməz. Akrofobiya isə, olduqca güclü təsirlərə malikdir. Bu halda siz hətta bir körpüdən keçərkən yaxud bir dağ və ya hansına yüksəkliyin fotoşəklini görmək barədə düşünərkən yüksək qorxu hissi keçirə bilərsiniz.

Aerofobiyanı uçuş qorxusu və ya uçan bir şeyin içində olmaqdan qorxmaq kimi izah edə bilərik. Digər adı aviofobiya olan bu qorxu növü, əsasən vertolyot və təyyarənin içərisində olan zaman baş verir. Hətta bəzi hallarda uçuş günü yaxınlaşdıqda yaxud təyyarənin içərisində və xaricində olmağından asılı olmayaraq, mövzu müzakirə olunduqda insanlarda simptomlar görülür. Bu fobiya müşahidə olunan insanlar əsasən təyyarənin özündən deyil, uçuş zamanı yaşana biləcək fəlakətlərdən qorxurlar. Düşünürlər ki, qapalı məkanda, səmada hər an hər şey baş verə bilər: təyyarə qəzaya uğraya bilər və bu zaman yaşanacaq hər hansı bir təhlükədə köməyə heçkim gəlməyəcək, fəlakətin qarşısını almaq qeyri-mümkün olacaq və s.
Entomofobiya (həmçinin insektofobiya kimi tanınır) bir və ya bir neçə həşərat növünə qarşı həddindən artıq və ya qeyri-real qorxu ilə xarakterizə olunan bir fobiyadır. DSM-5 tərəfindən fobiya kimi təsnif edilir. Daha spesifik vəziyyətlərə apifobiya (arılardan qorxma) və mirmekofobiya (qarışqalardan qorxma) daxildir. Bir kitab ABŞ əhalisinin 6%-nin bu fobiyaya sahib olduğunu iddia edir.
Entomofobiya, insanın həşərat və ya həşəratlarla travmatik təcrübəsindən sonra inkişaf edə bilər. Erkən və ya gec yaşlarda inkişaf edə bilən bu fobiya heyvan fobiyaları arasında kifayət qədər yaygındır. Çox vaxt insan müəyyən bir həşərat növündən qorxur və bu qorxu davranış dəyişikliyinə səbəb olur: xəstə xüsusi həşərat növü ilə qarşılaşa biləcəyi vəziyyətlərdən qaçacaq. Koqnitiv davranış terapiyası effektiv həll yolu hesab olunur.