Şişli Etfal Hastanesi T›p Bülteni, Cilt: 44, Say›: 3, 2010

Tablo 1: Neonatal yoksunluk sendromu değerlendirme-

sinde modifiye Finnegan skorlama sistemi (6)*

---

Neonatal yoksunluk sendromu

126

Şişli Etfal Hastanesi T›p Bülteni, Cilt: 44, Say›: 3, 2010 / The Medical Bulletin of Şişli Etfal Hospital, Volume: 44, Number 3, 2010

olması nedeniyle literatürde tedaviye başlama sınırı

için farklı rakamlar bildirilmektedir (6). Ancak tüm

bu olumsuzluklara rağmen neonatal yoksunluk send-

romlarında ortak nokta, maddeler farklı da olsa orta-

ya çıkan bulguların çoğu kez spesifik olmamasıdır.

Klinik bulgular hipokalsemi, hipertiroidizm, hipog-

lisemi ve hipokalsemi klinik durumları ile benzerdir

(6).

 Klinik bulgular doğumu takiben ilk 48-72 saat içe-

risinde ortaya çıkar. Özellikle anne sütü ile beslenen

yenidoğanlarda bulguların ortaya çıkması birkaç gün

gecikebilir (7). Doğumdan önceki son 24 saat içinde

madde alınmışsa yoksunluk sendromu görülme ola-

sılığı artar (7). Konvülsiyon, tremor ve hiperirritabi-

lite en sık saptanan bulgulardır. Tremorlar ince ve

jitterness özelliğinde olabileceği gibi daha kaba ve

flapping tremor özelliğinde de olabilir. Ekstermiteler

sert,  hiperrefleksif  ve  fleksiyona  ve  ekstansiyona

dirençlidir. Yenidoğandaki nöbetlerden farklı olarak

yoksunluk krizi nöbetlerinde huzursuzlukla birlikte

istemdışı göz hareketleri, bakışın sabitleşmesi ve kol-

bacaklarda titreme olmaz. Bazı yenidoğanlarda kol

ve bacaklarda genellikle daha abartılı ve kaba hare-

ketler göze çarpar; kolların hareketi titremeden çok,

kanat çırpmayı andırır (8).

 Bebek çok öfkeli görünür, çoğu zaman oldukça

hareketli ve sıkıntılıdır. Uzun süre uyuyamaz, yüksek

ve tiz bir sesle ağlar. Emme içgüdüsü çok fazladır,

parmaklarını ve yumruğunu emmesinin önüne geçi-

lemez (4,6). Merkezi sinir sistemi bulgularını en sık

gastrointestinal sistem bulguları izler. Bunlardan en

önemlisi beslenme yetersizliğidir. Bebekte engelle-

nemeyen bir emme hareketi vardır. Ancak bebeğin

her öğünden sonra kusması, beslenme probleminin

habercisidir (9). Yenidoğanların %30-50’sinde ishal

ve buna bağlı olarak su kaybı ve kan elektrolit düzen-

sizlikleri görülür. Sindirim sistemine ait bu bulgular

5-6. günlerde merkezi sinir sistemi bozukluklarının

ardından ortaya çıkar. Bu bulgular yanında miyoklo-

nik jerkler, sık esneme, hapşırma, nazal tıkanıklık ve

akıntı, projektil kusma ve sulu dışkılama görülebilir

(7). Olgumuzda fizik muayenede tremor, artmış klo-

nus, taşipne, tiz sesli durdurulamayan ağlama, aşırı

emme isteği, beslenme sonrası kısa uyku süresi, aji-

tasyon, artmış tonus ve irritabilite gibi merkezi sinir

sistemi bulguları tespit edildi.

 Tanı için mekonyum incelmesi kullanılabilmekle

birlikte yenidoğan saç analizinin de kullanılabileceği

belirtilmekte ancak sonuçlar yanıltıcı olabileceğin-

den pratik uygulamada anamnez, klinik bulgular ve

skorlama sisteminin tanı ve tedaviye başlamak için

daha çok dikkate alınmaktadır (10). Ülkemizde gerek

saç gerekse mekonyumda eroin düzeyi rutin labora-

tuarlarda bakılamaması nedeniyle hastamızda bu iki

yöntem ile analiz yapılamadı. Konvülziyon, ishal,

uyku  ve  beslenme  düzenini  bozan  aşırı  hiperirri-

tabilite varlığında tedavi başlatılmalıdır. Tedavide

bebek  sakin,  ışıksız  ve  sessiz  bir  ortama  alınmalı

ve dış uyarılar minimuma indirilmelidir. Taktil uya-

rının  semptomları  azalttığı  gösterilememiştir  (9).

Tedavide birçok farmakolojik ajan kullanılabilmek-

tedir.  Amerikan  Pediatri  Akademisi  (APA)  opioid

yoksunluk sendromunda farmakolojik olarak dilüe

opium tentürü önermektedir (6). Ayrıca farklı yeni-

doğan  ünitelerinde  morfin  ve  metadon  tedavileri

de uygulanmaktadır (8). Metadon opioid yoksunluk

sendromunda seçilebilecek ilk seçenek ilaçlardan

biridir. Ancak yapılan çalışmalarda morfin tedavisi

ile karşılaştırıldığında klinik sonuç açısından farklılık

gösterilememiştir (11). Kullanılabilecek diğer ilaçlar

arasında benzodiazepinler, fenobarbital, klonidin ve

klorpromazin sayılabilir. Literatürde Naloksan teda-

visinin yenidoğanda hızlı detoksifikasyonu sağlayıcı

etkisi için veriler yetersizdir. Bu sebeple rutin tedavi-

de önerilmemektedir. Morfin bebeğimizde yoksunluk

durumunun çok şiddetli olmaması nedeniyle meta-

don, ülkemizde yenidoğan bebekler için uygun dozu

bulunmadığından kullanılmadı. Medikal tedavileri-

nin yanısıra yenidoğanın sakinleştirilmesi ve gerekli

çevre düzenleyici önlemlerin alınması da önemlidir.

Olgumuza modifiye Finnegan skorlaması uygulana-

rak toplam puan 10 olduğundan Fenobarbital teda-

visi 5 mg/kg’dan başlandı ve olgu sakin bir ortama

alınarak izlendi. Yaklaşık 24 saat içinde klinik ola-

rak yanıt alınan hasta stabil hale geldi. Üç günlük

izlem süresinde vital bulguları takip edilen hastada

bir sorun gelişmedi.

 Eroin kullanan annelerin yenidoğanlarında morta-

lite tek başına yoksunluk sendromu nedeniyle değil

daha çok prematürite, enfeksiyon veya ciddi perina-

tal asfiksi nedeniyle olmaktadır (7). Ayrıca gebenin

opioid  kullanımı  ile  ani  ölüm  sendromu  görülme

---

Şişli Etfal Hastanesi T›p Bülteni, Cilt: 44, Say›: 3, 2010 / The Medical Bulletin of Şişli Etfal Hospital, Volume: 44, Number 3, 2010

127

E. Can, A. Bülbül, S. Uslu, Ö. Güran, A. Nuhoğlu

sıklığının artışı küçük çalışmalarda bildirilmiştir. Bu

sebeple yapılan tedaviye ek olarak yenidoğanın sta-

bilizasyonunun sağlanması ve monitörizasyon gibi

ek uygulamaların yapılarak gereken önlemlerin alın-

ması önemlidir (8).

 Sonuç  olarak  yenidoğanda  yoksunluk  sempto-

mu bulguları nonspesifiktir. Ülkemizde sınırlı sayıda

çalışmada olgu sunumu olarak neonatal yoksunluk

sendromlu  bebeklerin  görüldüğü  bildirilmektedir

(12). Ülkemiz gibi gelişmekte olan ülkelerde madde

bağımlılığı olan gebe ile karşılaşma sıklığı giderek

artmaktadır. Bu nedenle sağlık çalışanlarının madde

bağımlılığı konusunda şüpheci davranmaları, klinik

bulguları olan bebeklere erken ve uygun destek teda-

visinin sağlanması, neonatal yoksunluk sendromu ile

ilişkili sorunları azaltacaktır.