Sistema blokınıń quramı



Yüklə 51,54 Kb.
səhifə1/2
tarix21.10.2019
ölçüsü51,54 Kb.
#29393
  1   2
Sistemali blok ha'm oni qurawshi qurilmalar

Sistema blokınıń quramı
Oziqlanish blokısistema platasıoperativ yad sxemalarıyadnıń basqa túrleriportlarkeńeytiw slotlari, shinalar.
Kompyuterdiń tiykarǵı korpusındaǵı apparat hám qurallardı etarlicha energiya menen támiyinleytuǵın úskene kompyuterninig energiya blokı bolıp tabıladı.
Onıń tiykarǵı waziypası aytilgan qurallardı energiya menen támiyinlewhawa almastırıw hám protsessor ishin sawıpıw bolıp tabıladı, sebebi kóplegen komponentler energiya blokı, protsessor hám vinchester úzliksiz jumıs waqtında qizib ketedi.
Eger isenimli hawa almastırıw támiyinlanmasakompyuter ishki bólimleri qizib ketiwi hám toqtap qalıwına sebep boladı.
Bunnan tısqarı kernewler tez-tez ózgeretuǵınúlken kernewli toklar ótetuǵın orınlarda energiya blokınıń isenimliligi úlken axamiyatga iye.
Kompyuter satıp alıwda energiya blokınıń quwatın anıqlap alınOl keminde 200-250 vatt bolıwı kerekbolmasa ol qosımsha qattı disk (vinchester), qosımsha platalarjańa kúshlilew protsessormultimedia qurallarını ornatıwda tok etmay qalıwına baslawshı boladı.
Personal kompyuterlerde tok deregi blokına ush tiykarǵı funktsiya júklengen:
- personal kompyuterdi elektr energiyası menen taminlash ;
ishki sistemalardı sawıpıw ;
ishki komponentlerdi qorǵaw.
Tok deregi blokın tiykarǵı máselesi personal kompyuterdi elektr energiyası menen taminlash bolıp tabıladı. Ol 220 V ózgeriwshi tokni 5 hám 12 V ózgermeytuǵın tokga aylantırıp beredi.
AQH hám basqa birpara mámleketlerde tarmaqta 120 V bolǵanlıǵı sebepli, 120 V ni 5 V yamasa 12 V ga aylantiriladi. 5 hám 12 V kernewler personal kompyuter apparatlarında paydalınadıKompyuterge ornatılǵan tok deregi blokı kompyuter sistema blokın sawıpishda za’ru’rli rol oynaydı sebebi blokdı vintelyatori kompyuterdi ishki hawasını sıpab tısqarıǵa chiqirishga móljelangan.
Xajjatda alıp qaralsa sistema blokında tok deregi korpusdı joqarı bóleginde jaylasqanEkenin aytıw kerek kompyuter sistema blokındaǵı apparatlardan ajralıp shıǵıp atırǵan ıssılıq joqarıǵa qaray kóterilediJoqarıdaǵı tok deregi blokındaǵı vintilyator sol ıssılıqdı tısqarıǵa uzatadı.
Personal kompyuter eger normadaǵı elekt kernewi bolmasa jumısqa tushmaydi. Sebebi tok deregi blokı energiya bermiydiEger oǵan normadan artıq kernew ulansa, odan iyis shıǵıpkúygenin ańlatadı. Ana plataol oraylıq protsessor, operativ yadvinchester, floppi-diskovod, ISA, PCI yamasa AGP interfeysine iye hár qıylı keńeyiw platalarıekew izbe-iz (COM1 hám COM2) hám bir parallel (LPT1) portlardı baylaw buwın esaplanadiBasqasha etip aytqandaana platada barlıq za’ru’rli komponentler jıynanǵan boladı. (Bıykarǵa «ona» plata deyilmaydi-de!)
Barlıq ámellerdi orınlawshı protsessor. Kompyuter islep shıǵıwshı maǵlıwmatlardı monıtorda hákis etiwshi signalǵa aylantırıp beretuǵın videokarta.Kompyuter islep shıǵıwshı dawıslardıń esittirilishinisonıń menen birgedawıslardı cifrlı formada kompakt-disklarǵa sapalı jazıwdı támiyinleytuǵın dawıs kartası.
Ámeliyat sistemasıprogrammalarqosımshalarmaǵlıwmatlar bazasıoyınlar hám basqalardı saqlaw jayı bolǵan Vinchester (qattı disklarǵa yig'uvchi). Operativ yadqa saqlawshı apparat (OZU, «operativka») den ayrıqsha bolıp esaplanıwazıq deregiden úzilgende vinchesterge jazılǵan maǵlıwmatlar óship ketpeydi.
Lazerli kompakt-disklardı oqıwǵa (jırlawǵamólsherlengen CD-ROM-diskovod (kompakt disklardı oqıw diskovodi). Kompakt-disklarda kompyuter programmaları hám oyınlarmuzıkalı dóretpelervideofilmlar hám basqalar jazılǵan bolıwı múmkin.
Ana platakeńeyiw platalarıvinchester, floppi-diskovod hám basqalardı elektr energiyası menen támiyinleytuǵın azıq blokı.
Sistema blokıtiykarınankorpustiykarǵı plata (ana plata yamasa sistema platası), protsessor, yad apparatları hám mikrosxemalar, quwat blokınan ibarat.
Tiykarǵı plata pútin tıykarǵa jıynalǵan elektron sxemalar bolıpoǵan birpara apparatlar informaciya almaslaw sistema magistrali - shinalar (sımlardıń oramlarıjárdeminde baylanısadı. Shinalar kompyuterdiń hámme apparatlarına parallel halda jalǵanadıKompyuter jumısında úsh qıylı shina xızmet kórsetediberilgenler (berilgen maǵlıwmatlar) shinasi, Tiykarǵı plata adresler shinasi, basqarıw shinasi. Tiykarǵı platada mikroprotsessor, yad apparatları hám mikrosxemalar, dawısvideo hám tarmaq plataları da jaylasadıOlar tiykarǵı platanıń arnawlı slot (kesindi) lariga jalǵanadı.
Diskyurituvchiprinterflash-yad sıyaqlı apparatlar portlar dep yuritiluvchi tiykarǵı platadaǵı arnawlı jaylarǵa jalǵanadıBul apparatlardı basqarıw ushın tiykarǵı platada kontrollerler dep atalıwshı elektron sxemalar ámeldegiPortlar parallel (LPT), izbe-iz (COM) jáne onıversal izbe-iz (USB) túrlerge bólinediIzbe-iz port protsessordan maǵlıwmatlardı báyitlerde aladı hám apparatlarǵa bıytlarda uzatadıparallel port bolsa báyitlerde alıp báyitlerde uzatadıÁdetdetıshqansha hám modem izbe-iz portlarǵaprinter parallel portǵa jalǵanadıJúdá kóp tiykarǵı platalarda tıshqansha hám klaviatura sheńbershe formasındaǵı PS/2 bo'lmaga jalǵanadıHázirgi kúnde universal izbe-iz portǵa tıshqanshaklaviatura hám basqa apparatlardı jalǵaw múmkinshiligi bar.
Ádetdetiykarǵı platanıń ajıralmaytuǵın bólegi sıpatında qaraladıǵan mudamǵı yad apparatı (DXQ, ing. ROM - Read Only Memory - tek oqıw ushın yad) mikrosxema kórinisinde islengen bolıpquwat deregine baylanıslı bolmaǵan halda maǵlıwmatlardı saqlaw ushın xızmet etediMudamǵı yad apparatıda kompyuterdiń kirgiziwshıǵarıw tiykarǵı sisteması (BIOS - Basic Input-Output System) haqqındaǵı mudamǵı informaciya saqlanadı.
Protsessorni mikroprotsessor yamasa CPU (yaǵnıy, Central Processing Unit - oraylıq protsessor) dep da atasadı. Protsessor arifmetik hám logikalıq ámellerdi atqaradıyad menen baylanısadı hám barlıq apparatlar  jumısın basqaradi.

Yüklə 51,54 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin