Sitologiya va
Yüklə 4,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Gastrulyatsiya.
|
maydalanish
deb ataladi. Maydalanish bosqichida hujayralar keyingi rivojlanish uchun to‘planib boradi (41- rasm). Maydalanish ko‘p hujayrali embrion – blastula hosil bo‘lishi bilan tugallanadi. Blastula sharsimon shaklga ega bo‘lib, uning devori bir qavat hujayralardan tashkil topgan. Blastula ichi suyuq- lik bilan to‘lgan bo‘ladi, bu bo‘shliq birlamchi tana bo‘shlig‘i – blastosel deb ataladi. Maydalanishda mitoz sikli juda tez o‘tadi, blastomerlar o‘s- maydi va ular hujayralarining soni ko‘paygan sari kichrayib boradi. har xil turlarda maydalanishning o‘ziga xos tomonlari kuzatiladi. Gastrulyatsiya. Blastula juda ko‘p hujayralardan tashkil to- padi (misol uchun, lansetnikda 3000 ta hujayra bo‘ladi), keyingi rivojlanish natijasida ikkinchi bosqich gastrula boshlanadi. Gas- trula bosqichida murtak ikki qavat bo‘lib qoladi. Murtakning tashqi qavati ektoderma, ichki qavati entoderma deyiladi. Gastrula hosil bo‘lishiga olib keladigan jarayonlar yig‘indisi gastrulyatsiya deb ata ladi. Lansetnikda gastrula blastula devorining ichkariga botib kirishi hisobiga hosil bo‘ladi, ayrim hayvonlarda – blastula devorini qat- qat bo‘lib joylashishi yo‘li bilan amalga oshadi (42- rasm). ko‘p hujayrali hayvonlarda (bo‘shliq ichlilardan tashqari) http:eduportal.uz 116 oRGANIZMLARNING INDIVIDuAL RIVoJLANIShI - oNToGeNeZ V Bo‘LIM uchinchi qavat mezoderma hosil bo‘ladi. Mezoderma ekto va en- todermaning o‘rtasida birlamchi tana bo‘shlig‘i – blastoselda joy- lashadi. Mezoderma qavatining hosil bo‘lishi bilan murtak uch qavatdan iborat bo‘ladi: ektoderma, entoderma va mezoderma murtak varaqlari hisoblanadi (43- rasm). umurtqali hayvonlarning hammasida bu varaqlar bir-biriga oxshaydi. Gastrulyatsiyaning mohiyati shundan iboratki, bu jarayon hu- jayralar to‘plamini aralashishi bilan xarakterlanadi. Bu bosqichda embrion hujayralari bo‘linmaydi, o‘smaydi. Lekin, bu bosqichda embrion hujayrasining dastlabki genetik axborotlaridan foydalana boshlanadi va dastlabki ixtisoslashish belgilari paydo bo‘ladi. Yüklə 4,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|