Siyasi. İDeolojiler

Liberteryanizm (Özgürlükçülük)
Bireyci görüş özellikle Amerika’da Henry David Thoreau (18 17 -1 86 2 ), Lysander Spooner 
(18 08 -1 88 7 ), Benjamin Tucker (1 8 5 4 -1 9 3 9 ) gibi özgürlükçü düşünürler tarafından geliştiril­
miştir. Thoreau’nun ruhsal hakikat ve öz güven arayışı onu, medenî hayattan kaçmaya yöneltmiştir 
ve Walden’da ([1 8 5 4 ] 1983) açıkladığı gibi birkaç yıl doğayla iç içe gerçek bir inziva hayatıştır. 
Thoreau, Jefferson’un (bkz. s. 62) “En iyi yönetim en az yönetendir” sloganını desteklemiş ve en 
önemli siyasî çalışması Civil Disobedience (Sivil İtaatsizlik [1849] 1983) bu sloganı kendi anarşist 
düşüncesine uyarlamıştır: “En iyi yönetim, hiç yönetmeyendir.” Thoreau’ya göre bireycilik, sivil 
itaatsizliğin kılavuzluğunda ilerler: Birey kendi vicdanına bağlı olmalı ve hükümetin kanunlarına, 
toplumun isteklerine kayıtsız kalarak sadece doğru bildiği şeyleri yapmalıdır. Thoreau’nun anar­
şizmi bireysel vicdanı politik sorumluluğun üzerinde tutar. Thoreau’nun bu anlayışı köleliği yay­
gınlaştırdığı ve diğer ülkelere karşı savaşmayı sürdürdüğüne inandığı Amerikan hükümetine itaat 
etmemesine sebep oldu.
Benjamin Tucker özerk bireylerin çatışma ve itaatsizlik olmaksızın bir arada nasıl yaşayabi­
leceklerini ve çalışabileceklerini dikkate alarak liberteryanizm (bkz. s. 101) düşüncesini daha da 
geliştirdi. Bireycilere göre bu sorunun iki çözümü vardır. İlki rasyonaliteyi vurgular ve çatışma veya 
anlaşmazlık durumunun sağduyulu bir tartışmayla çözülebileceğini önerir. Bu düşünce hakikatin 
her zaman yanlışları ortadan kaldıracağına inanan Godwin (bkz. s. 196) tarafından kabul edilen 
bir durumdur. İkinci çözüm, özgür bireylerin bağımsız hareketlerini diğer bireylerle uyumlu hâle 
getirecek çeşitli mekanizmalar bulmaktır.
Josiah Warren ve Benjamin Tucker gibi aşırı bireyciler çatışma olmaksızın bir arada yaşaya­
bilmenin piyasa mübadele sistemiyle gerçekleştirilebileceğine inanırlar. Warren, bireylerin kendi 
ürettikleri mallar üzerinde mülkiyet hakları olduğunu ama aynı zamanda ekonom ik mantık ge­

---

reği emeğin paylaşılmasının avantajından yararlanabilmek için diğer insanlarla birlikte çalışmak 
zorunda kaldığını belirtir. Bunun bir insanın emeğinin yine emek şeklinde karşılanacağı “zaman 
mağazaları” kurarak “emekle emeğin” değiş tokuş edildiği bir sistemle gerçekleştirilebileceğini 
önermiştir. Richard C obden (1 8 0 4 -1 8 6 5 ) ve John Bright’ın (1 8 1 1 -1 8 8 9 ) serbest ticaret ve ser­
best piyasa ilkelerine atıfta bulunan Tucker, “Anarşizmin Manchesterizmle uyumlu” olduğunu sa­
vunmuştur. 19. Yüzyıl’ın sonlarına gelince Amerika’daki bireyci anarşistler siyasî organizasyona 
gerek bırakmadan piyasanın “görünmez el”inin tüm sosyal etkileşimleri düzenleyebileceği fikrine 
ulaştılar.