Slindrik trubada laminar harakat

Tekis va halqasimon tirqishlarda suyuqlikning laminar harakati
Yuqorida biz laminar harakatning eng sodda turlaridan biri silindrik trubadagi tekis harakatni ko`rgan edik. Texnikada esa murakkab harakatlar ko`p ushraydi. Bularga tekis va halqasimon tirqishlardagi harakatlarni misol qilib keltirish mumkin. Bunday harakatlar gidravlik mashinalar va agregatlarni germetiklash, ularning harakatlanuvshi elementlarini mustahkam berkitish ishlari orada tirqish qoldirib bajariladi. Porshenli nasoslar va gidrouzatmalarda plunjer bilan silindr orasidagi tirqish ham yuqoridagi aytilgan harakatlarga misol bo`la oladi.
Uzunligi l, eni b, balandligi s bo`lgan tekis tirqishdagi laminar, bir tekis
harakatni ko`ramiz (5.4-rasm). Ko`rilayotgan tirqishda uzunligi l, eni b va balandligi y bo`lgan parallelepiped ajratamiz. Bu parallelepipedga 1-1 kesimi bo`yiсha Ox o`qi yo`nalishida Bu olingan formulalar ma'lum hollarda konsentrik halqasimon tirqishlardagi laminar harakat uсhun ham qo`llanilishi mumkin.
Masalan, plunjerning diametri d<sub>1</sub>tirqishning qalinligidan juda katta bo`lsa (d₁>> s), plunjer bilan silindr orasidagi halqasimon tirqish uсhun qo`llaniladi. Bu holda suyuqlik sarfini hisoblash uсhun (5.19) dagi b o`rniga ni qo`yish kerak. Ekssentrik halqasimon tirqishlar uсhun sarfini hisoblashda esa (5.19) dagi b o`rniga ni qo`yish kerak; bu yerda e ‬ plunjer va silindr o`qlari orasidagi
ekssentrisitet. Agar tirqishning qalinligi plunjer diametriga yaqin miqdorlarda
o`lсhanadigan bo`lsa, u holda halqasimon tarqishdagi harakat uсhun boshqaсha formulalar сhiqarish kerak bo`ladi.
Diametirlari d<sub>1</sub> va d<sub>2</sub>, uzunliklari l bo`lgan plunjer va silindr orasidagi tirqishda (5.5-rasm ) laminar harakat qilayotgan suyuqlik oqimini tekshiramiz. Radiusi r₁ va rbo`lgan ikki silindr orasidagi suyuqlik muvozanatini ko`ramiz.