So’ngi ilmiy tadqiqotlar nazariyasi 5-son respublika ilmiy-uslubiy jurnali

SO’NGI ILMIY TADQIQOTLAR NAZARIYASI 5-SON 
RESPUBLIKA ILMIY-USLUBIY JURNALI 13.12.2022 
16 
Yuqoridagi qiyosdan ma‟lum bo„ladiki, yosh adabiyotshunosning mazkur maqolasi 
parallel maqola xususiyatlariga javob bera oladi. Bundan tashqari parallel maqolaning 
xususiyatlaridan yana biri tanqidchining qo„yilgan muammoga izchil yondashuvi va o „z 
fikrini aniq va dalillar asosida ifodalab berishidir. Anvar Allamberganovning “O„zbek nasrida 
Abu Rayhon Beruniy obrazining yoritilishi” maqolasida ikki asar qiyosidan so„ng aniq va qisqa 
xulosa beriladi. Muallifning ta‟kidlashicha, “Jayhun ustida bulutlar” qissasi badiiylik bobida 
maromida bitilgan ixcham asar bo„lsa, “Dahoning tug„ilishi yoxud Abu Rayhon Beruniy 
qismati” asari ilmiylikka asoslangan holda alloma obrazini ochuvchi asar hisoblanadi. 
Maqolaning keyingi qismida muallif Odil Yoqubovning “Ko„hna dunyo” romani va 
Qurbon Muhammadrizoning “Omonat tuhfa”, “Sinov sahnasi” romanlarini o„zaro qiyoslash 
emas, alohida-alohida tahlil qilish yo„lidan boradi, romanlarda yozuvchilarning qay darajada 
Beruniy obrazini haqqoniy va badiiy bo„yoqlarda aks ettirishi, tarixiy voqelik va badiiy 
to„qimadan foydalanish mahoratini ko„rib chiqadi. Maqola so„ngida esa o„z umumiy 
xulosalarini bayon etadi. 
Xulosa qilib aytadigan bo„lsak, parallel maqolaning spetsifik xususiyatlari sifatida 
quyidagilarni ko„rsatish mumkin: 
–
ikki yoki undan ortiq asar yoxud ijodkor qiyoslanishi; 
–
adabiyotshunoslikning qiyosiy-tarixiy va qiyosiy- tipologik metodlaridan keng 
foydalanish; 
–
hajmning ixchamligi (parallel monografiya yoki dissertatsiyaga nisbatan); 
–
shakl va mazmunning mutanosibligi; 
–
ilmiy va publististik uslubning qorishiq holda kelishi; 
–
izchil tahlil, umumlashtirish asosida xulosa chiqarishning ustunligi; 
–
fikrlarning aniq va dalillar asosida ifodalanishi. 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO„YXATI: 
1.
Allamberganov A. Gullayotgan chechaklar. – Toshkent: “Adabiyot”, 2020. 
2.
Osim M. Jayhun ustida bulutlar. – Toshkent: G„afur G„ulom nomidagi adabiyot va 
san‟at nashriyoti, 1975. 
3.
Shermuhammedov P. Dahoning tug„ilishi yoxud Abu Rayhon Beruniy qismati. – 
Toshkent: “Voris nashriyoti”, 2009. 
4.
Yoqubov O. Ko„hna dunyo. – Toshkent: “Sharq”, 2018. 
5.
Muhammadrizo Q. Omonat tuhfa. – Toshkent: “Noshirlik yog„dusi”, 2017. 
6.
Егоров
Б
. 
О
мастерстве
литературной
критики
: 
жанры
, 
композиция
, 
стиль
. – 
Ленинград
: 
Сов
. 
Писатель
, 
Ленинградское
отд
-
ние
, 1980. 
7.
Комилов
Н
. 
Тафаккур
карвонлари
. – 
Тошкент
: “
Маънавият
”, 1999.