7.O.Kont ta’riflagan insoniyat taraqqiyoti rivojlanishining uchta bosqichlaridan biri.
2.Sotsiologiyaaning fan sifatida rivojlanishining ΙΙ- bosqichi.
8.G.Zimmel, M.Veberlar tomonidan ilgari surilgan nazariyalaridan biri.
3.O.Kont nuqtai nazariga ko’ra sosiologiya qanday mohiyatga ega.
9.Bir butun sotsial organizm bo’lgan ta’limot haqidagi nazariyani rivojlantirgan sosiologiyaning sohalaridan biri.
4.”Davlat evolyusiyasi sotsial ehtiyojlar natijasi hisoblanadi” deb ta’kidlagan olim.
10.G.Zimmel va M.Veberlar «Sotsiologiyaaning predmeti faqat ...........bo’lmog’i kerak», deb hisoblaydi.
5.O.Kont ajratgan sosiologiyaning ΙΙ qismi.
11.Feyerbax tabiatning mahsuli sifatida nimani ifodalaydi.
6.Gegel inson ongi rivojlangan sari ........... moddiylikdan qutilib borishini ta’kiddlaydi.
12.Jamiyat tarixi rivojlanishining umumiy qonuniyatlarini kashf etgan sosiolog.
B) Quyida berilgan ifodalar qaysi sosiologik tadqiqot tushunchalarining mazmunini yoritmoqda:
1.
Mavjud bo’lgan va zaruriy sharoitlar o’rtasidagi ziddiyat deb qaraluvchi farq.
2
Alohida usul yordamida olingan natijalarga nisbatan ancha ishonchliroq bo’lgan empirik ma’lumotlar olish uchun bir necha tadqiqot usullarini birgalikda qo’llash.
3
Dalillarni aniqlashga qaratilgan ( nazariy va ahloqiy muammolarni hal qilishga qaratilmagan ) savollar.
4
Bu tadqiqot usulida o’zgaruvchanlik to’la va muntazam nazorat ostida tadqiqotchi tomonidan yaratilgan sun’iy sharoitda yoki tabiiy holatda o’rganiladi.
5
Muammolarni aniqlash va ularni yechish modeli, biror bir tarixiy davrda ilmiy jamoatchilikda hukmron masalalarni yechish chizmasi.
6
Sotsiologiyaada : maxsus videonazorat yordamida zarur daraja va sharoitlarda saqlanishi zarur bo’lgan bir ijtimoiy parametrlarni doimiy nazorat qilish. Bu usul yordamida jamoatchilik fikri kuzatiladi, baholanadi va uning holati bashorat qilinadi.
Ushbu texnologiyani qo’llashdan maqsad aniq ma’lumot talab qilinadigan masalalarni atroflicha muhokama qilish yo’li bilan mavzuni to’laqonli yoritishdir. Reglament: 15-20 daqiqa Materiallar: guruhdagi juftliklar soniga mos holda A6 formatdagi qog’oz.
Ishtirokchilar juftlikka bo’linadilar. Har bir juftlikga qog’oz beriladi. Ular orasidagi bir boshlovchi bildirmasdan qog’ozning orqa tomoniga belgi qo’yadi. Ishtirokchilarga o’zlari bilmaydigan masalaga oid savollar yozishlarini so’raydi. Keyin ishtirokchilar qog’ozlari bilan almashadilar va bir birlarining savollariga javob bera boshlaydilar. Ishtirokchilarga to’rt kishi bo’lib tushunmagan savollarini muhokama qilishlari taklif etiladi. Boshlovchi tomonidan yo’naltiruvchi savollar berib boriladi. Va, nihoyat sakkizlik bo’lib, o’sha vaziyat takrorlanadi. Bundan so’ng boshlovchi “Mavzu bo’yicha tushunmovchiliklar qoldimi? Aynan qanday? Javobini topa olmagan savollarni o’qib bering” deb so’raydi. Boshlovchi guruhga qog’ozlarining orqasini o’girishlarini aytadi. Belgini ko’rgan ishtirokchi o’rnidan turadi. Boshlovchi shu ishtirokchi bilan juft (to’rtlik va sakkizlikda) bo’lib ishlagan ishtirokchining o’rnidan turishini so’raydi va tushunmovchilikni so’raydi. Ochiq qolgan masala guruh ishtirokchilari tomonidan qayta ko’rib chiqiladi. Boshlovchi tanaffusda tahlil qilish uchun qog’ozlarini yig’ib oladi. Izoh: Boshlovchi muhokama masalasiga qo’yilishi mumkin bo’lgan tayyorlangan savollarni tarqatishi mumkin.
O’Z-O’ZINI NAZORAT QILISh UChUN MATERILLAR
Topshiriq Kichik miqyosdagi sosiologik tadqiqotlar o’tkazishga doir mustaqil ta’lim mavzulari :
1.Yoshlar o’rtasida dinga bo’lgan e’tibor. 2.Talabalar fikri: bugungi kunda ahloqiy mezonlar. 3.O’zbek xalqi milliy urf odatlari va qadriyatlariga munosabat. 4.Oliy ta’lim muassasalarida mehnat unumdorligi omillari. 5.Jamiyatda oshkoralik muhitini yaratish muammolari. 6.Mahallangiz hududida hozirgi ijtimoiy demografik holat. 7.Taqlidga va tanqidga munosabatingiz. 8.Ijtimoiy diniy tabaqalar sotsial institut sifatida 9.Talabalik davrida vaqt o’g’irlovchi omillar. 10.Erkak va ayollar o’rtasida deviant hulq-atvor ko’rinishlarining darajasi. 11.Ajralishga sabab bo’luvchi omillar. 12.Ota onalar va farzandlar o’rtasidagi nizolar. 13.Shaxs ijtimoiylashuvida madaniyatning vazifasini aniqlash. 14.Ishsizlik muammolari. 15.Sizning hayotingizga siyosatning ta’siri.
INDIVIDUAL TOPSHIRIQLARNI BAJARISHGA ASOSLANGAN AMALIY MASHG’ULOT BO’YICHA REJA-TOPSHIRIQ VA O’QUV-USLUBIY HUJJATLAR
Ma’ruza rejasi: 1. Sotsiologik tadqiqot dasturi va uning tarkibiy tuzilishi 2.Sosiologik tadqiqot usullari. 3. Empirik sotsiologik tadqiqotlarning bosqichlari va ularni umumlashtirish
Mashg’ulotning maqsadi:
Amaliy (empirik) sosiologik tadqiqotlar o’tkazish orqali ijtimoiy hayotning sosiologik axborotlar -usullar tizimini yaratish imkoniyatlari va sosiologik ma’lumotlarni yig’ish, qayta ishlash, tahlil qilish borasidagi bilimlarni mustahkamlash va chuqurlashtirish.Tadqiqotni o’tkazish metodlari va texnikasi haqidagi bilimlarni shakllantirish va ularni amaliyotda qo’llay olish ko’nikmalarini paydo qilish.
